Zawgyi
By လားႏြန္ – ခ်င္းျပည္နယ္တြင္ တိုင္းရင္းသားဘာသာစကား (၅) မ်ဴိးသင္ၾကားရန္ ဇန္န၀ါရီလ ၃၁ ရက္ေန႔က က်င္းပေသာ ဒုတိယအႀကိမ္ ခ်င္းျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ (၂၁) ႀကိမ္ေျမာက္ပံုမွန္အစည္းအေ၀းတြင္ အတည္ျပဳလုိက္သည္ဟု သိရသည္။
ခ်င္းျပည္နယ္ ထန္တလန္ၿမိဳ႕နယ္ အမွတ္ (၁) လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ဦးဗန္ေထာင္းက ဟားခါး၊ ထန္တလန္၊ ဖလမ္း၊ တီးတိန္၊ တြန္းဇံႏွင့္ ပလက္၀ျမိဳ႕နယ္မ်ားတြင္ တိုင္းရင္းသားဘာသာစကား (၄) မ်ဴိးသင္ၾကားရန္ ခ်င္းျပည္နယ္ လႊတ္ေတာ္သို႔ တင္သြင္းသည့္အဆိုကို ကိုယ္စားလွယ္မ်ားက ေဆြးေႏြးၾကၿပီးေနာက္ ဘာသာစကား (၅) မ်ဴိးျဖင့္ ပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀ၿပီး သင္ၾကားရန္ လႊတ္ေတာ္က အတည္ျပဳခဲ့သည္ဟု မတူပီျမိဳ႕နယ္ မဲဆႏၵနယ္ (၁) ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ဦးေအာင္လ်န္ကေျပာသည္။
“(၅) ဘာသာစကားနဲ႔ပထမအၾကိမ္ထုတ္ေ၀မွာျဖစ္ပါတယ္၊ အခုမထုတ္ေ၀ႏုိ္္င္ေသးတဲ့တျခားဘာ သာစကားလည္းရွိတယ္ အဲဒါလည္းအဆင္ေျပတဲ့အခ်ိန္ ဘတ္ဂ်က္အေနအထားအရေပါ့ေနာ္ ေလာေလာဆယ္ (၅) ဘာသာနဲ႔ပဲ ပထမဆံုးအႀကိမ္ထုတ္ေ၀ရေအာင္ လိုအပ္ရင္ ထပ္ထုတ္ေ၀ဦးမွာပါ၊” ဟု ဦးေအာင္လ်န္ကေျပာသည္။
အဆိုပါပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀မည့္ တို္င္းရင္းသားဘာသာစကား (၅) မ်ဴိးတို႔မွာ လိုင္ဇိုး၊ လိုင္၊ ဇို၊ ခ်ဴိး ႏွင့္ ခူမီး ဘာသာ စကားတို႔ျဖစ္ၿပီး လာမည့္ ၂၀၂၀ -၂၀၂၁ ပညာသင္ႏွစ္တြင္ စတင္သင္ၾကားသြားမည္ဟု သိရသည္။
ဦးေအာင္လ်န္က “ဥပမာ တီးတိန္ဘာသာ စကားကို အခုတီးတိန္မွာ ျပဌာန္းထားတဲ့ Zo ဆိုတဲ့ ဘာသာထုတ္ ေ၀ထားတဲ့ဟာက လိုအပ္ရင္ မတူပီမွာလည္း သင္ခ်င္တဲ့လူေလွ်ာက္ထားရင္ သင္လို႔ရတယ္၊ ေနာက္တစ္ခုက က်ေနာ္တို႔တျခားဘာသာစကားလည္းအဆင္ေျပရင္ ထပ္ထုတ္ေ၀အံုးမွာပါ၊ ျမိဳ႕နယ္ကိုယ္စားျပဳနဲ႔ ဒါကိုသင္ရမယ္ဆိုတာမရိွဘူး၊ Zo စကားက တီးတိန္ပဲကိုယ္စားျပဳတယ္ တြန္းဇံပဲကိုယ္စားျပဳတယ္ မဟုတ္ပါဘူး၊ ဟားခါးမွာေနတဲ့ တခ်ိဳ႕ကလည္း Zo စာသင္ခ်င္ရင္ သင္လို႔ရပါမယ္’’ ဟု ေျပာသည္။
ယခုကဲ့သို႔ ခ်င္းျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္မွ တိုင္းရင္းသားဘာသာစကား (၅) မ်ဴိးသင္ၾကားရန္ အတည္ျပဳလုိက္သည့္အေပၚ စိုးရိမ္စရာရွိၿပီး တျခားခ်င္းမ်ဴိးႏြယ္စုငယ္မ်ားကို ခြဲျခားဆက္ဆံမႈ သက္ေရာက္ႏုိင္သည္ဟု ပညာေရးသုေသသနမ်ား ျပဳလုပ္ေနသည့္ Chinbridge Institute ဒါရိုက္တာ ဗန္က်ံဳးလ်န္ကေျပာသည္။
“က်ေနာ္တို႔ခ်င္းျပည္နယ္ဘာသာအမ်ားၾကီးရိွတယ္ အမ်ားၾကီးထဲက (၆) ခုကိုပဲ ေရြးမယ္လို႔ေျပာထားျပီးေတာ့ (၆) ခုလည္းမဟုတ္ (၅) ခုကိုေရြးတဲ့အခ်ိန္မွာ သူတို႔ဘယ္အေပၚမွာအေျခခံျပီးေရြးသလဲဆိုတဲ့ဟာ စိတ္၀င္စားစရာေကာင္းတယ္ ဘာလို႔ဆိုရင္ အခ်ိဳ႕ေတြကေျပာတယ္ အဲဒါ အဓိကဘာသာျဖစ္တဲ့ ဘာသာ (၅) ခုကိုေရြးတယ္လို႔ သူတို႔ကေျပာၾကားတာေပါ့ေနာ္ အဓိကဘာသာလို႔သူတုိ႔ေျပာေနတဲ့အခ်ိန္မွာ အဓိကဘာသာဆိုတာဘာကိုအေျခခံျပီး အဓိကဘာသာျဖစ္သြားသလဲဆိုတာ စဥ္းစားစရာျဖစ္တယ္ အဓိကဆိုတာ လူဦးေရမ်ားလို႔ျဖစ္တာလား ဘာလို႔အဓိကျဖစ္သလဲဆိုတဲ့ဟာကို ျပည္သူေတြကိုလည္း သူတို႔ မေျပာျပဘူး ဥပမာ မတူပီမွာ Zotung စကားေျပာတဲ့သူေတြမ်ားတယ္ မတူစကားေျပာတဲ့လူလည္းမ်ားတယ္ ဒီဟာက ဘယ္ဟာက အဓိကသတ္မွတ္မလဲဆိုတဲ့ဟာကို ျပသနာရိွတယ္ သူတို႔အဓိကဆိုတဲ့သတ္မွတ္တဲ့အေပၚ မေကာင္းပါဘူးလို႔ က်ေနာ္ကေတာ့သတ္မွတ္တယ္ အားလံုးကအဓိကပါပဲ ေသးရင္လည္း လူဦးေရနည္းရင္လည္း အဓိကပါပဲ က်ေနာ္တို႔ အသိုင္းအ၀န္းမွာမ်ိဳးႏြယ္စုနည္းတဲ့ ေသးတဲ့သူေတြကို တကယ္ေတာ့ ခြဲျခားဆက္ဆံတဲ့ပံုစံသက္ေရာက္သြားမွာေပါ့ေနာ္” ဟု ဗန္က်ံဳးလ်န္ကေထာက္ျပသည္။
ခ်င္းျပည္နယ္သည္ မ်ဴိးႏြယ္စုအမ်ားအျပားရွိၾကၿပီး ကိုယ္ပိုင္မိခင္ဘာသာစကားေျပာဆိုၾကသည့္အတြက္ မ်ဴိးႏြယ္စုငယ္မ်ား ၏ ဘာသာစကားမ်ားသင္ၾကားခြင့္မရွိပါက ၎တို႔၏ မိခင္ဘာသာစကားမ်ား ေပ်ာက္ကြယ္သြားႏုိင္သည့္ အေျခအေနရွိသည္ဟု Chinbridge Institute ဒါရိုက္တာကေျပာသည္။
Unicode
ချင်းပြည်နယ်တွင် တိုင်းရင်းသားဘာသာစကား (၅) မျိူးသင်ကြားရန် ဇန်နဝါရီလ ၃၁ ရက်နေ့က ကျင်းပသော ဒုတိယအကြိမ် ချင်းပြည်နယ်လွှတ်တော် (၂၁) ကြိမ်မြောက်ပုံမှန်အစည်းအဝေးတွင် အတည်ပြုလိုက်သည်ဟု သိရသည်။
ချင်းပြည်နယ် ထန်တလန်မြို့နယ် အမှတ် (၁) လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ဦးဗန်ထောင်းက ဟားခါး၊ ထန်တလန်၊ ဖလမ်း၊ တီးတိန်၊ တွန်းဇံနှင့် ပလက်ဝမြို့နယ်များတွင် တိုင်းရင်းသားဘာသာစကား (၄) မျိူးသင်ကြားရန် ချင်းပြည်နယ် လွှတ်တော်သို့ တင်သွင်းသည့်အဆိုကို ကိုယ်စားလှယ်များက ဆွေးနွေးကြပြီးနောက် ဘာသာစကား (၅) မျိူးဖြင့် ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေပြီး သင်ကြားရန် လွှတ်တော်က အတည်ပြုခဲ့သည်ဟု မတူပီမြို့နယ် မဲဆန္ဒနယ် (၁) ပြည်နယ်လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ဦးအောင်လျန်ကပြောသည်။
“(၅) ဘာသာစကားနဲ့ပထမအကြိမ်ထုတ်ဝေမှာဖြစ်ပါတယ်၊ အခုမထုတ်ဝေနိ်ုင်သေးတဲ့တခြားဘာ သာစကားလည်းရှိတယ် အဲဒါလည်းအဆင်ပြေတဲ့အချိန် ဘတ်ဂျက်အနေအထားအရပေါ့နော် လောလောဆယ် (၅) ဘာသာနဲ့ပဲ ပထမဆုံးအကြိမ်ထုတ်ဝေရအောင် လိုအပ်ရင် ထပ်ထုတ်ဝေဦးမှာပါ၊” ဟု ဦးအောင်လျန်ကပြောသည်။
အဆိုပါပုံနှိပ်ထုတ်ဝေမည့် တိ်ုင်းရင်းသားဘာသာစကား (၅) မျိူးတို့မှာ လိုင်ဇိုး၊ လိုင်၊ ဇို၊ ချိူး နှင့် ခူမီး ဘာသာ စကားတို့ဖြစ်ပြီး လာမည့် ၂၀၂၀ -၂၀၂၁ ပညာသင်နှစ်တွင် စတင်သင်ကြားသွားမည်ဟု သိရသည်။
ဦးအောင်လျန်က “ဥပမာ တီးတိန်ဘာသာ စကားကို အခုတီးတိန်မှာ ပြဌာန်းထားတဲ့ Zo ဆိုတဲ့ ဘာသာထုတ် ဝေထားတဲ့ဟာက လိုအပ်ရင် မတူပီမှာလည်း သင်ချင်တဲ့လူလျှောက်ထားရင် သင်လို့ရတယ်၊ နောက်တစ်ခုက ကျနော်တို့တခြားဘာသာစကားလည်းအဆင်ပြေရင် ထပ်ထုတ်ဝေအုံးမှာပါ၊ မြို့နယ်ကိုယ်စားပြုနဲ့ ဒါကိုသင်ရမယ်ဆိုတာမရှိဘူး၊ Zo စကားက တီးတိန်ပဲကိုယ်စားပြုတယ် တွန်းဇံပဲကိုယ်စားပြုတယ် မဟုတ်ပါဘူး၊ ဟားခါးမှာနေတဲ့ တချို့ကလည်း Zo စာသင်ချင်ရင် သင်လို့ရပါမယ်’’ ဟု ပြောသည်။
ယခုကဲ့သို့ ချင်းပြည်နယ်လွှတ်တော်မှ တိုင်းရင်းသားဘာသာစကား (၅) မျိူးသင်ကြားရန် အတည်ပြုလိုက်သည့်အပေါ် စိုးရိမ်စရာရှိပြီး တခြားချင်းမျိူးနွယ်စုငယ်များကို ခွဲခြားဆက်ဆံမှု သက်ရောက်နိုင်သည်ဟု ပညာရေးသုသေသနများ ပြုလုပ်နေသည့် Chinbridge Institute ဒါရိုက်တာ ဗန်ကျုံးလျန်ကပြောသည်။
“ကျနော်တို့ချင်းပြည်နယ်ဘာသာအများကြီးရှိတယ် အများကြီးထဲက (၆) ခုကိုပဲ ရွေးမယ်လို့ပြောထားပြီးတော့ (၆) ခုလည်းမဟုတ် (၅) ခုကိုရွေးတဲ့အချိန်မှာ သူတို့ဘယ်အပေါ်မှာအခြေခံပြီးရွေးသလဲဆိုတဲ့ဟာ စိတ်ဝင်စားစရာကောင်းတယ် ဘာလို့ဆိုရင် အချို့တွေကပြောတယ် အဲဒါ အဓိကဘာသာဖြစ်တဲ့ ဘာသာ (၅) ခုကိုရွေးတယ်လို့ သူတို့ကပြောကြားတာပေါ့နော် အဓိကဘာသာလို့သူတို့ပြောနေတဲ့အချိန်မှာ အဓိကဘာသာဆိုတာဘာကိုအခြေခံပြီး အဓိကဘာသာဖြစ်သွားသလဲဆိုတာ စဉ်းစားစရာဖြစ်တယ် အဓိကဆိုတာ လူဦးရေများလို့ဖြစ်တာလား ဘာလို့အဓိကဖြစ်သလဲဆိုတဲ့ဟာကို ပြည်သူတွေကိုလည်း သူတို့ မပြောပြဘူး ဥပမာ မတူပီမှာ Zotung စကားပြောတဲ့သူတွေများတယ် မတူစကားပြောတဲ့လူလည်းများတယ် ဒီဟာက ဘယ်ဟာက အဓိကသတ်မှတ်မလဲဆိုတဲ့ဟာကို ပြသနာရှိတယ် သူတို့အဓိကဆိုတဲ့သတ်မှတ်တဲ့အပေါ် မကောင်းပါဘူးလို့ ကျနော်ကတော့သတ်မှတ်တယ် အားလုံးကအဓိကပါပဲ သေးရင်လည်း လူဦးရေနည်းရင်လည်း အဓိကပါပဲ ကျနော်တို့ အသိုင်းအဝန်းမှာမျိုးနွယ်စုနည်းတဲ့ သေးတဲ့သူတွေကို တကယ်တော့ ခွဲခြားဆက်ဆံတဲ့ပုံစံသက်ရောက်သွားမှာပေါ့နော်” ဟု ဗန်ကျုံးလျန်ကထောက်ပြသည်။
ချင်းပြည်နယ်သည် မျိူးနွယ်စုအများအပြားရှိကြပြီး ကိုယ်ပိုင်မိခင်ဘာသာစကားပြောဆိုကြသည့်အတွက် မျိူးနွယ်စုငယ်များ ၏ ဘာသာစကားများသင်ကြားခွင့်မရှိပါက ၎င်းတို့၏ မိခင်ဘာသာစကားများ ပျောက်ကွယ်သွားနိုင်သည့် အခြေအနေရှိသည်ဟု Chinbridge Institute ဒါရိုက်တာကပြောသည်။
