ခ်င္းျပည္နယ္ႏွင့္ထိစပ္ေနေသာ တိုင္းေဒသႀကီးမ်ားအၾကား နယ္နိမိတ္မ်ားကို ျပန္လည္တိုင္းတာသည့္ေနရာတြင္ (၁၉၃၈) ခုႏွစ္ အဂၤလိပ္ေခတ္ကထုတ္ျပန္ခဲ့ေသာ ေျမပံုကိုသာအေျခခံၿပီး တိုင္းတာသတ္မွတ္ပါက ခ်င္းျပည္နယ္အတြက္ နစ္နာမႈမ်ားရွိလာႏုိင္သည္ဟု ခ်င္းေျမယာဆိုင္ရာကြန္ယက္အဖြဲ႔မွ ကိုမန္ဇခုပ္ကေျပာသည္။
“၁၉၃၈ ေျမပံုဆိုတာက အဂၤလိပ္ေတြေရးဆြဲတဲ့ အေစာဆံုးေျမပံုေတာ့ဟုတ္တယ္ အဂၤလိပ္ေတြက ေဒသခံေတြကို ေမးျမန္းၿပီးမွ သေဘာတူညီမႈရယူၿပီးမွ ေရးဆြဲတဲ့ေျမပံုလည္းမဟုတ္တဲ့အခါက်ေတာ့ က်ေနာ္တို႔နစ္နာႏုိင္တဲ့ အပိုင္းေတြရွိတယ္ အဲဒီေျမပံုတစ္ခုကိုပဲ အေျခမခံဘဲနဲ႔ လက္ရွိအုပ္ခ်ဴပ္ေရးအရလည္း အေျခခံရမယ္ က်ေနာ္တို႔ဘိုးဘြားတုန္းက သတ္မွတ္ထားတဲ့ နယ္နိမိတ္ေတာေတာင္ေတြကိုလည္း ပစ္ပ်ယ္လို႔မရဘူး အဲဒီ (၃) ခုၾကားမွာ ညိႈႏိႈင္းၿပီးမွ သင့္ေတာ္တဲ့နည္းလမ္းနဲ႔ သြားမယ္ဆိုရင္ေတာ့ အေကာင္းဆံုးျဖစ္မယ္လို႔ထင္ပါတယ္” ဟု ကိုမန္ဇခုပ္ကေျပာသည္။
ခ်င္းျပည္နယ္သည္ စစ္ကိုင္းတိုင္း၊ မေကြးတိုင္း၊ ရခိုင္ျပည္နယ္တို႔ႏွင့္ နယ္နိမိတ္ခ်င္းထိစပ္ေနၿပီး နယ္နိမိတ္က်ဴးေက်ာ္ မႈမ်ားရွိေနသည့္အတြက္ ယခင္မူလနယ္နိမိတ္အတိုင္းျပန္လည္တိုင္းတာရန္ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ နယ္နိမိတ္တုိင္းတာေရးအဖြဲ႔က လုပ္ေဆာင္လ်က္ရွိသည္။
ယင္းကိစၥႏွင့္ပတ္သက္၍ ၿပီးခဲ့သည့္ ဇန္န၀ါရီလ (၁၆) ရက္ေန႔က ဟားခါးျမိဳ႕၊ ခ်င္းျပည္နယ္ လႊတ္ေတာ္ေရးရာခန္းမတြင္ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ နယ္နိမိတ္တိုင္းတာေရးအဖြဲ႔ႏွင့္ ခ်င္းျပည္နယ္အစိုးရအဖြဲ႔၊ လႊတ္ေတာ္ဥကၠဌ၊ ခ်င္းျပည္နယ္ ၿမိဳ႕နယ္အသီးသီးမွ ကိုယ္စားလွယ္တို႔ ေတြ႔ဆံုခဲ့ၾကၿပီး နယ္နိမိတ္တိုင္းေရးလုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ခ်က္ႏွင့္ပတ္သက္၍ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ နယ္နိမိတ္တိုင္းတာေရးအဖြဲ႔က ရွင္းလင္းတင္ျပခဲ့သည္ဟု သိရသည္။
အဆိုပါအစည္းအေ၀းသို႔ တက္ေရာက္ခဲ့သည့္ ကိုမန္ဇခုပ္က ႏုိင္ငံေတာ္အစိုးရအေနျဖင့္ နယ္နိမိတ္မ်ားကို ယခုကဲ့သို႔ ျပန္လည္တိုင္းတာရန္ လုပ္ေဆာင္ေနသည့္အေပၚ ေထာက္ခံႀကိဳဆိုေသာ္လည္း (၁၉၃၈) ခုႏွစ္ေျမပံုကိုသာအေျခမခံဘဲ ခ်င္းဘိုးဘြားေခတ္ကေနထိုင္ခဲ့သည့္ ပထ၀ီအေနအထားကိုလည္း ထည့္သြင္းအေျခခံသင့္သည္ဟု ဆက္လက္ေျပာဆိုသည္။
“သူတို႔ရဲ့လုပ္ေဆာင္မႈကိုေတာ့ ႀကိဳဆိုပါတယ္ ဒါေပမယ့္ ဘယ္ေျမပံုေပၚမွာ အေျခခံၿပီးလုပ္မလဲဆိုတာ စဥ္းစားစရာျဖစ္ေန ပါတယ္၊ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ေျမပံုကအမ်ဴိးမ်ဴိးထြက္ေနတဲ့အခါက်ေတာ့ လက္ရွိအစိုးရကလုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ဟာက ၁၉၃၈ ခုႏွစ္က ေျမပံုကိုအေျခခံထားတာေပါ့ေနာ္ အေစာဆံုးေျမပံုေပါ့ေနာ္ ဒါေပမယ့္ အဲဒီေျမပံုတစ္ခုတည္းကိုဘဲကိုင္တြယ္ မယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ လက္ရွိအုပ္ခ်ဴပ္မႈအရခ်င္းျပည္နယ္မွာပါေနတဲ့ေက်းရြာတစ္စုက အဲဒီေျမပံုအရ စစ္ကိုင္းတိုင္းဘက္ပါသြား တယ္၊ အဲလိုမ်ဴိးေတြရွိတယ္ အဲဒီခါက်ေတာ့ ေျမပံုတစ္ခုကိုဘဲအတည္တက်လက္စြဲကိုင္ၿပီးမွ လုပ္တာထက္ေတာ့ ဘိုးဘြားေခတ္တုန္းက အုပ္ခ်ဴပ္မႈအရေပါ့ေနာ္ အဲဒီေျမပံုကိုလည္းအေျခခံရမယ္’’ ဟု ကိုမန္ဇခုပ္ကေျပာသည္။
ခ်င္းအမ်ဴိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဴပ္ (CNLD) ပါတီအတြင္းေရးမွဴး ဆလိုင္းက်ဲအိုဘိခ္ေထာင္ကလည္း နယ္နိမိတ္တိုင္းတာ ေရးကိစၥသည္ ေျမျပင္အေနအထားကို ေသခ်ာကြင္းဆင္းေလ့လာသင့္ေၾကာင္း ခ်င္းဘိုးဘြားေခတ္က အုပ္ခ်ဴပ္မႈစနစ္ကို လည္း ထည့္သြင္းစဥ္းစားသင့္သည္ဟု ေျပာဆိုသည္။
“အဂၤလိပ္ေတြမတိုင္ခင္မွာလည္းပဲ က်ေနာ္တို႔ခ်င္းလူမ်ိဳးေတြကေနျပီးေတာ့မွ သမိုင္းေၾကာင္းအရေပါ့ေနာ္ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ Ram Uk (ေစာ္ဘြား) အုပ္ခ်ဳပ္မႈစစ္နစ္နဲ႔ က်ေနာ္တို႔ရဲ့ ေတာေတာင္ေတြအုပ္ခ်ဴပ္မႈစနစ္ေတြရွိတယ္၊ က်ေနာ္တို႔ ပိုင္ဆိုင္ထားတဲ့နယ္နိမိတ္ေတြလည္းရွိေသးတာကို ဆိုေတာ့ အကုန္လံုးၾကည့္ျပီးေတာ့ ဘယ္တုန္းကနယ္နိမိတ္ တိုင္းတာတဲ့နယ္နိမိတ္ကျဖင့္ က်ေနာ္တို႔အတြက္ထိုက္တန္ဆံုးလဲ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕အခြင့္အေရး အျပည့္အ၀ ရႏိုင္မလဲဆိုတဲ့ဟာကိုက်ေနာ္တို႔က တုိင္းတာရအံုးမွာပါ ေလာေလာဆယ္အေနနဲ႔ကေတာ့ ၁၉၃၈ ကေရာ ခ်င္း၀ိေသသတုိင္းတုန္းကဟာေကာ ျပည္နယ္တုန္းကဟာေရာ သံုးခုစလံုးကိုၾကည့္ျပီးေတာ့မွ အက်ယ္အျပန္႔ဆံုးအေနအထားကို က်ေနာ္တို႔ ခ်င္းျပည္နယ္ရဲ႕ အက်ယ္ျပန္႔ဆံုး အေနအထားကို က်ေနာ္တို႔ကသံုးသပ္သင့္တယ္ ေလာေလာဆယ္ကေတာ့ တစ္ခုခုကဟာကို အတည္ယူတာမ်ိဳးေတာ့မျဖစ္သင့္ေသးဘူး” ဟု ဆလုိင္းက်ဲအိုဘိခ္ေထာင္ကေျပာသည္။
ခ်င္းျပည္နယ္အစိုးရ ေျပာခြင့္ရပုဂၢိဳလ္ စည္ပင္၀န္ႀကီးဦးစိုးထက္ကေတာ့ နယ္နိမိတ္အေရးသည္ ထိလြယ္ရွလြယ္ျဖစ္သည့္ အတြက္ ဟိုဘက္ဒီဘက္ ေသခ်ာညိွႏိႈင္းတိုင္ပင္ရန္လိုအပ္သည္ဟု ေျပာသည္။
“ပဋိပကၡမရိွေအာင္ က်ေနာ္တို႔က စစ္ကိုင္းတိုင္းတို႔၊ မေကြးတိုင္းတို႔၊ ရခိုင္ျပည္နယ္တို႔နဲ႔ ညိွဳ႕ႏိႈင္းရမယ္ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရအဖြဲ႔နဲ႔ လုိအပ္တဲ့ကိစၥကို ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္ရမယ္ ဒီဟာက ကိုယ့္ဘက္တစ္ဖက္တည္း လုပ္လုိ႔မရဘူး သူတို႔နဲ႔ ညိွဳႏႈိင္းျပီးလုပ္ရမယ့္ကိစၥျဖစ္ပါတယ္ ဒီဟာက ထိလြယ္ရွလြယ္ျဖစ္တဲ့အတြက္ အမွားအယြင္းရိွလို႔ မရဘူး အဓိကေတာ့ ၁၉၃၈ ေျမပံုတို႔ကို အဓိကအေျခခံၿပီး က်ေနာ္တို႔ျပင္ဆင္ထားတယ္’’ ဟု ၀န္ႀကီးဦးစိုးထက္ကေျပာသည္။
နယ္နိမိတ္တိုင္းတာေရးႏွင့္ပတ္သက္၍ ၿပီးခဲ့သည့္ ၂၀၁၉ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ (၇) ရက္ေန႔က ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ နယ္နိမိတ္တိုင္းတာေရးအဖြဲ႔၊ ခ်င္းျပည္နယ္အစိုးရအဖြဲ႔၊ စစ္ကိုင္းတိုင္းေဒသႀကီးအစိုးရအဖြဲ႔မွ တာ၀န္ရွိသူမ်ားက ခ်င္းႏွင့္ စစ္ကိုင္းအၾကားနယ္နိမိတ္မ်ားကို ကြင္းဆင္းေလ့လာခဲ့ၾကၿပီး ၁၉၃၈ ခုႏွစ္က စိုက္ထူခဲ့သည့္ဘုတ္တိုင္မ်ားကို အသစ္ျပန္ လည္စိုက္ထူၾကမည္ဟု ေျပာဆိုခဲ့ၾကသည္။
