By
လားႏြန္ – လာမည့္ ၂၀၂၀
အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲတြင္ မသန္စြမ္းသူမ်ား မိမိဆႏၵအေလ်ာက္
ကိုယ္တုိင္ကိုယ္က်မဲေပးႏိုင္ေရးအတြက္ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္အေနျဖင့္ လက္လွမ္းမွီေအာင္
လုပ္ေဆာင္ေပးဖို႔လိုအပ္ေၾကာင္း မသန္စြမ္းဖြံ႕ျဖိဳးေရးေရွ႕ေဆာင္အဖြဲ႔ (Disability
Development Initiative – DDI) မွ လက္ေထာက္ဒါရိုက္တာ ဆရာေယာရႈကေျပာသည္။
“မသန္စြမ္းသူေတြ
သူတို႔စိတ္ဆႏၵအတိုင္းမဲေပးႏိုင္ဖို႔ရန္အတြက္အေရးၾကီးတယ္ တစ္ခါတစ္ရံမွာ သူတို႔မိသားစုေတြက
ပါတီတစ္ခုခုနဲ႔ ရင္းႏွီးဆိုရင္ေတာ့ မသန္စြမ္းသူေတြက အသံုးခ်ခံရတတ္တယ္၊
အဲဒီေနရာမွာေတာ္ေတာ္ေလးကိုသတိထားဖို႔ရန္လိုပါတယ္၊ အေကာင္းဆံုးကေတာ့
ညဏ္ရည္မသန္စြမ္းမွအပ မသန္စြမ္းသူေတြကိုယ္တိုင္ကိုယ္က် မဲရံုမွာမဲေပးတာ လ်ိဳ႕၀ွက္တဲ့မဲေပးစနစ္နဲ႔
သူတို႔မဲေပးခြင့္ရတာက အေကာင္းဆံုးျဖစ္တယ္ ေနာင္လာမယ့္အခ်ိန္မွာဆိုရင္ေတာ့
မသန္စြမ္းသူကိုယ္တိုင္က မဲရံုမွာမဲေပးႏိုင္ဖို႔ရန္အတြက္ အစိုးရဖက္ကေန ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ဖက္ကေနျပီးေတာ့မွ
မသန္စြမ္းသူေတြလက္လွမ္းမွီေအာင္လုပ္ေဆာင္ေပးဖို႔ အေရးၾကီးတယ္ မသန္စြမ္းသူေတြမဲရံုမွာကိုယ္တိုင္မဲေပးရန္အတြက္ထပ္ျပီးေတာ့မွ
တုိက္တြန္းခ်င္ပါတယ္” ဟု ေယာရႈကေျပာသည္။
ယခင္ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားကို ကြင္းဆင္းေလ့လာၾကည့္အခ်ိန္တြင္ မသန္စြမ္းသူမ်ားအေနျဖင့္ မိမိဆႏၵအေလွ်ာက္ ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က်မဲေပးပိုင္ခြင့္ရဆံုးရႈံးမႈမ်ားရွိခဲ့ေၾကာင္း မိသားစုအသိုင္းအ၀န္းမ်ားမွထည့္ခိုင္းသည့္ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ားကိုသာ မဲထည့္ခဲ့ရသည့္သာဓကမ်ားရွိခဲ့သည္ဟု ေယာရႈကေျပာသည္။
“ခ်င္းျပည္နယ္က မသန္စြမ္းသူေတြအတြက္ သြားေရးလာေရးခက္ခဲတဲ့ေနရာမွာ အဲလိုမ်ိဳး၀န္ေဆာင္မႈအခြင့္အေရးေပးတာက တိုးတက္မႈတစ္ခုျဖစ္ျပီး ၾကိဳဆိုပါတယ္၊ အားနည္းခ်က္အဲဒီမွာရိွႏိုင္တယ္ ဘာေၾကာင့္လည္းဆိုေတာ့ ဒီ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲအျပီးမွာ က်ေနာ္တို႔ ၂၀၁၇ မွာ ကြင္းဆင္းေလ့လာၾကည့္တယ္ မသန္စြမ္းသူေတြမဲေပးတဲ့ေနရာမွာ အဆင္ေျပမႈရိွမရိွ ေမးျမန္းတာေတြရိွတယ္ဆိုေတာ့ အဲလိုမ်ိဳးၾကိဳတင္ဆႏၵမဲေပးျခင္းအားျဖင့္ သူ႔ရဲ႕ေဘးနားမွာ ေဆြမ်ိဳးသားျခင္းေတြ မိဘေတြ တျခားလူေတြရိွတဲ့အခါမွာ သူတို႔ေပးခ်င္တာမ်ိဳးမဟုတ္ပဲနဲ႔ ဒီမိသားစုဖက္ကေန ဖိအားေပးျပီး ဒါကိုေပးလုိက္ပါဆိုတာမ်ိဳး အားနာမႈတို႔ တစ္ခ်ိဳ႕ေတြကၾကံဳေတြ႔ရတယ္’’ ဟု သူကေျပာသည္။
၂၀၁၄ သန္းေခါင္စာရင္းအရ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ခ်င္းျပည္နယ္သည္ မသန္စြမ္းဦးေရ ဒုတိယအမ်ားဆံုးျပည္နယ္ျဖစ္ၿပီး လူဦးေရ ၃ ေသာင္းခန္႔ရွိသည္ဟု သိရသည္။
ခ်င္းျပည္နယ္ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္အဖြဲ႔အေနျဖင့္ လာမည့္ ၂၀၂၀ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ မသန္စြမ္းသူမ်ားႏွင့္ သက္ၾကီးရြယ္အိုမ်ားအား မဲေပးပိုင္ခြင့္ မဆံုးရံႈးရေလေအာင္ စီစဥ္ထားသည္ဟု ခ်င္းျပည္နယ္ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ အတြင္းေရးမွဴး ဦးလင္းေက်ာ္ကေျပာသည္။
“အခု က်ေနာ္တို႔ လူဦးေရစာရင္ေကာက္တဲ့အခ်ိန္မွာ မသန္စြမ္းသူေတြအတြက္ ဇယားတိုင္တစ္တိုင္ပါတယ္ မသန္စြမ္းလို႔မေရးပဲနဲ႔ မသန္စြမ္းေလးမ်ိဳးထဲမွာရိွတဲ့ ခႏၶာကိုယ္၊ အျမင္၊ အၾကား၊ ညဏ္ရည္မမီွ အဲဒီေလးမ်ိဳးထဲမွာ ဘယ္အမ်ိဳးစားျဖစ္လဲဆိုတဲ့ဟာကို က်ေနာ္တို႔မွတ္ခ်က္ယူတယ္၊ တစ္ခ်ိဳ႕ၾကိဳတင္မဲေပးဖို႔ကိုလိုအပ္မယ့္ မဲဆႏၵရွင္ေတြပါေကာင္းပါလိုက္မယ္ အသက္ရြယ္ၾကီးျပီး မဲစာရင္းမျမင္လိုက္ရတဲ့သူ လမ္းမေလွ်ာက္ႏိုင္တဲ့လူ ေလျဖန္းတဲ့သူ အဲဒီမသန္စြမ္းထဲမွာလည္း က်ေနာ္တို႔အဲဒါေတြကိုထည့္တာ အဲဒါဆိုရင္ၾကိဳတင္မဲေပးခြင့္ရေအာင္ ဘယ္သူေတြကရိွေနလဲ ကိုယ့္မဲရံုမွာ အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္ ရပ္ေက်းေကာ္မရွင္ကေတာ့ ၾကိဳတင္မဲေပးတဲ့အခါမွာ ဒီစာရင္းကိုကိုင္ျပီး သူ႔အိမ္မွာ ၾကိဳတင္မဲေပးမလား မဲရံုကိုလာေပးမလားေပါ့ အဲလိုမ်ိဳးမဲေပးခြင့္ မဆံုးရံႈးေအာင္လုပ္ေပးသြားဖို႔ရိွတယ္” ဟု ဦးလင္းေက်ာ္ကေျပာသည္။
မသန္စြမ္းသူမ်ားအတြက္ မဲစာရင္းေပးရာတြင္ ပိုမိုလြယ္ကူေအာင္ ကြန္ျပဴတာစနစ္ျဖင့္ လုပ္ေဆာင္ထားျပီး (*1,*2,*3,*4) ဆိုျပီးေပးထားကာ (*1) ဆုိပါက ခႏၶာကိုယ္၊ (*2) အျမင္၊ (*၃) အၾကား၊ (*4) ညဏ္ရည္စသည္ျဖင့္ စာရင္းမ်ားျပဳလုပ္ေပးထားမည္ျဖစ္ေၾကာင္းဆက္ေျပာသည္။
လာမည့္ ၂၀၂၀ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ မသန္စြမ္းသူမ်ားအပါအ၀င္ သက္ႀကီးရြယ္အိုမ်ား မဲေပးႏုိင္ေရးအဆင္ေျပေစရန္အတြက္ မဲရံုမ်ားလည္း ထပ္မံတိုးျမွင့္ထားမည္ဟု သိရသည္။
