By လားႏြန္ – ေက်ာင္းဖြင့္ရာသီေရာက္ရွိလာၿပီျဖစ္ေသာ္လည္း ခ်င္းျပည္နယ္ေတာင္ပိုင္း ပလက္၀ၿမိဳ႕နယ္အတြင္း ရွိ ေက်ာင္းေပါင္း (၁၀၀) ေက်ာ္တြင္ ေက်ာင္းဆရာ/ဆရာမ တစ္ေယာက္မွမရွိသည့္အတြက္ ေက်ာင္းဖြင့္ရန္ အခက္အခဲျဖစ္ေနသည္ဟု သိရသည္။ ယခုႏွစ္ ၂၀၁၉-၂၀၂၀ ပညာသင္ႏွစ္၌ ပလက္၀ၿမိဳ႕နယ္တြင္ ေက်ာင္းဆရာ/ဆရာမ တစ္ေယာက္မွမရွိ သည့္ ေက်ာင္းေပါင္း (၁၁၈) ေက်ာင္းရွိၿပီး ဆရာ/ဆရာမ တစ္ေယာက္စီသာရွိသည့္ ေက်ာင္း (၉၄) ေက်ာင္းရွိသည့္အတြက္ စုစုေပါင္း ေက်ာင္း ၂၁၂ ေက်ာင္းသည္ ဆက္ဖြင့္ရန္ အခက္အခဲျဖစ္ေနသည္ဟု ခ်င္းျပည္နယ္အစိုးရေျပာခြင့္ရ စည္ပင္၀န္ႀကီးဦးစိုးထက္ကေျပာသည္။ “ကၽြန္ေတာ္တို႔ခ်င္းက သြားေရးလာေရးခက္ခဲတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ခ်င္းျပည္နယ္မွာတစ္ ႏွစ္ေနရင္ ေျပာင္းခြင့္ေပးထားတယ္ တစ္ႏွစ္ေနရင္ သူ႔ကိုေထာက္ခံျပီးေတာ့ ေျပာင္းေရြ႕ခြင့္ေပးထားေတာ့ ျပည္မကေနလာတဲ့ ဆရာ၊မ အားလံုးကတစ္ႏွစ္ေနၿပီးတာနဲ႔ ေျပာင္းေရြ႕ခြင့္တင္တယ္ ေနာက္တစ္ခုက ပလက္၀လည္း လက္ရိွကနယ္ေျမလည္းမျငိမ္းခ်မ္းဘူးေလ ဘယ္သူမွလည္းမေနခ်င္ဘူး နယ္ေျမမျငိမ္းခ်မ္းတဲ့အတြက္လည္းမေနခ်င္ဘူး ခက္ခဲၾကမ္းတမ္းတဲ့ေဒသေတြျဖစ္တဲ့အတြက္ ဆရာ၊မေတြကိုလည္း ခ်င္းေတာင္မွာတစ္ႏွစ္ေနလို႔ရိွရင္ေျပာင္းခြင့္ေပးထားတယ္ အခုေျပာင္းတဲ့ေနရာမွာ မူလတန္းေက်ာင္း ဆရာ၊မ ၂ ရာေက်ာ္ေျပာင္းတာမွာ ဆယ္ေယာက္ေလာက္ပဲျပန္၀င္တယ္ ေနာက္တစ္ခုက အလယ္တန္းေက်ာင္းဆိုရင္ ၄၂ ေယာက္ေျပာင္းသြားတယ္ ၂၃ ေယာက္ပဲျပန္၀င္တယ္ အထက္တန္းက်ေတာ့ တစ္ေယာက္ထြက္သြားတယ္ ၂ ေယာက္ျပန္၀င္တယ္ အဲလိုျဖစ္ေတာ့ လူလိုအပ္ခ်က္က ႏွစ္ရာေက်ာ္ေလာက္က လိုအပ္ခ်က္ေတြျဖစ္ကုန္တာေပါ့” ဟု စည္ပင္၀န္ႀကီးကေျပာသည္။ ေက်ာင္းဆရာ/ဆရာမ မလံုေလာက္သည့္အေပၚ ခ်င္းျပည္နယ္အစိုးရက ေန႔စားလေပး၀န္ထမ္းမ်ားခန္႔အပ္ရန္၊ ျပည္မဘက္မွ ဆရာ/ဆရာမမ်ားကို မက္လံုးေပး၍ ေခၚယူရန္ႏွင့္ ရွိၿပီးသား ဆရာ/ဆရာမမ်ားကို မွ်ၿပီးခြဲေပးရန္ စီစဥ္ေဆာင္ရြက္သြားမည္ဟု ဦးစိုးထက္က ဆက္ေျပာသည္။ “ကၽြန္ေတာ္တို႔ခ်င္းျပည္နယ္အစိုးရအေနနဲ႔ကေတာ့ ဆရာ၊မ နည္းနည္းစံုေနတဲ့ေနရာေတြကို ကၽြန္ေတာ္တို႔မွ်ျ ပီးေတာ့ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ႏိုင္ေအာင္…
Author: Editor
ခ်င္းျပည္နယ္ေတာင္ပိုင္း ပလက္၀ၿမိဳ႕နယ္ ကင္းတလင္းေက်းရြာသား (၅၂) ဦးကို ရခိုင္လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႔ (ေအေအ) ကေန ဘဂၤလားေဒရွ္႕နယ္စပ္ဘက္ကို ဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္သြားတယ္ဆိုၿပီး ခ်င္းလူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ (CHRO) က ဇြန္လ (၃) ရက္ေန႔မွာ သတင္းထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ေဖေဖာ္၀ါရီလ (၂) ရက္ေန႔က ေအေအတပ္ဖဲြ႔၀င္ေတြဟာ ကင္းတလင္းရြာကို သြားေရာက္ၿပီး ရြာသားေတြကို ဘုရားေက်ာင္းမွာ လူစုခိုင္းၿပီးေတာ့ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ကေန ဗံုးက်ဲတိုက္ခိုက္မယ့္အတြက္ ဘဂၤလားေဒရွ္႕နယ္စပ္ဘက္သို႔ သူတို႔ေနာက္လိုက္ဖို႔ ေျပာဆိုၿပီး ရြာသားေတြက ျငင္းဆန္ၾကေပမယ့္ အတင္းအဓမၼနဲ႔ေခၚေဆာင္သြားတာလို႔ (ေအေအ) လက္ကေန ထြက္ေျပးလြတ္ေျမာက္လာတဲ့ ကင္းတလင္းရြာသားတစ္ဦးရဲ့ေျပာစကားကို ကိုးကားၿပီး CHRO က သတင္းထုတ္ျပန္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ကင္းတလင္းရြာသားေတြကို (ေအေအ) တပ္ဖြဲ႔က ဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္သြားတာလား၊ သူတို႔ကို ဘယ္မွာ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းထားလဲ၊ရြာသားေတြရဲ့ အေျခအေနကဘယ္လိုရွိပါလဲ ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေအေအတပ္ဖြဲ႔ရဲ့ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ ဦးခိုင္သုခကို ခုိႏူမ္းသုန္သတင္းဌာနမွ ခုလိုဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားပါတယ္။ ေမး – ကင္းတလင္းရြာသား (၅၂) ဦးကို သူတို႔ရဲ့ စိတ္ဆႏၵမပါဘဲ ေအေအတပ္ဖြဲ႔က နယ္စပ္ဘက္ကို ဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္သြားတာလား? ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဦးခိုင္သုခ ဘာမ်ားေျပာခ်င္လဲ? ေျဖ – အဲဒီကိစၥက ဒီလိုဗ် ခင္ဗ်ားသိေအာင္က်ေနာ္ရွင္းျပမယ္ဆိုရင္ လြန္ခဲ့တဲ့ေဖေဖာ္၀ါရီလအတြင္းမွာ ကင္းတလင္းရြာအပါအ၀င္ေပါ့ဗ်ာ အဲဒီအနီးအနားက ခေမာင္း၀တို႔ ရြာႏွစ္ရြာေလာက္ရိွေသးတယ္ နာမည္ေမ့ေနလို႔ အဲဒီရြာေတြကို ဗမာစစ္တပ္ရဲ႕ထရြန္အိုင္ဗ်ဳဟာကေန လက္နက္ၾကီးေတြႏွင့္ လွမ္းပစ္တယ္ ၁၂၀ ေတြနဲ႔လွမ္းပစ္တာ ဆိုေတာ့ အဲဒီမွာရြာသားေတြက ရြာထဲမွာေနလို႔မရေတာ့ဘူး သူတို႔က အဲဒီရြာေဘးကေတာင္ေတြမွာေနေတာ့ ပုန္းခုိျပီးေတာ့ေနၾကတယ္ တစ္ပတ္ေလာက္ေတာင္ရိွေနျပီ ဆိုေတာ့အဲဒီမွာ ဒီလိုေဒသခံေတြက တရြန္အိုင္ဘက္ကိုလည္းဆင္းလို႔မရဘူး ပလက္၀ဘက္ကိုလည္းဆင္းလို႔မရဘူး လမ္းမွာဗမာစစ္တပ္ေတြကလည္းအမ်ားၾကီး…
By လားႏြန္ – ခ်င္းျပည္နယ္အတြင္းရွိ ကိုယ္၀န္ေဆာင္မိခင္ (၃) ဦးလွ်င္ တစ္ဦးမွာ ေသြးအားနည္းေရာဂါ ခံစားေနရသည္ဟု က်န္းမာေရးႏွင့္ အားကစား၀န္ၾကီးဌာနမွ ထုတ္ျပန္ေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံအဏုအာဟာရႏွင့္ အစာစားသံုး မႈအေျခအေနေလ့လာေရး စစ္တမ္းကေနဦးရလဒ္မ်ားအစီရင္ခံစာအရ သိရသည္။ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ေနစဥ္ကာလအတြင္း လိုအပ္သည့္ သံဓာတ္ပါ၀င္ေသာ အသားဓာတ္မ်ားလံုလံုေလာက္ေ လာက္မရရွိျခင္းေၾကာင့္ ခ်င္းျပည္နယ္အတြင္းရွိ မိခင္မ်ားသည္ ယခုကဲ့သို႔ ေသြးအားနည္းေရာဂါကို ခံစားေနၾကရျခင္းျဖစ္သည္ဟု အာဟာရျမွင့္တင္ေရး အရပ္ဖက္လူမႈအဖြဲ႕အစည္းကြန္ယက္ (SUN CSA Myanmar) ဥကၠဌ ဦးေအာင္ျမတ္ေက်ာ္ကေျပာသည္။ “အမ်ားစုကေတာ့ ကိုယ္၀န္ေဆာင္တဲ့ခ်ိန္မွာ လိုအပ္တဲ့ သံဓာတ္ပါတဲ့အသားေတြမရတာပဲ မရတာကေတာ့ တခါတေလက်ေတာ့လည္း ရိုးရာဓေလ့ထံုးတမ္းအစဥ္အလာအရမစားၾကတာရိွတယ္ေလ ေရွာင္တာေပါ့ တစ္ခ်ိဳ႕ၾကေတာ့လည္း စားဖို႔သိေပမယ့္ အဲဒီအစားေသာက္ကိုလက္လွမ္းမမွီဘူး အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ေငြေရးေၾကးအရေသာ္လည္းေကာင္း အစားအေသာက္ရွားပါးျခင္းေၾကာင့္ေသာ္လည္းေကာင္း အဲလိုမ်ိဳးလက္လွမ္းမမွီတာေပါ့ လက္တစ္ကမ္းကြာမွာရိွေတာ့ မစားျဖစ္ဘူး ဒါေတြေၾကာင့္ျဖစ္တယ္” ဟု SUN CSA Myanmar ဥကၠဌ ဦးေအာင္ျမတ္ေက်ာ္ကေျပာသည္။ ခ်င္းျပည္နယ္အတြင္း ကိုယ္၀န္ေဆာင္မိခင္မ်ားသည္ သံဓာတ္ခ်ဴိ႕ယြင္းမႈေၾကာင့္ Hemoglobin ေခၚ ေသြးနီဥထုတ္လုပ္မႈ က်ဆင္းကာ ေသြးနီဥအားနည္းျခင္းေၾကာင့္ ေသြးအားနည္းမႈျဖစ္ေပၚေစ၍ ကိုယ္၀န္ေဆာင္မိခင္မ်ားသည္ မီးပြားခ်ိန္တြင္ အားမစိုက္ႏုိင္ျခင္း၊ အားအင္ကုန္ခမ္းျခင္း၊ မီးဖြားခ်ိန္ၾကာျမင့္ျခင္းေၾကာင့္ မိခင္ႏွင့္ ကေလးေသဆံုးမႈ ျဖစ္ေပၚေစသည္ဟု ဦးေအာင္ျမတ္ေက်ာ္ကေျပာသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအဏု အာဟာရႏွင့္ အစာစားသံုး မႈအေျခအေနေလ့လာေရး စစ္တမ္းကေနဦးရလဒ္မ်ားအစီရင္ခံစာသည္ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္အတြင္း ေလ့လာဆန္းစစ္သည့္ စစ္တမ္းျဖစ္ၿပီး က်န္းမာေရးႏွင့္ အားကစား၀န္ၾကီးဌာနမွ ၂၀၁၉ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီလက ထုတ္ျပန္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ခ်င္းျပည္နယ္တြင္ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာစီမံကိန္းမ်ားေဆာင္ရြက္ေနေသာ Karuna Mission Social Solidarity (KMSS) ဟားခါးရံုးမွ…
By လားႏြန္ – ခ်င္းျပည္နယ္၊ ပလက္၀ၿမိဳ႕နယ္၊ ထရြန္အိုင္ေက်းရြာအုပ္စုခြဲတမ္းအတြက္ ကုလားတန္ျမစ္ေက်ာင္းအတိုင္း ဆန္အိတ္ (၁၅၀) ေက်ာ္ႏွင့္ စားသံုးကုန္ပစၥည္မ်ားတင္ေဆာင္လာသည့္ ခရီးသည္တင္စက္ေလွတစ္စီးကို ၿပီးခဲ့သည့္ ဇြန္လ (၃) ရက္ေန႔က ရခိုင္လက္နက္ကိုင္ (ေအေအ) တပ္ဖြဲ႔က ရပ္တန္႔ေစၿပီး သိမ္းယူသြားသည္ဟု သိရသည္။ ေက်ာင္းဆရာ/ဆရာမမ်ား၊ ဓမၼအမႈေဆာင္မ်ားအပါအ၀င္ ခရီးသည္ (၁၉) ႏွင့္ အုပ္စုခြဲတမ္းဆန္မ်ား တင္ေဆာင္လာသည့္ အဆိုပါစက္ေလွသည္ ပလက္၀ၿမိဳ႕မွ ကုလားတန္ျမစ္ေက်ာင္းအတိုင္း တက္သြားၿပီး ေတာင္ၿပိဳ ႏွင့္ ေက်းေလ ေက်းရြာအနီးတြင္ ေအေအ တပ္ဖြဲ႔က ေသနတ္ သံုးခ်က္ပစ္ေဖါက္ရပ္တန္႔ေစကာ စက္ေလွေပၚ ပါလာေသာ ဆန္အိတ္ႏွင့္ စားသံုးကုန္မ်ားကို သိမ္းယူခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္ဟု အဆိုပါစက္ေလွတြင္ပါလာသူ ဦးႏုိင္ႏုိင္ကေျပာသည္။ “ကၽြန္ေတာ္တို႔က ပလက္၀ေတာင္ျပိဳလမ္းသြားတာေလ အဲဒါကို ေက်းေလမေရာက္ခင္အနီးမွာ သူတို႔ ေသနတ္သံုးခ်က္ပစ္ျပီးမွာ တားတာေလ အဲဒီမွ က်ေနာ္တို႔က ဆိပ္ကမ္းဘက္မွာသြားကပ္တာေပါ့ေနာ္ အဲလိုနားတဲ့အခ်ိန္မွာ ပစၥည္းေတြအားလံုးထုတ္ခိုင္းတာ အဲဒါျပီးရင္ ဟိုဘက္ဒီဘက္လာတဲ့စက္ေလွေတြ အဲဒီမွာနားခိုင္းတယ္ အထုတ္အပိုးေတြအားလံုးကို ေတာင္ေပၚမွာတင္ခိုင္းတယ္ ဆန္အိတ္ေတြနဲ႔ ပစၥည္းေတြက သူတို႔လည္းသယ္တယ္ ကၽြန္ေတာ္တို႔လည္းသယ္တယ္ သူတို႔ကနည္းနည္းသယ္တယ္ ျပည္သူလူထုေတြကမ်ားမ်ားသယ္ရတာေပါ့ေနာ္ သူတို႔မလိုတဲ့ဟာေတြက်ေတာ့ ပိုင္ရွင္ကိုျပန္ေပးတာေပါ့ မုန္႔ေတြဘာေတြေတာ့မယူဘူး ေတာင္ေပၚကေနျပန္ခ်ျပီး စက္ေလွထဲျပန္ထည့္ေပးတယ္ သူတို႔ကဆီေတြေတာ့သိပ္မလိုဘူး သူတို႔လိုတာက ဆန္ရယ္ ဆားရယ္ ငါးပိရယ္ ေကာ္ဖီမစ္ေတြရယ္ ဆီေတာ့နည္းနည္းပါးပါးယူတယ္၊ ဆန္အိတ္ဆိုရင္အားလံုးယူေပါ့ သူတို႔က ဆန္ေတြ ဆီေတြ အရက္ေတြ ဘီယာေတြ ငါးပိေတြ ဆားေတြယူတယ္ မုန္႔ေတြေတာ့မယူဘူး မေန႔ကျဖစ္တာေတာ့မလြယ္ဘူးေနာ္၊ ျခိမ္းေျခာက္တာေတြေတာ့မလုပ္ဘူး ” ဟု ဦးႏိုင္ႏိုင္က ခိုႏူမ္းသုန္ကိုေျပာသည္။ အဆိုပါ စက္ေလွေပၚတြင္…
By လားႏြန္ – ရခိုင္လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႔ (ေအေအ) မွ ဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္သြားသည့္ ပလက္၀ၿမိဳ႕နယ္ ကင္းတလင္းေက်းရြာသား (၅၂) ဦးသည္ ယေန႔ခ်ိန္ထိ မိသားစု၀င္မ်ားႏွင့္အဆက္အသြယ္မရရွိသည့္အတြက္ စိုးရိမ္ပူပန္ေနၾကၿပီး အျမန္ဆံုးျပန္လႊတ္ေပးရန္ ခ်င္းလူအခြင့္အေရးအဖြဲ႔ (CHRO) ကေတာင္းဆိုသည္။ (ေအေအ) တပ္ဖြဲ႔အေနျဖင့္ အဆိုပါရြာသားမ်ားကို ဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္သြားသည္မွာ (၄) လေက်ာ္ၾကာျမင့္ေနၿပီျဖစ္ၿပီး ၎တို႔ကို ျခြင္းခ်က္မရွိ ခ်က္ခ်င္းျပန္လႊတ္ေပးသင့္သည္ဟု ခ်င္းလူ႔အခြင့္အေရးဖြဲ႕မွ Field Director ကိုေတရ (Terah) ကေျပာသည္။ “သူတို႔ကို ဖမ္းဆီးေခၚေဆင္သြားတာ အခုဆိုရင္ (၄) လေက်ာ္ေနၿပီ သူတို႔ကအျပစ္မဲ့ျပည္သူေတြပါ ဘာျဖစ္လို႔ အျပစ္မဲ့ျပည္သူေတြကို ဦးတည္ျပီး အဲလိုလုပ္သလဲ၊ အဲဒီအခုဖမ္းတဲ့အထဲမွာ ေက်ာင္းေနကေလးေတြက (၁၇) ေယာက္ရိွတယ္ သူတို႔အတြက္လည္း အခုေက်ာင္းဖြင့္ေနျပီ သူတို႔အဲလိုေက်ာင္းမတက္ႏိုင္ဘူး သူတို႔ဖမ္းထားလို႔ရိွရင္ ကေလးေတြရဲ႕အနာဂတ္ကိုလည္းပဲ သူတို႔ဖ်က္ဆီးရာေရာက္တယ္ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ေတာ့ ခ်က္ျခင္းျခြင္းခ်က္မရွိလႊတ္ေပးဖို႔ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ေတာင္းဆိုပါတယ္’’ ဟု ကိုေတရကေျပာသည္။ ၿပီးခဲ့သည့္ ေဖေဖာ္၀ါရီလ (၂) ရက္ေန႔က ေအေအတပ္ဖြဲ႔မ်ားသည္ ကင္းတလင္းရြာသို႔ ေရာက္လာၾကၿပီး ရြာသားမ်ားအား ဘုရားေက်ာင္းတြင္လူစုခိုင္းကာ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္မွ ဗံုးက်ဲတိုက္ခိုက္မည့္အတြက္ ၎တို႔ေနာက္သို႔ လိုက္ရန္ေျပာဆိုၿပီး ရြာသားမ်ားက ျငင္းဆန္ၾကေသာ္လည္း ဆယ္အိမ္မွဴးကို ထိုးၾကိတ္ရိုက္ႏွက္ကာ ရြာသား (၅၄) ဦး ဘဂၤလားေဒရွ္႕ နယ္စပ္ဘက္သို႔ ျခိမ္းေျခာက္ဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္သြားသည္ဟု CHRO ကဆိုသည္။ မိသားစု၀င္ (၆) ဦးႏွင့္ ခြဲခြာေနရသူ ကင္းတလင္းေက်းရြာ မူလတန္းေက်ာင္းမွ အေထြေထြလုပ္သား ဦးကံေအာင္က “ကၽြန္ေတာ့္ မိန္းမႏွင့္သမီး (၆) ေယာက္လည္း သူတို႔ဖမ္းတဲ့ထဲမွာပါတယ္၊ AA အဖြဲ႔လာဖမ္းတဲ့အခါမွာ ကၽြန္ေတာ္က အလုပ္ကိစၥနဲ႔ခရီးသြားတဲ့အခါမွာျဖစ္တယ္ဆိုေတာ့…
By လားႏြန္ – ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံအစိုးရ၏ အမ်ိဳးသားအာဟာရဖြံ႕ၿဖိဳးေရးဆိုင္ရာ ငါးႏွစ္စီမံကိန္းကို အေကာင္ထည္ေဖာ္ေဆာင္ရာမွာ အရပ္ဖက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ ေဆာင္ရြက္မည့္ ဌာနဆိုင္ရာမ်ား ပူးေပါင္းပါဝင္ေဆာင္ရြက္ေပးမႈလိုအပ္ေၾကာင္း ခ်င္းျပည္နယ္ လူမႈေရးဝန္ႀကီးကေျပာသည္။ “ကၽြန္ေတာ္တို႔ႏိုင္ငံအစိုးရအေနနဲ႔လည္း အာဟာရျမႇင့္တင္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို အခ်ိန္မီေဆာင္ရြက္ရန္ က႑ေပါင္းစံုပါဝင္ေသာ အမ်ိဳးသားအာဟာရဖြံ႕ေရးဆိုင္ရာ ငါးႏွစ္စီမံကိန္းကို အေကာင္ထည္ေဖာ္ေဆာင္ရာမွာ ခ်င္းျပည္နယ္ကို ဦးစားေပး ျပည္နယ္အျဖစ္သတ္မွတ္၍ အေကာင္ထည္သြားဖို႔ျဖစ္ပါတယ္ စီမံကိန္းအေကာင္ထည္ေဖာ္ရန္မွာလည္း အရပ္ဖက္အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၏ ပူးေပါင္းပါဝင္ေဆာင္ေပးမႈဟာ တိုက္တြန္းအားေပးလိုပါတယ္ စီမံကိန္းအေကာင္ထည္ေဖာ္ေဆာင္ရြက္ေပးမယ့္ သက္ဆိုင္ရာဌာနအသီးသီးကိုလည္းပဲ အရပ္ဖက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားနဲ႔တကြ ပူးေပါင္းကူညီေဆာင္ရြက္သြားၾကရန္ တိုက္တြန္းလိုပါတယ္” ဟု လူမႈဝန္ႀကီး ဦးေပၚလြင္မင္းထန္ကေျပာသည္။ ခ်င္းျပည္နယ္အတြင္း အာဟာရခ်ိဳ႕တဲ႔မႈ ေလ်ာ့ခ်ရန္အတြက္ Scaling Up Nutrition Civil Society Alliance in Myanmar ( SUN CSA Myanmar) အာဟာရျမႇင့္တင္ေရး အရပ္ဖက္လူမႈအဖြဲ႕အစည္းကြန္ယက္မွ ဟားခါးၿမိဳ႕ ၿမိဳ႕ေတာ္ခန္းမတြင္ ေမလ ၂၉ ရက္န့က ေက်င္းပသည့္ အခမ္းအနား၌ ဝန္ႀကီးကတိုက္တြန္းေျပာၾကားျခင္းျဖစ္သည္။ ၎အသိေပးေဆြးေႏြးပြဲ SUN CSA Myanmar မွျပဳလုပ္ျခင္းသည္ ခ်င္းျပည္နယ္အတြင္းရွိ အရပ္ဖက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအေနျဖင့္ က႑ေပါင္းစံုပါဝင္သည့္ အမ်ိဳးသားအဟာရဖြံ႕ၿဖိဳးမႈစီမံကိန္းဆိုသည့္ အဓိပၸာယ္ကဘာလဲဆိုတာႏွင့္ အရပ္ဖက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၏ တစ္သံတည္းထြက္ရန္ ေဒသအတြင္းအာဟာရျမႇင့္တင္ကြန္ယက္ဖြင့္ရန္ရည္ရြယ္ၿပီး လုပ္ေဆာင္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း SUN CSA Myanmar ၏ ဥကၠဌ ဦးေအာင္ျမတ္ေက်ာ္ေျပာသည္။ “အဓိကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ က႑ေပါင္းစံုအမ်ိဳးသားစီမံကိန္းဆိုတာရွိတယ္ ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏိုဝင္ဘာလကေနအစိုးရကေန ထုတ္ျပန္ထားတယ္ ထုတ္ျပန္ထားတဲ့အခါၾကေတာ့ အဲဒီထဲမွာ ဦးစားေပး ျပည္နယ္နဲ႔ တိုင္းခုႏွစ္ခုပါလာတယ္ အဲထဲမွာ ခ်င္းျပည္နယ္က ဦးစားေပးျပည္နယ္တစ္ခုအေနနဲ႔ပါလာတယ္ တိုင္းမွာဆိုရင္သိသာတာက ဧရာဝတီတိုင္းပါလာတယ္ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္မွာက ျပည္နယ္နဲ႔တိုင္းမွာ…
By မိုးေက်ာ္ – လာမည့္ ၂၀၂၀ ခုႏွစ္တြင္ အၿပီးတည္ေဆာက္မည့္ ခ်င္းသမိုင္း၊ ရိုးရာပစၥည္းႏွင့္ ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားနဲ႕သက္ဆိုင္ေသာအရာမ်ားထားရွိမည့္ ခ်င္းသမိုင္းျပတိုက္ႀကီးအား စတင္တည္ေဆာက္ေနၿပီဟု သိရသည္။ ဖလမ္းၿမဳိ႕အနီး လိုင္းလြန္ဂူေဘးတြင္ တည္ရွိမည့္ ခ်င္းသမိုင္းျပတိုက္ႀကီးအား ၿပီးခဲ့သည့္ ဧၿပီလ (၂၄) ရက္ေန႕တြင္ အုတ္ျမစ္ခ်အခမ္းအနားကိုျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီး GCO (Global Chin (Falam) Organization) အဖြဲ႕မွ တည္ေဆာက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး ၂၀၂၀ ခုႏွစ္ မတ္လတြင္က်င္းပမည့္ ဒုတိယအႀကိမ္ ဖလမ္းၿမဳိ႕ ဌာေနျပန္ႏွစ္တြင္ ဖြင့္လွစ္သြားမည္ဟု သိရသည္။ ခ်င္းသမိုင္းျပတိုက္ႀကီးတည္ေဆာက္ရန္ ကုန္က်စရိတ္မ်ားကို GCO ဦးေဆာင္မႈျဖင့္ ကမၻာတစ္ဝန္းရွိ ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားထံ အလွဴေငြမ်ားေကာက္ခံၿပီး တည္ေဆာက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း GCO အဖြဲ႕မွ EC အဖြဲ႕ဝင္ Pu Van Neih Cem က ေျပာသည္။ “ေလာေလာဆယ္ ကုန္က်စရိတ္ကို သိန္း (၃၀၀၀) ရာထားတယ္။ ဒါေပမယ့္ သံုးထပ္တည္ေဆာက္မယ္ဆိုရင္ သိန္း (၅၀၀၀) ေလာက္ လိုမွာျဖစ္တယ္။ အဲဒီလိုအပ္တဲ့ ေငြေရးေၾကးေရးကို ကမၻာတစ္ဝန္းမွာရွိၾကတဲ့ ခ်င္းလူမ်ဳိးထံ အလွဴေကာက္ခံၾကတာျဖစ္တယ္” လို႕ ေျပာသည္။ GCO (Global Chin (Falam) Organization) ကို ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ဖလမ္းၿမိဳ႕ဌာေနျပန္ႏွစ္တြင္ စတင္ဖြဲ႔စည္းၿပီး ၎အဖြဲ႕က သိန္း (၅၀၀) မတည္ကာ ဦးေဆာင္စီစဥ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
By မိုးေက်ာ္ – စစ္ကိုင္းတိုင္းေဒသႀကီး၊ ကေလးၿမိဳ႕ရွိ ကေလးနည္းပညာတကၠသိုလ္မွ ၿမိဳ႕ျပအင္ဂ်င္နီယာဌာန ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူမ်ားတို႕မွ ခ်င္းျပည္နယ္၊ ရိေခၚဒါရ္ၿမိဳ႕ရွိ ရိေရကန္ႏွင့္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္အေျခအေနကို ေမ ၃၀ ရက္ေန႕က စူးစမ္းေလ့လာ သုေတသနျပဳလုပ္ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။ အဓိကအားျဖင့္ ရိေရကန္ရွိ ကန္ေရႏွင့္ ေရကန္ေဘးပတ္ဝန္းက်င္ အေျခအေနမ်ားကို စူးစမ္းေလ့လာ သုေတသန ျပဳလုပ္ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး အဆိုပါ စူးစမ္းေလ့လာသုေတသနျပဳလုပ္ရာတြင္ ရိေရကန္ ကန္ေရ၏ Turbidity/ Transparency, EC, Temperature, PH, Nitrite, Phosphate, Chlorine, Alkalinity, Iron ႏွင့္ Mini SASS (Biological) အေျခအေနမ်ားကို စူးစမ္းေလ့လာသုေတသနျပဳလုပ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္တယ္လို႕ ရိေခၚဒါရ္ၿမဳိ႕ ျပန္ၾကားေရးႏွင့္ျပည္သူ႕ဆက္ဆံေရး ဦးစီးဌာန တာဝန္ခံ ဦးလာလ္ပက္ေလာမ္က ေျပာသည္။ “အဓိက လာေရာက္ေလ့လာတာက water quality ပါ။ သူတို႕ ဘာသာရပ္အတြက္ ကြင္းဆင္းေလ့လာဖို႕ ေရာက္ရွိလာၾကတာျဖစ္တယ္” လို႕ ေျပာသည္။ အဆိုပါ ရိေရကန္ စူးစမ္းေလ့လာေရးအဖြဲ႕သည္ ကေလးနည္းပညာတကၠသိုလ္၊ ၿမိဳ႕ျပ အင္ဂ်င္နီယာဌာနမွ ကထိက ေဒၚေအးဖီယားဗ်က္ထဒိမ္း ဦးေဆာင္မႈျဖင့္ နည္းျပဆရာမ (၅) ဦး၊ ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူ (၂၉) ဦးတို႔ ပါဝင္ေၾကာင္း သိရသည္။ ၄င္းအျပင္ Field Trip စူးစမ္းေလ့လာမႈမ်ားကို ဌာနသို႔ ဓာတ္ခြဲေလ့လာျပဳစု၍ သုေတသန ေတြ႕ရွိခ်က္အေျဖမ်ားကို ေဖာ္ထုတ္ သြားမည္ျဖစ္သည့္အျပင္ စစ္ကိုင္းတိုင္းေဒသႀကီး၊ ကေလးၿမိဳ႕ေလယာဥ္ကြင္း၊ ခ်င္းျပည္နယ္အတြင္းရွိ ဟားခါးၿမိဳ႕ ေရေပးေဝေရး၊ လိုင္ဗားဆည္၊ ဖလမ္းၿမိဳ႕ေလယာဥ္ကြင္းႏွင့္ ရိေရကန္…
By လားႏြန္ – ခ်င္းျပည္နယ္၊ ဟားခါးၿမိဳ႕ ၿမိဳ႕ေတာ္ခန္းမတြင္ ယေန႔နံနက္ပိုင္း ၈ နာခြဲက စတင္ၿပီး ၂ ရက္ၾကာ က်င္းပျပဳလုပ္မည့္ အဟာရျမင့္တင္ေရးဆိုင္ရာ အသိပညာေပးေဆြးေႏြးပြဲတရပ္ က်င္းပခဲ့ၾကသည္။ ေမလ ၃၀ ရက္ေန႔ထိ ျပဳလုပ္မည့္ အဆုိပါေဆြးေႏြးပြဲကို Scaling Up Nutrition Civil Society Alliance in Myanmar (အာဟာရျမႇင့္တင္ေရး အရပ္ဖက္လူမႈအဖြဲ႕အစည္းကြန္ယက္) မွ လာေရာက္ျပဳလုပ္ျခင္းျဖစ္ၿပီး ခ်င္းျပည္နယ္အတြင္း ကေလးငယ္မ်ား၏ အဟာရဖြံ႔ၿဖိဳးမႈဆိုင္ရာကိစၥရပ္မ်ားကို အဓိက ေဆြးေႏြးၾကမည္ျဖစ္သည္။ ယေန႔စတင္က်င္းပေသာ ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ ခ်င္းျပည္နယ္ လူမႈေရးဝန္ႀကီး ေပၚလြင္မင္းထန္ႏွင့္ ခ်င္းျပည္နယ္ လႊတ္ေတာ္ဥကၠဌ ပူးဇိုဘြဲ႔ တို႔တက္ေရာက္ၾကၿပီး ခ်င္းျပည္နယ္ က်န္းမာေရးအဖြဲ႔၊ ခ်င္းျပည္နယ္အတြင္းရွိ အရပ္ဖက္အဖြဲ႕အစည္းအသီးသီးတို႔ပါဝင္ေၾကာင္းသိရသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ တိုင္းႏွင့္ ျပည္နယ္ (၁၄) ခုအနက္ ခ်င္းျပည္နယ္ရွိ အသက္ (၅) ႏွစ္ေအာက္ ကေလးငယ္မ်ားသည္ ကာလတာရွည္အဟာရခ်ဴိ႕တဲ့မႈႏႈန္း အျမင့္ဆံုးျဖစ္သည္ဟု က်န္းမာေရးႏွင့္ အားကစား၀န္ႀကီးဌာန ၂၀၁၉ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီလအတြင္းကထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။ အဆိုပါထုတ္ျပန္ခ်က္အရ ခ်င္းျပည္နယ္ရွိ ကေလးငယ္မ်ားသည္ ကာလတာရွည္အဟာရခ်ဴိ႕တဲ့ျခင္း (သို႔မဟုတ္) အရပ္အေမာင္းပုညွက္မႈ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ (၄၀ ဒသမ ၃) ရာခိုင္ႏႈန္းျဖင့္ တစ္ႏုိင္ငံလံုးတြင္ အျမင့္ဆံုးျဖစ္သည္။
By မိုးေက်ာ္ – အိႏိၵယႏုိင္ငံ၊ နယူးေဒလီၿမိဳ႕သို႔ ေရာက္ရွိေနၾကသည့္ ခ်င္းဒုကၡသည္မ်ားကို ကမၻာ့ကုလသမဂၢ ဒုကၡသည္မ်ားဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီးရံုး (UNHCR) က UN အသိမွတ္ျပဳကဒ္မ်ား ျပန္လည္ထုတ္ေပးလ်က္ရွိရာ ယခုအခါ ခ်င္းဒုကၡသည္ (၂၈၀၀) ေက်ာ္ကို ကဒ္ထုတ္ေပးၿပီဟုသိရသည္။ နယူးေဒလီအေျခစိုက္ Chin Human Right Organization (CHRO) ရံုးတာဝန္ခံ Salai Cung Dawt က “UN ကဒ္အသစ္ကို ခ်င္းလူမ်ဳိးဒုကၡသည္ ၂၈၀၀ ေက်ာ္က ထုတ္ၿပီးၿပီ၊ အခု ထုတ္ေပးသြားတဲ့ ၂၈၀၀ ေက်ာ္ဟာ အရင္တုန္းက UN ကဒ္ ရၿပီးသားသူေတြ၊ notification အင္တာဗ်ဴး ေျဖဆိုတဲ့သူေတြ ျဖစ္တယ္။” ဟု ေျပာသည္။ အိႏိၵယေရာက္ ခ်င္းဒုကၡသည္မ်ားအေနျဖင့္ အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ UN ကဒ္ကို အခ်ိန္မွီ renew မလုပ္ထားသူမ်ားႏွင့္ UN ကဒ္အသစ္ ေလ်ာက္ထားလိုသူမ်ားအတြက္ ၄င္းတို႕၏ case (အမႈ) အေျခအေနမ်ားကို ေသခ်ာစစ္ေဆးၿပီးေတာ့မွသာ ထုတ္ေပးသင့္ မသင့္ UN ဘက္က ဆံုးျဖတ္သြားမွာျဖစ္သည္ဟု Salai Cung Dawt က ယခုလို ဆက္ေျပာသည္။ “UN ကဒ္ အသစ္ေလ်ာက္ထားတဲ့သူေတြအေနနဲ႕ ေပၚလစီေရးစြဲေနတုန္းျဖစ္ေတာ့ ေပၚလစီခ်မွတ္ထားတာမရွိေသးဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားကို ဆက္လက္ၾကည့္ရႈမည္ဆိုတာႏွင့္ ခ်င္းလူမ်ဳိးအားလံုးကို UN ကဒ္ ထုတ္ေပးသြားမွာ မဟုတ္ဘူး။ တကယ္လို႕ UN ကဒ္ အသစ္ေလ်ာက္ရင္ သူတို႕၏ case အေျခအေနကို ေသခ်ာေလ့လာၿပီးမွဘဲ ေပးသင့္မေပးသင့္…