(Mizo version) – (The Chinland Post = TCP , Tuan Kil= TK)
TCP :- Dr. Sui Hingz nen hian engtin nge in inhriat dan?
TK – Ka thiannu Cerpi, Hakha awm nen kum 2014 khan Sui Hings chu Moe Hein (Restaurant)-ah zanriah kan kil pui a, chuta tangin kan inhria. Chuan Hakha a rawn kal apiangin thiante nen kan leng ho thina Timit, Tita-ah te kal hoin kan inti hlim thin. Kum 2017 khan Pawisa 3%, 5% pungin puk tur min zawn sak rawh a ti a, chuta tang chuan kan thawk dun tan a. Kei chu Pawl 4 pass chauh ka nih a vangin a ni pawn nang chu lehkha thiam lo, List vawng thiam lo i nih avangin kei man ka vawng vek ang a ti a. List vawn ka thiam loh avang chuan a mah hi eng kimah ka ring veka ziakin eng mah ka dah ngai lo.
TCP :- Eng hna nge inthawh dun? Sum chungchangah buaina innei tiin kan lo hria a, he Sum hi eng tik khan ngei in inpek?
TK – Thawh dun eng mah kan nei lo. Kan thawh dun chu keiin Sum puk leh rulh sak. A hlep leh lawman min siam hi ka thawh ber chu a ni. Ani chuan lawmman dawn, a hlep hmuh, Sum puk chauh ni lovin hna thawk dun kan ni min ti. Sum a hlawma ka puk tan chu April 2018 a tang khan a ni a. April hma lawm zawng kha chu pangngai takin a rul leh vek thin.
TCP :- A hlep tam vangin inpahnih inkarah rinhlelhna a awm palh em ni?
TK – He mi vang chuan a thlen ka ring lo. Tlakchiatna a nei a nih ka ring. Nuai 12,000/- ka nei, ka remchan rih lo vangin ka pe thei rih lo che min ti reng a. Fix-a ka dah pawh a awm a tih vangin kei pawn ka ring ve em em a.
TCP :- Nuai 4,130 min ba a ti lai chein 14,000 Sui Hingz’an min ba i tih hi eng tin nge i pek?
TK – Ka pek dan ziakin ka dah lo nain chiang takin ka la vawng reng.
A vawi (1) na Rangoon-ah nuai 1,700 amah ka pe a, lawmmanah nuai 50 min pe.
A vawi (2) na Mandalay ah nuai 1,400. Amah ka rawn kal a ti nan midang a rawn lak tir. Lawmmanah nuai 50 min pe. Ka Sum pek a tangin ka la.
A vawi (3) na Kalaymyo-ah 1,800. A mah ka rawn kal a ti a, ka hman lo tiin midang a rawn lak tir. Lawmmanah nuai 65 min pe.
A vawi (4) na Rangoon-ah a mah ngei nuai 1,300 ka pe. Lawmmanah nuai 40 min pe. Rangoon ka kal hian Vegas Hotel-ah ka thleng thin.
A vawi (5) na Rangoon-ah a mah ngei nuai 1,300 ka pe. Lawmmanah nuai 50 min pe.
A vawi (6) na Mandalay-ah a mah ngei a lo kal nan a thiante a rawn lam tira nuai 1,600 ka pe. Lawmmanah nuai 40 min pe.
A vawi (7) na Kalay-ah nuai 2,200. A mah ka lo kal a tia a thianpa mihniam (Patawi deuh) a rawn tira nuai 42 min pe.
A vawi (8) na Kalay-ah nuai 2000. A tawpnaah a mah ka pe. Lawmman nuai 40 min pe. Ka pek hnu zan dar 12:00am ah Sang Sang nen ka inhmel hriat tir.
Tin, Pawisa lama a rawn tirh te hi ka mi hriat ngai loh an nih bakah mi hran hran an ni.
TCP :- Heng Sum zozai hi khawi atanga i lak nge?
TK – Chiang takin kan sawi a nge. Ka lakna te hi zawt ula Kiltein min puk an ti vek ang. Kalaymyo-ah In (4) a tangin nuai 5,000, Mandalay-ah In (1) a tangin nuai 1,000, Gangaw-ah In (1) a tangin nuai 1,000, Rangoon In (3) a tangin nuai 300, Thantlang In (2) a tangin nuai 1,000, Halkha In (15) a tangin nuai 5,000. A vaiin nuai 12,300/- leh a bak chu keima sumlu nen nuai 14,000/- a tling. Tichuan Sumlu a tanga a hlep hi nuai 2,000 chuang a nia a vaiin nuai 16,000/- hi leiba tih theih a ni. Pawisa i puk zawng zawng hi Rangkachak ka thawk (Khawih) ti la an awi (Ring) vek ang che min ti a. Ka hming hmang miah suh min tih avangin Sui Hingz hmingin eng pawisa mah ka puk lo.
TCP :- Nuai 4130 hi engtin nge a thawn che? Khawiah nge i hman?
TK – Sui Hingz hian mi hmingin ka account-ah nuai 200. Midang hmingin Mandalay Yecho Bank-ah nuai 1,000. Mandalay Super Win Hotel neitu Kyaw Soe hmingin nuai 2,930. A vaiin nuai 4,130 min thawn. Ka hmanna chu Thantlang Thluaithluai-in min puk sak nate nuai 2,000 aia tam ka rul a. U Tangku 200, Thatha hnenah Kalaymyo leiba Siang Lian kha Santiri tan tiin ka thawn. A Hniang te hnenah ka daha an rawn lam. Midang leiba pawh tawk fang ka rul. Ta Siang ( Siang Lian) chu ka tirhkah leh engkima min puitu a ni. A mah chu a report zinga mi kha a nia.
TCP :- Nuai 14,000 a bat che atanga nuai 4,130 hi a rulh che nge Share a pek che?
TK – 4,130 min thawn hi leiba rulh nan leh a hlep tur ka lak a ni a. Ka nupui leh ka thiante hnenah Rangkachak-a Sumdawn nan lo ti (sawi) ang che min tih a nia. Rangkachak-a Sumdawn nan heng Sum zozai hi min thawn duh dawn em mi? A ni chuan Agreement siam a ngai lo min tih a vangin ka ring tawka ka pek a ni. Kei chuan mi Sum ka puk zawng zawng hi Agreement siam vekin a sin ka puk! Tin, Rangkachak-a Sumdawn nan nise ama hminga Agreement siamin min pe lo vang em ni? Chu vangin miin min hria ang tih hlauin mi hminga min thawn ni. Pawisa nuai 5 ai tam ka puk hian Agreement siamin ka puk thin. Engkim hi ka sawi ngam! Mifing chu sawi loh Thingtlang mite pawn Agreement an siam thin. Agreement siama ka puk (Hman sak) te hian tun thlengin min report lo. Nang chu i nungchang kan hria min tia min hmangaihin min hrethiam. Sui Hingz hi mi hausa tak tak a nih chuan nuai 4,130 vanga buaiin eng vang nge ka tlanchiat hmain min tih loh? Kohhran leh Khawtlang nu le pa hmaah kan inchhuahchhal hnuah a zah vanga min report mai chauh a ni.
TCP :- Hakha Pastor leh Khawtlang nu leh pa hmaah Sui Hingz’an nuai 5,000 ai tam tiin a sawia Facebook-a a ziah khan nuai 4,130 chuahin a sawi leh sia eng nge a chhan?
TK – Sui Hingz’an a hmasain nuai 6,000 a ru tiin Mizo tawngin online-ah a chhuah a. Tuan Kil hmu apiang nuai 1,000 aia tam ka pe ang che u tiin a sawi bawk. Mahse Online-a thu chhuahtu chu Sui Hingz a ni lo. Hakha-a vawi khat inhmuh khawm naah khan nuai 5,000 ai tam a ti a. Ka nauin nuai 4000 vel a nih kha tia a hnial avangin Bank atanga thawn chuahna a en chian hnuin nuai 4,130 tia a sawi leh nachan chu a ni e. Kan inhriatna thla 3 chauh a tih pawh kha dawt vek a nih kha. Nuai 6,000 tia a sawi palh pawh kha Sui Hingz’an leiba tam lutuk min bat avangin ka thluak ka hmang vea “U Hingz Mandalay-a awm U Kyaw Soe nen Sum dawng dunin nuai 6,000 ka ba a, ka rulh loh chuan Court-ah min khing ang, ka mual pho dawn” ka tih vangin nuai 3,000 tha min thawn chhan kha a ni. Nuai 5,000 ai tam inhmuh khawm naa a sawi pawh kha a dik lo. Chu mi hnuah min thawnna voucher a ena Facebook-ah nuai 4,130 in a rawn ziak leh a nih kha. Chung chu a thusawi a thlak zel nachhan chu a ni e.
TCP:- Sui Hingz nen eng vangin nge Agreement leh chhinchhiahna i siam loh.
Sui Hingz hian nang chu eng mah i thiam lo, min thawnna zawng zawng ka chhinchhiah vekang min ti a, Pawisa kan inthawnna reng reng tumah hriat tir suh min tih a vangin tumah ka hriat tir ngam lo. Kei chu Kalay-ah Buhfai ka chah pawhin anmahin list min siam sak vek thin. Chu vangin Sui Hingz’an nang chu eng mah ti ve suh min tihna chhan pawh a ni a. Ka ring ve tawpa ” Ka nau kei man list ka dah tha vek, min ringhlel duh suh” min tih vang a ni.
TCP:- Engtin nge Sui Hingz nen hian tiang em emma inzawmna inneih theih?
TK – Sui Hingz hian “kei chu Kawlram President mi rin ka ni a, mi zawng zawngin min ring, Inhmun tamtak ka nei, Company pawh ka neia ka thawk bawk. Ka tlakchhiat pawn min ring rawh, ka rul thei vek tho”. Chuan Sui Hingz hi Mi zawng zawngin an rinchhan tih ka hriat a vangin he thil hi ka tih ngam chhan a ni. Halkha Kanbawza Bank nena inzawm Dawrte pa (2) pawh ” nuai 1,500 in min zuar sak la, Kalay-ah pawh nuai 2,000 in Acre (6) min zuar sak la, hlep i neih chuan ila vek dawn nia” min ti a. A hmunah pawh vawi (4) lai kan va en. Ka zawrh sak hman lo. Eng vangin nge min rin em em tih chuan Sum min zawn tir thina ka hmuh sak zel vang hi a ni mai lawng maw? He he…. Kan naupan lai a tangin mi sum puk leh dawt ka sawi ngai loh a vang hian miin min ringa Sum ka puk theih vang a nih ka ring. Inlaichinna dang chu kan nei lo. He he.. Mipat hmeichhiat naah pawh kan fihlim. Thenkhat chuan sualna a awm a piangin min pawngsual te an ti. Min sual pui te an ti. Kei chu dawt sawi ka duh lo, kan fihlim. Thian tha tak kan ni. Nula ka nih vanga sawi ka ni lo.
TCP:- Sui Hingz nilovin I tlanchhiatnaa puitu che Pu Lawma nen eng tin nge inzawmna inneih?
TK – 2017 kum tawp lam khan Halkha-ah ka lo hmu tawh thin. Pu Lawma nen hian 2018 August thla lai hawl vel, Mizo ho Kalaymyo-a Chin Unity Forum an neih khan kan inhmu. Mr. Gin-ah Chaw kan ei dun a. Chu mi Chin Unity Forum-a rawn kal hmuah pahin Hotel GBH Motor hmangin Rihah ka thian te nen kan kal a. Ti chuan Tedim-ah Sui Hingz-a Market sakna tur an teh mek lai chuan kan inhmu a, Pu Lawma nen kan inkawm pawh a hria. Pu Lawma nen hian facebook-ah thian kan ni. Mandalay-a harsatna ka tawn khan Aizawl-ah ka lo kal thei ang em tiin tanpuina ka dila, a phone number min pe. Kal dan min hrilha Driver pawh min biak saka in ka thlen hnuah Motor hman man pawh min pek sak. Inthlakna pawh ka nei lova ka mahmawh leina pawisa pawh min hman tir. USA a tanga ka U-in pawisa min thawn hnuin ka rul leh. Pawisa chu Pu Lawma fanu hmingin min rawn thawn. Mandalay-ah thawmhnaw leh ID ka kal san vek avangin thawmhnaw hakthlak keng lovin Aizawl ka thleng. Pu Lawma chuan min khawngaih vanga min pui a ni. Kei mahah eng mah beisei a nei lo. Pu Lawma hi Sui Hingz’an a vau, Sum zawng zawng hi Pu Lawma’n a la a ti a, dawta a puh vangin Pu Lawma pawh a thinrim khawp mai.
TCP :- Sui Hingz hian lawmman leh thil dang pek che a nei em?
TK – Lawmmanah chuan a chunga ka sawi tak te bakah thil tamtak min lei sak. 1. A mah nen inbiak nan Hawei handset a tha chi (A mah pawn kei mah nenna inbiak nan a hranin pakhat a lei ve). 2. Toyota Doble Cab nuai 380 man. 3. Rangkachak thi nuai 30 man. 4. Rangkachak ngun nuai 50 man. 5. Tarmit nuai 10 man. Heng te hi min lei sak te an ni.
TCP :- Engvang nge chu tiang zat zat a tihsak che?
TK – Motor min lei sak hma hian nuai 300-500 aia tam ka zawn sak thin vang a niang. Sum tam tham tak puk tur min zawn tir duh vanga min lei sak a nih ka ring.
TCP :- I tlanbo hnuah i Dawr bungrua, Motor te leh i thil neih dang te engtin nge a awm?
TK – Ka leibatna mi thenkhat ten ka rem tih nain a man an chhuta an la. Tin Motor chu nuai 400 chuang Tangku-i ka bat vangin a la.
TCP :- Sui Hingz nen hian eng sumdawnna chiah nge inthawh dun?
TK – Eng mah sumdawnna kan nei lo.Sum a punga puk tih loh chu. Sui Hingz hian eng nge a thawh ka hre lo. Sum puk leh lak, ka pek a piangin mi hran hran a rawn lam tir bakah Motor min lei sak leh Driver hnutchhiah la Motor dangin rawn kal rawh min ti ziah a, sumdawnna a khawih ka hre lo. Sum puk tur min zawn tir hian Rangkachak-in ka sumdawng tiin sawi ang che min ti a. A mah hian Rangkachaka sumdawng angin dawt min sawi tir chawp a ni. I driver ten min hre palh ang a tia ka Motor nen eng tik lai mahin a hnen ka kal a duh ngai lo.
TCP :- Sui Hingz te Chin Public Company nen hian inzawmna i nei ve em? Engtin nge ni a?
TK – Nuai 1,000 share ve turin ka tiama nuai 100 chu ka pe tawh. Laimi te nen kan thawk anga hna chi hrang hrang kan thawk ang share ve rawh min ti a. I tlin loh pawn ka pui ang che min tih vanga tel ve ka ni. Kan Company mi 4 hming chauhin sum hi lak chuah leh theih a ni. Tunah hian nuai 100 chauh ka neih a vangin thuneitu ten a rang lamin min pe let leh se ka duh khawp mai.
TCP :- Sui Hingz-a hnathawh hi a nupuiin a hriatpui i ring em? Eng vangin nge tunah a nupui hminga report an siam?
TK – A nupui nen kan in contact ngai lo. A hriatpui leh hriatpui loh pawh ka hre lo. He sum a punga hman chung changah hian ka thian, ka nupui leh ka family-in min rin nan Rangkachak kan thawk tiin lehkha min rawn thawn rawh. Tuna kan inbiakna nilo a mimal phone-ah min rawn thawn rawh tih te. Shan state lamah ka zin tiin rawn ziak rawh tih te. Dawt hmangin Facebook leh Viber-in lehkha chu min thawn tir a. A hnuah delete leh vek rawh min tia ka delete leh vek. Facebook leh Viber-a kan inbiakna zawng zawng min delete tir a vangin ka delete leh vek. Ka at luatah ka thih phah tep hi. Ka rin em avangin eng mah ngaihtuah na chang ka hre lo.
TCP :- Eng vangin nge phone chu a hrana a pek che?
TK – Kan inbiakna hi tumman hre lo se tih a duh vangin phone min lei sak a ni a. Dawt min sawi tir leh dawta lehkha min ziah tir a duh a piangin he phone hian min tih tira ka ti vek thin. He tianga min thawn hian miin min ring ang a ti thin. He phone min lei sak hi atan chuan a lo pawi mawh hle a ni. He phone-ah hian a ma number chauh a awm.
TCP :- Bank a tangin pawisa in inthawn ngai em? Eng tin nge in inpek thin?
TK – Vawikhat Hakha CB Bank atangin a nupui hmingin nuai 300 aia tam deuh ka thawn. A bak chu Sum faiin kan inpe thin. Pawisa lama a rawn tirh thinte hi ka hmelhriat an ni ngai lo. A hran zel an ni. Bank-a thawn a duh ngai loh vangin buai reng rengin ka zin thin a ni. Rawn kal rawh a tihna leh va kal rawh a tihna a piangah ka kal thin. Ka duham vang vek a ni. Arngengin ka khata ka sim khawp mai. Sum ringawt ka ngaihtuah vangin tiang hi a thlen phah ta a ni. Naupan lai atangin sum tam tham kan khawih ngai lo, ei chawp zawng kan ni a, Sui Hingz-a puiha Motor leh Rangkachak te min han lei sak chuan ka tuiral zo a ni. Pawisa kan phurh nan Suitcase lian pa 2 leh thingrem pa 1 ka nei. Pawisa tam dana zirin ka hmang thin.
TCP :- I thil tih hi i unau leh chhungten an hria em?
TK – Min hauh ka hlauh vangin eng mah ka hrilh lo. Sui Hingz-a pawn mi hriat a duh lova miin enge i thawh min tihin eng mah ka thawk lo ka ti thin.
TCP :- Engtiin nge Mandalay i va kal? Sui Hingz pawisa rul turin nge?
TK – Sui Hingz’an Pawisa nuai 16,000 ka pe ang che min tih vangin U Liana chu zanin hian leiba ka rul ang che u tiin ka phone lawka, Thantlang atangin ka thiante pawh motor rawn hmang ula Mandalay lo kal ru, leiba, ka rul vek ang cheu a Chaungta (Beach) kan kal dawn nia ka ti a. An ni pawh chu an rawn kal a. Ka driver pawh chu nuai 16,000 kan la dawn tiin ka hrilh lawk a. September ni 13 khawvar dawnah Mandalay kan lut a. Mandalay Izeland Hotel-ah Thantlang atanga rawn kal pa 2 leh ka driver nen kan pa 4 chuan kan riak lut a.
TCP :- Tichuan pawisa chu engtin nge in inpek? A nih loh leh inbuai choh dan?
TK – Sui Hingz’an Kyilin Hotel-ah thleng ang che min tih avangin chhunah ka driver-in min thlah a. Ka ID ka pea ka lut. (Room No. 205 ni ta in ka hria) Hotel-a ka awm tawh thu phone-in ka hrilh a, i thlenna Hotel-ah pawisa chu an rawn pe ang che min tih a vangin ka nghak renga an rawn keng lo. An rawn ken loh avangin U Pa Hingz eng vang nge an rawn ken lo ka ti a, Thingpui dawrah an awm ang tiin Thingpui dawr awmna pawh chu min hrilh a. Tah pawh chuan an rawn kal chuang lo. Eng vang nge an rawn kal loh ka ti leh a, a mi tirh zinga mi Hauza-a chu a rawn kal a. Kawl Tawnga a tawng vangin Chin mi a nih leh nih loh pawh ka hre lo.
Sui Hingz’an pawisa min pe tura a rawn tirh i ni em ka ti a, aw Bank-ah ka va la ange a ti a. A nih chuan Motor kan rawn kenga ka nau kan bia ange ka tih chuan a duh lova. Motor var an keng. Min hruaia khawpawn kan thlen chuan pawisa chu kan la dawn lo a mi ka ti a, pawisa a tam sia Naypaytaw-ah an laa kawngah kan pe ang che min ti a. Kawngah chuan hlim takin fiamthu ka thawh a, kan kal zel avang chuan kawnga inpek inti a ni lawm ni, hetiang thleng thleng min kal pui ka tih chuan Naypaytaw atang an rawn chhuak tlai deuhva an ti mai a. Rei vak lovah kawngsirah kan ding a. Kal pahin Ramthang nu, Chinku nu leh U Liana te chu phur taka biain zaninah pawisa kan hmuh tawh tur thu sms ka thawn hlawma. Mi pa (4) zun ram an inthiar hlan chuan pakhat zunram thiar ve lo chuan thu min zawt a. Dr. Sui Hingz’an that tur chein min tira eng thil sual nge i tih tiin min zawt a. Kei chuan pawisa min pe tura a rawn tirh inni lo mi tiin ka zawt let a. Eng thilsual mah ka ti hlei nem min fiam zawk a ni lo maw ka ti a. A hmel a hlim lo nghal a. Mi dang rawn luh hmain tha deuhin sawi rawh i himna ka ngaihtuah sak ang che amaherawh chu Sui Hingz-a min pek tur aia tam pawisa min pe ang em tiin min zawt a. Min chhanhim phawt chuan ka pe em em ang che ka ti a. Tlan chhuahna tur kawng ka dap sak ang che anga nang mahin i tlan chhuak dawn nia mi ti a. Ti chuan kan kal leh ta a. Thingkung hnuai, thim chelhchulhah chuan min luh pui a. Chu tah zet chuan thah min tum tak tak a ni tih ka ring ve ta a. Ti chuan Hauza-a chuan i thawmhnaw phelh rawh min ti a. Ka duh lo chung chuan thih ka hlauh a vang chuan ka pelh ta a. Hauza-a chuan thingkungah chuan min nam betin hruiin min phuar a. Nylon hrui leh chemte hi Motor hnung a tanga an rawn phawrh a nia an rawn ken sa a ni.
I nghawng nge i dul zawk ka zai ang aw tiin Hauza-a chuan chemte-in min tin a. An zingah hian Motor chunga min titi puitu kha an hotu ber niin a lang. “Hauza khawih rih suh ka inngaihtuah phawt dawn” a ti a. “He nu thah nan hian Sui Hingz’an eng pawisa mah a la dah hlei nem! That ila police-in min man leh si se, keini asin tuar thlawn dawn, chu vangin phone kan call phawt anga pawisa min pek hnuah chuah kan that ang kan ti a nge” tiin a naute chu a hrilh a. A naute chuan an pawm mai a. Hauza erawh chuan min thah loh chu a duh miah lo. Sui Hingz-a chu an bia a, kal hla deuh hlek mahse pawisa min pek hmasak loh chuan kan that ngawt thei lovang tia a au ri chu vawi hnih ngawt ka hre thei. Falam pa (Hauza) chuan kan that ngei tur a ni a ti ve bawk a. Kawl pa (4) ten pawisa kan kutah a awm phawt loh chuan an tih ve tlat a vangin darkar 3 zet chu hun a kal hman ang. An ni ho chu an inhmu thiam ta lova. Ti chuan an zinga pakhat chuan min rawn phelh ta a. Ka kawrhnuai, kekawrte leh ka thawmhnawte chu Hauza chuan ka hmaah a rawn vawm a. Ti chuan kir lehin zan tlai takah Kyilin Hotel chu kan thleng a. Kan thlen hlim khan he Hotel-ah an lo thleng (Lut) daih tawh hi a lo ni a. Mi pa (3) in min veng a. An lut chuak reng a. Ka room (Double room) ah chuan rawn lut vekin pa (2) an mu a, pa (3) in min veng a. Room kan thlenin eng vang nge Sui Hingz hian he tia min tih? Ka puang vek mai tur a sin tiin Kawl tawngin ka ti a. Hauza-a rilru a khawih deuh a niang, zing lamah min theh phar a, eng vangin nge Kawl hriatah i sawi min ti a. Kei chuan ka ti mual pho dawn, pawisa min rulh theih loh chuan tha takin sawi sela eng vang nge he tianga min tih ka ti a. Hauza-a chuan i ti mual pho thei lovang naktuk hian i thi dawn min ti a. Ti chuan zanlaiah chuan Sui Hingz nen kan inbiak thinna phone hmangin Sui Hingz chu ka bia a. Eng vang nge hetianga min tih, ka tih chuan an pawngsual che mi min rawn ti a. Eng vanga min that tura mi i rawn tirh ka tih lai tak chuan Hauza-a chuan ka phone chu min rawn chhuh sak a. Ka hlau ema ka dil ngam lo.
Min vau laia a insawi dan chuan kei hi Falam Hauza ka nih hi. Sui Hingz-a chungkhat ka nih hi, Falam leh Kawl nen pawlhin zanin hian kan that thei che. Kan duhna hmunah kan that thei che. Sui Hingz chu President, Aung San Suu Kyi, Sipai, Police leh CNF te mi rin leh hriat hlawh a nih hi. Nang chu tu man an hre lo che. Khawiah pawh thi la an hre lovang che. Kan thah che pawhin a mahin a inawk hlum an ti tho ang che. Tlan che mah la khawiah mah i him chuang lovang. List leh hriatpuitu tumah i nei lo. Khawiah pawh kal la phone leh internet atangin kan chhui chuak tho ang che. Tunah hian Rangkachak, Opium leh silai pawh kan keng. He nu kuta kan man tiin kan report anga i duh leh India-ah pawh tlan la khawiah pawh kan man tho ang che. Nang uicho nu hi khawiah mah i him lovang. Tuna kan tih dan che hi i sawi chhuak a nih chuan i chhung leh i unaute kan hal hlum vek ang. Tin nang nena inzawmna neite chu kan report vek ang tiin.
Chuvangin Hakhaa ka chungte tan thil tha lo a thlen ka hlauh vangin a tir khan ka sawi duh loh na chhan a ni. Tunah hian Sui Hingz leh Police ka hlauh vang a ni lo. Tunah i chhuangkua mai niloin Jail-ah pawh tur (Poison) kan pe che anga kan that thei tho tho che. Sorkar, Sipai, Police, CID leh CNF te nen kan inthlun zawm vek. Sui Hingz hian Kawl ramah tihtheih loh a nei lo. Khawiah mah i him thei lo. Jail-ah pawh tur (Poison) pe tur chein Police kan tir thei tho tho tiin. Kawl pa chuan Hauza chu thah tur a nih pawn naktuk ziangah i that dawn a nia tiin a rawn khak a, Hauza pawh chu a ngawi ve ta a. A then an tei kual a. A then an mu bawk a. Ti chuan ka phone thuh ruk chuan Thantlang ka thiante leh ka driver chu sms ka thawn hlawm a. Ka driver chuan Police ka hrilh dawn khawnge i awm min rawn ti a. Mahse Rangkachak, Opium, leh a dang dang kan keng an tih a vangin ka chungah thil tha lo a thlen ka hlau a, ka awmna Hotel ka hrilh duh lo.
TCP :- Eng tin nge i him theih a?
TK – Zing takah thoin ka chhuak a, ka tanpui ang che min titu leh kawngkhar veng tuin min zui a, Mohingkha ka ei dawn ka tia ei pawh ka ei thei lo. Mi tanpui duh tu hnenah khan pawn chhuah ka duh a min pui thei ang em tiin ka zawta a nau hnenah chuan Motor chabi la la va zui rawh a ti a. Chu tih lai tak chuan ka driver chu a rang thei ang bera Superwin Hotel bulah kan lo kal dawna, kan tlanchhe dawn nia tiin sms ka thawn a. Superwin Hotel kan thlen chuan tah hian ka thawmhnaw a awm tih ka hrilh a, ka lut nghal a. Ko Kyaw Soe (Superwin Hotel neitu) hnenah buaina ka tawka put chhuahna a awm em tia ka zawh chuan awm lo a ti a. An chhan zawrh lai te chu ka khawih vel a, tichuan ka driver chu tlan chhiatna rem laiah lo awm turin phone chuan ka hrilh a. Pawn lamah chuan chak takin ka tlan chhuaka Motor var chuan min rawn um. Vanneih thlak takin ka driver chuan Motor khawngkhar chu hawn sain a lo dah a ka lut nghal. Min uma zigzag-in Motor chu a khalh a, min um tawh lo tih kan hriatin Kalay lamah chak takin kan tlan ta a.
Haw kawngah ka driver chuan Police-ah ka report dawn a ti a. Mahse Hauza-a min vau dan kha ka hlauh em a vangin eng mah tih a tul lo ka ti a. Ka driver chuan Upper Chindwin Network ho bulah i him ber ang tiin an President hnenah min hruai thleng a. Ka driver hi Upper Chindwin Network member ni vein ka hria. Ka driver chuan Tio/Rih thleng min thlah a. Chu tia kan kal lai chuan U Lawma ka contact-a Aizawl lam ka pan ta a ni. Kyilin Hotel ah ID bakah thil dang zawng zawng ka kal san vangin ka driver chuan Aizawl thleng ka rawn zui ang che ti mahse Zan mu lo leh eng mah ei lova a awm a vangin i chau lutuk ang ka ti a, Motor hmanman a tan ka Rangkachak thi chu ka pe ta a. Pu Lawma chuan Zokhawthar Car driver te a lo contact sa avangin Aizawl pan chuan ka kal ta a, Kawngah chaw ei man pawh ka nei lova driver chuan chaw ei man te min tum sak a.
TCP :- Aizawl i thlen hnuah engte nge i chungah thleng a?
TK – Aizawl ka thlen chuan Pu Lawman Motor man leh thawmhnaw man te min pek sak. Pu Lawma chuan i chungah eng thil nge thlenga tiin min zawt a, Sui Hingz ka biak hnuah ka hrilh ang che ka ti a. U Hingz-a chu ka bia a, eng vangin nge min thah tir i tum ka ti a, ” ka tum aw zawng lo mai an mah ni duh thua an tih a niang” tiin min chhang a. A nih Pawisa chu engtin nge kan tih dawn ka ti a, tun a tanga thla 2 min nghak la ka pe ang che min ti a. Pu Lawma hnenah chuan Sui Hingz-a mi tirh ten thah min tuma Sui Hingz-a lahin thah kan tum lo che Pawisa pawh thla 2 hnuah ka pe ang che min ti bawk si a, i hnenah ka awm a ngai rih dawn a nih hi ka ti a. U lawma chuan mi ring lova dawt i sawi a niang Kawl ramah ka zin dawna ka chhui chian hnuah chauh i thu sawi hi ka awi ang min ti a. A tuk tuk lehah chuan Pu Lawma chu zin chhoin ka driver phone number ka pek chu biain a chhui ve ta a. Pu Lawma Hakha a cham laiin Hakha-a ka hluihhlawn hnu ka Mec Tel phone number-ah Pu Lawma hming hmangin phuah chawp thu te a lo lut a. Chu pawh chu ka nauin Pu Lawma a en tir ve a.
TCP :- I chungchangah hian eng thu te nge hriat i neih?
TK 25- Aizawl-a ka awm hi an hre hrih lo a, Pu Lawma nen kan inkawm hi an hria. Tin ka hriat belh chu Mizo tawngin Tuankili’n nuai 6,000 a ru a, a man thei hnenah nuai 1,000 pek inniang tiin Sui Hingz mi leh sa hnen a tanga hmuh a ni. Then khat chuan CNF ten an thukru a, Police report a ni tawh ti tein thu dik lo an vawrh darh bawk.
TCP :- Upper Chindwin Network, Dr. Sui Hingz te nen engtin nge inzawmna inneih?
TK 26- Pu Lawma Aizawl a rawn thlenga “Upper Chindwin Network leh Sui Hingz te nen Kalaymyo-ah Inhmuh khawm kan rel, tha taka hmachhawn a tha” min ti a. Kei pawn tha ka tih rualin Hauza-a min vaunaah khan Sui Hingz chu Kawl ram president, Daw Suu, Police, Sipai, CID leh CNF te kan thawk ho vek i him chuang lovang a tih kha ka ngeihtuah a, him theia ka inhriat loh a vangin ka hnial ta a ni. Upper Chindwin Network hruaitu ten inpahnih inkar buaina hi kan ching fel ang, chuvangin rem tihna hming sign rawh min ti a. Sui Hingz’an thla 2 min nghak rawh a ti kha beiseina nen ka hming ka sign duh lo. Min rawn be renga ka rem tihna tel lova ka aw (Voice record ) a thawn pawh kha thil nih phung a ni lo. An pa 2 inkarah eng emaw a awm ang tih hi ka ring tlat a ni.
TCP :- Aizawl-ah kher eng vang nge i tlan chhiat? Dr. Sui Hingz te Aizawl an rawn kal khan i hmu ngam lo an ti che a, eng vang nge?
TK – Aizawl-a ka tlan chhan chu Mizoram-ah hmel hriat ka neih loh avangin ka him deuh ang tih ngaihtuahna leh Pu Lawma hi ka thian a ni a, CNF hotu zianga mi a nih ve avangin ka him zawk beiseia kal ka ni. Sui Hingz-a that lohna leh mual phona tur i tih vaih chuan i chhungte zawng zawng kan hal vek ang, i hmelhriat i thenrual chenin kan report vek ang, Jail-a i awm pawn thah theih tho i ni, Police emaw Jail chhunga mite pawh sum hmanga thah tir theih che i ni min tih a vang khan tu mah hi ka ring zo lo a ni ber mai. Ka a vek. Sui Hingz te Aizawl rawn kal an tum thu Pu Lawman a sawi khan Pu Lawma hian Sui Hingz-a te, Mizo Student Union leh CNF te kutah min hlan a tum tiin ka ngaihtuah a, kan inhmuh chuan Sui Hingz chu tawngkam a thiam sia an ring vek dawn a, chu vang chuan ka hlauva a rukin zanah ka chhuaka kawng sirah ka riak. Ka tlanchiat vangin eng mah inhnamhnawihna neilo Pu Lawma an puh chhe hle tih ka hria.
TCP :- Pu Lawma nen hian eng inzawmna nge inneih?
TK – Pu Lawma nen hian eng inzawmna mah kan nei lo. Pu Lawma hian Chin Public Company-ah ka thian Vai (Indian) ten share dah ve an duh a, min lo sawipui teh a tih vangin Sui Hingz-a ka hrilh sak. Pu Lawma chu kal lo mahse a sawi saka te nen Rangoon-ah an va inhmu. Sui Hingz-a hian U Lawma nen kan inkawm hi a hriatin in ngaizawng ami tiin min zawta kei man ka ngaizawng tiin ka chhang. Sui Hingz-a chuan kan inbiak tam lutuk vangin ka nupui ngaihthat nan Pu Lawma nen kan innei dawn tiin Viber leh messanger in sms thawn turin min tih tir tawh bawk.
TCP :- Sui Hingz-a hian dawt sawi tir che a nei em?
TK – Dawt min sawi tir a tam lutuk. Pu Lawma (CNF) hi Saphu kawr leh Rangkachak kan phur changa min puitu ber a ni tiin Viber leh Facebook-ah te thawn turin min nawr lui thin. Lalliana (Mi hausa) leh ka nupui te hian he tiang min thawn chauhin min ring ngam ang. Aw (Voice) pawn min thawn tir. Lalliana leh Pu Lawma te nen kan sumdawng ho tih hi vawi tamtak min sawi tir. Eng vanga he tianga min tih tir nge i nih ti a ka zawh hian he tiang i tih chauh hian ka nupuiin min ring ngam ang a ti. Tin a mah hmu tura Rangoon ka kalin dawt min sawi tir a la awm. Silai-in kan sumdawnga mipa ka la hmuh ngailohin Motor min lei sak a tum. CNF ka nih vangin min ringa tiin Viber leh facebook ah rawn ziak rawh tiin dawt min sawi tir bawk. Ka hriat ngailoh a nih vangin U Pa Hingz minlo thlithlai rawh tiin min ziah tir bawk. Dawt min ziah tir a tam lutuka ka chhinchhiah tawk ka sawi ve mai chauh a ni.
Tin, nuai 5,000 hi chuti zat sumlu, chutizat a hlep tiin ka rawn thawn che anga, “aw” tiin min lo chhang dawn nia tiin FB messanger leh Viber-ah lehkha min thawn tir. Mandalay-ah nuai 16,000 i rawn lak pahin Kalay-ah nuai 5,000 ni 2 chauh hman turin puk tur rawn zawng rawh min tia ka driver nen kan zawng ngiala kan hmu zo lo. Ka hmuh loh takah chuan Kalay-ah pawisa an thleng mek rawn ti rawh tiin dawt min sawi tir bawk. Nuai 1,2000 min rawn thawn la a tha ngawt ang tih te, nuai 300 chauh ka nei tiin ka rawn ziak anga nuai 16,000 ka rawn ken tir tih ang reng dawt tam tak min ziah tir. Nuai 5,000 aia tam i pek hnuah a bak chu ka rawn pek tir dawn nia tiin ka rawn ziak ang a, aw tiin min chhang dawn nia tih te. A zatve tal chu lo pe rawh ka rawn ti anga Kalaymyo-ah pawisa ka thleng mek tiin rawn chhang ang che tih te. Heng zawng zawng hi kei chuan ngaihtuahna chang ka lo hre lova tun hnuah chauh min bumna tih ka hria. Harsatna ka tawh lai khan U Pa Hingz min that tura i mi tirhte an ni tak tak em tiin lehkha ka thawna nilo tiin min chhang.
Chu tih lai mek pawh chuan dawt min la sawi tir hram a nih chu. “Ramriah ka bungrua zawng zawng nuai 9,000 man aia tam a tanga mi sum ka puk a nia rawn ti la, nakinah pawisa chu a tul dan a zirin ka ngaih tuah sak ang che. Ka sawi ang hian rawn ziak la ka mi tirh ka nauten an pek theih loh che chuan ka ngaihtuah sak ang che” tiin. Ka ziah sak leh hram a. Dawt tam lutuk min ziah tir a vang hian a niang Hauza’an harsatna ka tawn zan khan “i hminga mi i thawn tamtak a awm” min tih bawk a vangin eng mah ka tih ngam loh chhan leh ka mualphona chhan pawh hi a ni. Messanger-in CNF ho nen Silai kan tawlh tiin rawn ziak rawh a ti a, Viber pawhin. Sui Hingz-a hian Hauza-a hi a thiltih hrilh lawksa a ang ka ti.
TCP :- Kawlram kir leh i tum em? I nunna a tan a hlauhmawm ang em?
TK – Kir ka duh khawp mai. Ka khua leh ka ram a nia! Man ka nih chuan kir chu a ngai ang. Mi naran nen chuan ka haw ngam lo ang. Min man loh chuan he tah hnathawh turte a awm bawka ka haw loang. Police leh Sipai ten min man chuan ka him ang tih ka ring. Ka chhungte zawng zawng pawh ka thi a nih chuan Sui Hingz kut tuar vanga thi ka niang tiin ka hrilh sa vek tawh.
TCP :- Halkha i chhungte hnenah Dr. Sui Hingz te chhung an rawn kal tih kan lo hria a, eng emaw sawi ho te an nei em?
TK – Aw, ni khatnaah ka naute In-ah an kal. I u leiba kan rawn dil che, i u leiba hi mawhphurhna ila dawn em tiin Sui Hingz’an a va ti a. Ka nau chuan inpahnih chungchang engmah ka hre lo. Inin puh tawna in thu leh hla eng mah kan hriatpui ve lo che u a lo ti a. Chu mi tum chuan nuai 5,000 i uin min ba a lo va ti a, ka sawi tawh ang khan ka nau chuan nuai 200, Nuai 2,930 leh nuai 1,000 chauh i thawn kha, dawt sawi i ching lutuk a lo ti a.
Mi kut tuara ka thi a nih chuan Sui Hingz-a a ni mai ti a ka Aw (Voice) thawn kha Sui Hingz-a chu a lo ngaihthlak tira Sui Hingz-a chu a thinrim hle a ni awm a. I u nen kan inhriatna pawh thla 3 chauh a ni a, eng vang chuan nge he zat zat pawisa chu ka puk ang a ti a. Ka u chuan, pa tling i ni a dawt sawi suh kum 5 kal ta khan Moe Hein-ah chawei an sawma, kha mi tuma ka u ka rawn call khan nang man I u chu a rawn haw ve mai ang ti a min rawn chhan kha! Chu vangin ka u nen hian in inhriatna a rei tawh a lo ti a. Sui Hingz-a chuan thinrim zetin “dawt sawi hmang unau in ni, tunah i u chu bia la Bible vuanin chhia kan cham ang! Lei pawh ka bar ngam” a ti a. Ka u chuan kan thu thu a ni mai! Ka u chu ka bia anga a rem tih chuan naktukah in inbe dawn nia a tih takah chuan an ni pawh an haw ve ta a. Inbiak hi rem ka ti a, chu vanga a tuka inbia kan ni. (A nikhatna ah hian Pastor te leh mi eng emaw zat an rawn kal khawm) A nihnihnaah khan Bible pawh a vawn ngam vak loh kha.
TCP :- Nangmah nena inzawmna nei mi pa (5) Pah 685/2018 penal Code 420 inbumna vanga report an ni tih kan lo hria a, eng tianga inzawm nge in nih?
TK 32- Ka nau Ni Hniang Har hi pawisa chungchangah eng mah inkungkaihna a nei lo. A fa te nen pawn chhuak ngailo mi a ni. Rangkachak-in an sumdawng tiin a report. Tin, Buhfai min dah sak thin tu leh ba min pek sak tura pawisa ka thawnna Siang Liana pawh a report. Ram danga School kal tum mek Chung Lian Thawnga pawh ka thian nuin phawisa bank atanga a thawn vangin (Hei hi kei ma thawn a ni lo) a report. A mah Sui Hingz-a leiba kan rulhna Tha Hnemi, Mandalay-a thawnna Kyaw Soe leh kei mah Tuan Kili min report bawk. A hming hmang lovin a nupui Esther Yatana hminga report kan ni a, a hming chhiat hlauh vang a nih ka ring.
TCP :- Hakha Kohhran Puipa te, khawtlang nu leh pa (Khawtlang hruaitute) hmaah Dr. Sui Hingz nen in inbiak ( inchhuahchhal) na Video file hi puanzar i phal em?
TK – Phal teh reng mai.
TCP :- Thu chah duh emaw sawi duh emaw i nei em?
TK :- Pawisa ka pukte zingah hian lehkha thiam lo thingtlang mite nen pawh Agreement kan siam vek laiin eng vang nge Chin mi leh Kawlram pawha mite rinchhan Doctor pakhatin a ma hming nilova mi dang hminga kei teh lul nuai 4,130 ka puk tir a tih hi pawisa pung pek tur leh leiba rulhna nilo, ka puk tur nise chuan agreement kan siam ang a ti hrim hrim ang. Chu vangin ngaihtuah chiang teh u! Eng vanga a hminga pawisa min thawn lo nge a nih? Eng vang nge agreement kan siam loh? Heng zawng zawng hi ka hnen a tanga a sum lak a pung leh a sumlu rulh tura min thawn a nih vangin agreement pawh kan siam lova a hming pawha min thawn loh chhan a ni.
Sui Hingz’an ka hnen a tanga a Sum puk zawng zawng min petu thenrual thate leh min hmangaih vanga sum min puk tir tute u, min rin vanga in sum hi min puk tir a ni tih ka hria e. Invai khan thuthlung kan ziak vek kha. Nuai 100-200-500-1000 ka batna te zawng zawng inchungah ka lawm e. Vawiinni thlengin ka chungah rinna inhngata Sui Hingz’an thu (Lehkha) a vawrh darh chung pawha tumahin in sum ka bat thu comment i ziah loh a vangin ka lawm tak zet a ni. Ka dam chungin inleiba hi kei man ka rul vek ang che u. Min hmangaiha min ringa min puk tir a nih angin kei pawn ka dam chungin hna ka thawk anga ka rul leh ang chu u tih ka intiam e. A thlawnin tu sum mah ei ral ka duh ngai lo. Chu vangin muang changin ka rul ang che u.
TCP :- Dr. Sui Hingz hnena i thu chah duh?
TK – U Pa Hingz Nuta leh Farnu angin induhsakna nen hna kan lo thawk duna, hetiang din hmun kan han thleng ta mai chu mumang lam lam a ang ka ti. Khawvelah hian kan mi rinten min bum hi a lo na ber mai. Eng tiang pawn thah leh Lung-Ina khung min tum mah la ka haw lo che. Thungrulh che pawh ka tum lo. I rilru sukthlek i thlak hunah min mamawh chuan min rawn contact thei reng a nia. Kei mah ang hian tu chungah mah titawh suh ang che. Ka chunga i tih ang hian tute emaw ilo ti tawh thin a nih pawn tun chinah chuan lo fimkhur tawh ang che. I thiltum, kei mah min thah leh Lung-Ina min khung i tum chu hlawhtling lo mah la pawi ti suh. Kan inkar thu hi thehdarh loin kei man ka tuar chhuak vek ang ka tih laiin min hmusit lutuk vangin ka tuar zo ta lo a ni. Heng te hi ka thuchah duhte chu a ni e.