By လားႏြန္ – ခ်င္းျပည္နယ္ရိွ ျမိဳ႕နယ္ (၉) ျမိဳ႕နယ္အနက္ ဟားခါးျမိဳ႕နယ္သည္ ယာဥ္မေတာ္တဆမႈအမ်ားဆံုးျဖစ္ျပီး လူေသဆံုးမႈတြင္ တီးတိန္ျမိဳ႕နယ္သည္ အမ်ားဆုံးျဖစ္ေၾကာင္း ယာဥ္ထိန္းရဲအုပ္ဘယ္နီဖိုင္၏ ေျပာၾကားခ်က္အရသိရသည္။ “ယာဥ္မေတာ္တဆမႈအမ်ားဆံုးက ဟားခါးမွာအမ်ားဆံုး၊ ဒုတိယလိုက္တာက တီးတိန္၊ တတိယလိုက္တာေတာ့ မင္းတပ္၊ တီးတိန္ျမိဳ႕နယ္မွာက ကားေတြ ခဏခဏေက်ာက္ထဲက်လို႔ အဲဒါေၾကာင့္ အေသအေပ်ာက္မ်ားတာက ဒီတီးတိန္ျမိဳ႕နယ္မွာမ်ားတယ္၊ ယာဥ္မေတာ္တဆမႈျဖစ္တဲ့အခါ ကားနဲ႔ျဖစ္တာမ်ားေတာ့ ေသတဲ့သူလည္းမ်ားတာေပါ့၊ ခရီးသည္ေတြမ်ားတယ္ေလ၊ အဓိကျဖစ္တာက ေျမာက္ပိုင္းတီးတိန္နယ္ထဲမွာ ကားေက်ာက္ထဲက်တာတို႔ ခဏခဏျဖစ္တယ္ေလ၊ အဲဒါေၾကာင့္ ေသဆုံးသူဦးေရကမ်ားတာေလ” ဟု ယာဥ္ထိန္းရဲအုပ္ဘယ္နီဖိုင္ကေျပာသည္။ တိုင္းေဒသၾကီး/ ျပည္နယ္မ်ားႏွင့္ ရန္ကုန္-မႏၱေလးအျမန္လမ္းမၾကီး၏ ယာဥ္တိုက္မႈအေျချပဇယား ၂၀၁၈ ခုႏွစ္ႏွင့္ ၂၀၁၉ ခုႏွစ္၏ ဇန္န၀ါရီလမွ ဇူလိုင္လအထိ ႏိႈင္းယွဥ္ခ်က္ဇယားမွ ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ ခ်င္းျပည္နယ္တြင္ ေသဆံုးမႈႏႈန္းျခားနားခ်က္သည္ ယခင္ႏွစ္ထက္ (၁) ဦးပိုတိုးလာေၾကာင္းသိရသည္။ ခ်င္းျပည္နယ္၊ ေတာင္ပိုင္းႏွင့္ေျမာက္ပိုင္းတြင္ ေျမာက္ပိုင္းသည္ ေသဆံုးမႈအမ်ားဆုံးျဖစ္ေနျပီး ယာဥ္မေတာ္တဆျဖစ္ပြားမႈေလ်ာ့ခ်ႏိုင္ရန္အတြက္ စည္းကမ္းေဖာက္ဖ်က္သည့္သူမ်ားကိုလည္း အေရးယူမႈေတြေဆာင္ရြက္ေနေၾကာင္း ယာဥ္ထိန္းရဲအုပ္ဘယ္နီဖိုင္ကေျပာသည္။ “က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ ၾကိဳတင္ကာကြယ္မႈေတြလုပ္ရတယ္၊ ၾကိဳတင္ကာကြယ္မႈဆိုတဲ့အခါမွာ ပထမအေနနဲ႔ အသိပညာေပးေဟာတယ္၊ စာသင္ေက်ာင္းေတြမွာ၊ ေနာက္ျပီး ရံုးေတြမွာ၊ ေနာက္ျပီးေတာ့ ကားသမား ဆိုင္ကယ္သမား ယာဥ္ေမာင္းေတြလည္း အသိပညာေပးတာ ေနာက္ျပီး ျပည္သူလူထုကိုလည္း ပညာေပးတယ္ အသိပညာေပးတယ္ဆိုတဲ့အခါမွာ ေဟာေျပာတာလည္းပါတယ္၊ လက္ကမ္းစာေဆာင္ေတြနဲ႔ အသိပညာေပးတာလည္းပါတယ္၊ ေနာက္တခါက်ေနာ္တို႔ လမ္းသေကၤတေတြနဲ႔ေပးတာလည္းပါတယ္၊ ေနာက္တစ္ခါက်ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ယာဥ္မေတာ္တဆမႈေလ်ာ့နည္းက်ဆင္းေအာင္ စည္းကမ္းပ်က္တဲ့လူ စည္းကမ္းမလိုက္နာတဲ့သူကို အေရးယူေဆာင္ရြက္ျပီးေတာ့ ဖမ္းဆီးတယ္၊ အေရးယူဖမ္းဆီးတာလဲ ပညာေပးျခင္းတစ္မ်ိဳးပဲ၊ အဓိက ပညာေပးတာကို အေလးထားျပီးေတာ့ ဖမ္းဆီးအေရးယူတာ အဲလိုက်ေနာ္တို႔က ေဆာင္ရြက္တယ္” ဟု…
Author: Editor
အႏၱရယ္ရွိျပီး ေရြးခ်ယ္စရာမ်ားေသာပတ္ဝန္းက်င္တြင္ လူငယ္မ်ား မူးယစ္ေဆးဝါး၊ အရက္၊ ေလာင္းကစားမ်ား၏ ကၽြန္မျဖစ္ေစပဲ မိမိတို႔၏ဘဝကို ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိ၊ ပန္းတိုင္ရွိရွိ ျဖတ္သန္းႏိုင္ေစေရးအတြက္ ခ်င္းလူမ်ိဳး ေဒသခံအဖြဲ႔အစည္းမ်ားမွ အားကစား၊ အလုပ္အကိုင္၊ လူမႈေရးအဖြဲ႔ဖြဲ႔ျခင္း အစရွိသည္တို႔ျဖင့္ လူငယ္မ်ား လမ္းမွန္ေပၚဆက္လက္ေလွ်ာက္လွမ္းႏိုင္ရန္ အဖက္ဖက္မွ ကူညီလုပ္ေဆာင္လ်က္ရွိသည္။ ထိုလုပ္ငန္းစဥ္မ်ားတြင္ လူငယ္မ်ားအတြက္ရည္ရြယ္ျပီး က်င္းပျပဳလုပ္သည့္ ေဘာလုံးျပိဳင္ပြဲသည္လည္း တစ္ခုအပါအဝင္ျဖစ္သည္။ ကေလးျမိဳ႕၊ တာဟန္းတြင္ လူငယ္မ်ား အားကစားဘက္၌ စိတ္ပါဝင္စားလာေစရန္အတြက္ ရည္ရြယ္ျပီး ေဘာလုံးျပိဳင္ပြဲမ်ားကို ႏွစ္စဥ္ ရပ္ကြက္အလိုက္၊ ေက်းရြာအလိုက္ က်င္းပျပဳလုပ္ေပးလ်က္ရွိသည္။ ကေလးျမိဳ႕၊ တာဟန္းမီဇိုးထာလိုင္းေပါလ္ (TMTP) ၏ အတြင္းေရးမွဴးျဖစ္သူ ဦးဗားလ္ပြီမွ ေဘာလုံးျပိဳင္ပြဲမ်ား က်င္းပေပးရသည့္ ရည္ရြယ္ခ်က္ကို ယခုလိုေျပာၾကားခဲ့သည္။ “ေဘာလံုးၿပိဳင္ပြဲက်င္းပရတဲ့ အဓိကရည္ရြယ္ကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ လူငယ္ေတြ မူးယစ္ေဆး၀ါးႏြံထဲမွာ မက်ေရာက္ဖို႔၊ ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ လူငယ္အားကစားသမားေတြ အားကစားဘက္မွာ ဒီထက္မက ပိုမိုးတိုးတက္လာဖို႔ ဒီအားကစားနဲ႔ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းျပဳႏုိင္တဲ့အထိ တိုးတက္ေအာင္ျမင္လာေစဖို႔ျဖစ္ပါတယ္” ဆက္လက္၍ “က်ေနာ္တို႔ရဲ့ လူငယ္ကစားသမားေတြ မူးယစ္ႏြံထဲမွာ မနစ္ျမဳပ္ဖို႔ ရည္ရြယ္ၿပီး ဒီလိုေဘာလံုးဖလားၿပိဳင္ပြဲေတြကို က်င္းပတာျဖစ္တယ္၊ ဒါေၾကာင့္ ဒီလိုပြဲမ်ဴိးေတြ မ်ားမ်ားလုပ္ေပးသင့္တယ္၊ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔ရဲ့ ေဘာလံုးဖလားၿပိဳင္ပြဲေတြကို လာၿပီးအားေပးၾကပါ၊ တန္ဖိုးထားေပးၾကပါလို႔ တိုက္တြန္းခ်င္ပါတယ္” ဟုတိုက္တြန္းခဲ့သည္။ တာဟန္း (E) ေဘာလံုးအသင္းေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ေမာင္လားႏြန္ပြီးကလည္း “က်ေနာ္တို႔ဒီၿပိဳင္ပြဲအတြက္ အတတ္ႏုိင္ဆံုးျပင္ဆင္ထားၾကပါတယ္၊ ဒါေပမယ့္ အလုပ္ကိုယ္စီရွိၾကတဲ့သူေတြလည္းရွိေတာ့ မနက္ပိုင္းမွာ အဖြဲ႔လိုက္ ေလ့က်င့္ခန္းေတာ့မလုပ္ႏိုင္ဘူး၊ ညေနပိုင္းေလာက္မွာပဲ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ႏုိင္ၾကတယ္” ဟု ျပိဳင္ပြဲအတြက္ ၎တို႔၏ ျပင္ဆင္မႈအေျခအေနကို ေျပာျပခဲ့သည္။ ဆက္လက္၍ လူငယ္မ်ားအတြက္ရည္ရြယ္ျပီး…
ျပီးခဲ့သည့္ ဇူလိုင္လကုန္ပိုင္းမွစတင္၍ ခ်င္းလူငယ္အဖြဲ႔ (မတူပီ) မွ မတူပီျမိဳ႕ရွိ ရပ္ကြက္မ်ားသို႔ လွည့္လည္ၾကည့္ရႈကာ ျမိဳ႕အဂၤါရပ္ႏွင့္ကိုက္ညီမႈရွိေစရန္ သြားေရာက္စစ္ေဆးခဲ့ၾကပါသည္။ ယခုရက္ပိုင္းအတြင္း အဆက္မျပတ္မိုးမ်ားရြာသြန္းမႈေၾကာင့္ မတူပီျမိဳ႕ရွိ ေနရာအေတာ္မ်ားမ်ားတြင္ လမ္းသားက်ျခင္း၊ လမ္းျပိဳျခင္း၊ အိမ္ေျမေနရာျပိဳျခင္း၊ ေရေျမာင္းမ်ားေျမစာျပည့္ျခင္းမ်ား ျဖစ္ေပၚလ်က္ရွိပါသည္။ ထို႔အျပင္ ေရေျမာင္းမ်ား စနစ္တက်မထိန္းသိမ္းျခင္း၊ အမိႈက္မ်ား စနစ္တက်မစြန္႔ပစ္ျခင္း အစရွိသည္တို႔ေၾကာင့္ ေရစီးေရလာေကာင္းမြန္မႈမရွိျခင္းႏွင့္ အျခားဆက္စပ္ဆိုးက်ိဳးမ်ားျဖစ္ေပၚေနမႈကလည္း ျမိဳ႕အဂၤါရပ္ႏွင့္ကိုက္ညီမႈမရွိေပ။ ထို႔ေၾကာင့္ ခ်င္းလူငယ္အဖြဲ႔ (မတူပီ) မွ ၎တို႔၏ေတြ႔ရွိခ်က္မ်ားကို သက္ဆုိင္ရာ တာဝန္ရွိဌာန၊ အသင္းအဖြဲ႔၊ ပုဂၢိဳလ္မ်ားအေနျဖင့္ အျမန္ဆုံးျပင္ဆင္ေဆာင္ရြက္ေပးရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။ ယင္းကိစၥႏွင့္ပတ္သက္ျပီး ဗဟိုခ်င္းလူငယ္အဖြဲ႔၏ဥကၠဌႏွင့္ မတူပီခ်င္းလူငယ္အဖြဲ႔၏အၾကံေပးျဖစ္သူ ဦးအာႏိုးဘိအားေမးျမန္းခဲ့ရာ “Chin Youth Organization (CYO) ရဲ႕ေပၚလစီက ေရေျမာင္းတစ္ခုလုပ္တယ္ဆိုရင္ ေရစီးေရလာတကယ္ေကာင္းမြန္မႈရွိ/မရွိ၊ အမိႈက္တကယ္ဆင္း/မဆင္း၊ ျပီးရင္ သူ႔ရဲ႕ Quality ျပည့္/မျပည့္၊ စံခ်ိန္စံညႊန္းညီ/မညီ စစ္ေဆးျပီး ေထာက္ျပတာရွိတယ္၊ လာဘ္စားမႈရွိ/မရွိ ေထာက္ျပတာလည္းရွိတယ္၊ ဌာနဆိုင္ရာေတြရဲ႕ မတရားမႈမွန္သမွ်၊ သူတို႔ရဲ႕အားနည္းခ်က္ေတြ၊ ဟာကြက္ေတြကို အျမဲတမ္းေထာက္ျပေပးတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းျဖစ္တာေပါ့၊ လိုအပ္ခ်က္ေတြ၊ ျပဳျပင္စရာေတြရွိတယ္ဆိုရင္ အျမန္ဆုံးလုပ္ေဆာင္ေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုတယ္” ဟု ေျဖၾကားေပးခဲ့သည္။ ခ်င္းျပည္နယ္တစ္ဝွမ္းတြင္လည္း ေဒသခံလူငယ္အဖြဲ႔မ်ားဖြဲ႔စည္းျပီး သက္ဆိုင္ရာက႑အလိုက္ တာဝန္မ်ားေပးျခင္း၊ လူငယ္မ်ားအား လူမႈေရးအသင္းအဖြဲ႔မ်ားတြင္ပါဝင္ေစကာ အင္တိုက္အားတိုက္လုပ္ေဆာင္ေစျခင္း၊ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးႏွင့္ လူမႈေရးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ပါဝင္လုပ္ေဆာင္ေစျခင္းမ်ားလည္းရွိသည္။ ယင္းအစီအစဥ္ႏွင့္ပတ္သက္၍ ဗဟိုခ်င္းလူငယ္အဖြဲ႔၏ဥကၠဌႏွင့္ မတူပီခ်င္းလူငယ္အဖြဲ႔၏အၾကံေပးျဖစ္သူ ဦးအာႏိုးဘိမွ ယခုလိုေျဖၾကားေပးခဲ့သည္။ “သစ္ေတာဦးစီးဌာနက အရင္တုန္းက တရားမဝင္သစ္ေတြကိုမဖမ္းဘူးေလ၊ ေက်းရြာတိုင္းလိုလိုမွာ ထင္းေခါင္းေတြရွိတယ္၊ သူတို႔က တရားမဝင္သစ္ေတြ အကန္႔အသတ္မရွိပဲ လိုက္ျပီးမွ ခုတ္ျဖတ္ေနရတယ္၊ ျမိဳ႕ေပၚမွာက ျဖတ္စက္ (ဝိုင္းစက္)…
By ဒိမ္ – ခ်င္းျပည္နယ္၊ ဟားခါးၿမိဳ႕တြင္ ျပည္သူပိုင္အလဲြသုံးမႈျဖင့္ အမ်ဳိးသမီးအပါအ၀င္ လူ (၆) ဦးအား ေဒသခံရဲတပ္ဖြဲ႔က ရဲစခန္းတြင္ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းခဲ့ပါသည္။ ဖမ္းဆီးခံရသူမ်ားသည္ Pu Zung Mang (၆၀) ႏွစ္၊ Pu Bawi Awr (၅၄) ႏွစ္၊ Pu Chan Thleng (၆၀) ႏွစ္၊ Rev. Dr Hrang Kil (၅၈) ႏွစ္၊ Pu Hmet Al (၇၄) ႏွစ္ႏွင့္ Pi Ngun Par (၅၂) ႏွစ္တို႔ျဖစ္ၾကၿပီး ၎တို႔ကို ယမန္ေန႔ (တနဂၤေႏြေန) ေန႔မွစ၍ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းထားျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။ “သူတို႔ကို တရားဥပေဒအရ (၂၄) နာရီဘဲ ထိန္းသိမ္းခြင့္ရွိေတာ့ အမႈစစ္တဲ့လုပ္ငန္းက ဒီေန႔ကေနစတင္လုပ္ေဆာင္မွာ ျဖစ္တယ္၊ တရားခံႏွင့္ တရားခံဖက္က လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား စစ္ေဆးရမွာ ဆိုေတာ့ အခ်ိန္ေတာ့ ယူရလိမ့္မယ္၊ တစ္လအတြင္း အမႈၿပီးေအာင္ေတာ့ ေဆာင္ရြက္ရလိမ့္မယ္” ဟု ဟားခါးၿမိဳ႕မရဲစခန္း၊ စခန္းမွဴး ဦးသိန္းေဇာ္ဦးက ခုိႏုမ္းသုန္သတင္းဌာနကို ေျပာျပခဲ့သည္။ ယခုကဲ့သို႕ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းရျခင္းသည္ ျပည္နယ္အစိုးရက ဟားခါးၿမိဳ႕ တိုးခ်ဲ႕မည့္ စီမံကိန္းဧရိယာတြင္ ေျမကြက္အေရာင္းအ၀ယ္ျပဳလုပ္ခဲ့ေၾကာင္း ယူဆသူမ်ားကို ဖမ္းဆီးျခင္းျဖစ္သည္။ ယင္းနယ္ေျမ၌ အစိုးရက ၂၀၁၉ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ (၂၀) ရက္ေန႔တြင္ တရားမ၀င္က်ဴးေက်ာ္ျခင္းျဖစ္သည္ဟုဆိုကာ အိမ္ေျခ (၁၂၀) ေက်ာ္ ဖ်က္ဆီးခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ယခုရဲစခန္းတြင္ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းခံထားရသည့္ ပုဂၢဳိလ္မ်ားအနက္ Pu…
By လားႏြန္ – ျပည္ပအလုပ္အကိုင္အက်ိဳးေဆာင္လိုင္စင္မရိွဘဲ ခ်င္းလူမ်ဴိး (၃) ဦးအား အခေၾကးေငြယူကာ တရုတ္ႏိုင္ငံသို႔ ပိုေဆာင္ေပးခဲ့သည့္ ပြဲစား ၂ ဦးကို အေရးယူေပးရန္ ကာယကံရွင္မ်ားကုိယ္တုိင္က ဖလမ္းၿမိဳ႕မရဲစခန္းထံသို႔ အမႈတိုင္ခ်က္ဖြင့္ထားသည္ဟု သိရသည္။ ျဖစ္စဥ္မွာ ကေလးျမိဳ႕၊ ျမိဳ႕လွရပ္ကြက္ေက်းရြာေနထိုင္သူ ေမာင္လားလ္ရဲမ္းလ်န္ႏွင့္ ဇနီး မဗ်က္ရဲမ္ဆုန္းတို႔သည္ ဖလမ္းျမိဳ႕ တလန္ေရာန္ေက်းရြာသို႔လာေရာက္ျပီး တရုတ္ႏိုင္ငံတြင္ အလုပ္အကိုင္ရရိွေရးအတြက္ ပို႔ေဆာင္ေပးႏိုင္ ေၾကာင္း ပို႔ေဆာင္ခအျဖစ္တစ္ဦးလွ်င္ ျမန္မာေငြ တစ္သိန္းခြဲေပးေဆာင္မည္ျဖစ္ျပီး တစ္လကို တရုတ္ယြမ္ေငြ (၄၀၀၀) ရရိွမည္ျဖစ္ေၾကာင္းေျပာဆိုစည္းရံုးခဲ့သည္ဟုသိရသည္။ ၎တို႔၏ ေျပာဆိုစည္းရံုးမႈေၾကာင့္ ဖလမ္းျမိဳ႕နယ္ တလန္ေရာန္ေက်းရြာေန ေမာင္ငြန္နယ္ထန္း ၊ ဖလမ္းၿမိဳ႕ တလန္လိုရပ္ကြက္ေန ေမာင္သွ်န္းနယ္ဘြဲ႔ ေမာင္တလြန္းႏိုးဇူလ္တို႔ကို က်ပ္ေငြတသိန္းခြဲစီျဖင့္ ေမာင္လားလ္ရဲမ္းလ်န္ႏွင့္ ဇနီးမွ မူဆယ္အထိပို႔ေဆာင္၍ တရုတ္ႏို္င္ငံအတြင္း(၇)ရက္ေနထိုင္ခြင့္လက္မွတ္ျပဳလုပ္ၿပီးေနာက္ တရုတ္ႏုိင္ငံသို႔ပို႔ေဆာင္ခဲ့ၾကသည္ဟု အဆိုပါတိုင္ခ်က္တြင္ေဖာ္ျပထားသည္။ သို႔ေသာ္လည္း တရုတ္ႏုိင္ငံသို႔ ၎တို႔အလုပ္အကိုင္ရရွိခဲ့သည့္ အလုပ္မွာ တရား၀င္အလုပ္မဟုတ္သျဖင့္ လုပ္ခေငြ အျပည့္အ၀မရရွိဘဲ ျမန္မာျပည္သို႔ျပန္လာကာ သူတို႔ကိုပို႔ေဆာင္ေပးသည့္ ပြဲစား ၂ ဦးကို အေရးယူေပးရန္ အမႈဖြင့္ တိုင္ၾကားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ျပည္ပအလုပ္အကိုင္အက်ိဳးေဆာင္လိုင္စင္မရိွဘဲ အခေၾကးေငြယူကာ တရုတ္ႏုိင္ငံသို႔ ပို႔ေဆာင္ေပးသူ ေမာင္လားလ္ရဲမ္းထန္းႏွင့္ ဇနီး မဗ်က္ရဲမ္းဆုန္းတို႔ကို ျပည္ပအလုပ္အကိုင္ဆိုင္ဥပေဒပုဒ္မ (၂၆) ျဖင့္ အမႈဖြင့္အေရးယူေဆာင္ရြက္ထားရွိၿပီး ၎တို႔ ၂ ဦးသည္ ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ေနသည္ဟု ဖလမ္းၿမိဳ႕ ရဲစခန္းမွ ရဲအုပ္ေငြစိုးကေျပာသည္။ “အဲဒီအမႈဖြင့္ထားတဲ့ ႏွစ္ေယာက္က တရားခံေတြက အမႈနဲ႔ေရွာင္ေနတာ၊ သူတို႔ကိုဖမ္းဖို႔သြားတယ္ သူတို႔ကေနအိမ္မွာမရိွဘဲနဲ႔ သူတို႔ေရွာင္ေနတယ္ေလ ေရွာင္ေနေတာ့ သူ႔အေဖရယ္ ရပ္ကြက္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးနဲ႔ေတြ႕ျပီးေတာ့မွက်ေနာ္တို႔က သူတို႔အမႈရင္ဆိုင္ဖို႔ကိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ကအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးႏွင့္ သူတို႔အေဖတို႔ကိုေျပာထားခဲ့တာေတာ့ရိွတယ္”…
By လားႏြန္ – ပထမကမၻာစစ္အတြင္း ျပင္သစ္စစ္ေျမျပင္သို႔ စစ္မႈထမ္းရန္ ၿဗိတိသွ်အစိုးရ၏ လူစုေဆာင္းမႈကို ဆန္႔က်င္ၿပီး လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ခဲ့ၾကသည့္ ခ်င္းေတာ္လွန္ေရးအထိမ္းအမွတ္ ေက်ာက္တိုင္ကို ခ်င္းျပည္နယ္ ဟားခါးၿမိဳ႕တြင္ စိုက္ထူၾကမည္ဟု သိရသည္။ “က်ေနာ္တို႔အခု ျမန္မာ့သမိုင္းၾကည့္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေတာင္သူလယ္သမားအေရးေတာ္ပံုေရာ ေက်ာင္းသားအေရးေတာ္ပံုတို႔ဆိုရင္ေတာ့သူတို႔ထက္က်ေနာ္တို႔က ပိုေစာေနတယ္၊ အဂၤလိပ္ေတြက လူစုေဆာင္းတယ္ တစ္ျမိဳ႕မွာ တစ္ေထာင္စီေတာင္းထားတာေပါ့ေနာ္ အဲဒီခ်ိန္မွာ တီးတိန္က တစ္ေထာင္သြားတယ္ ဖလမ္းက ေျခာက္ရာသြားတယ္ ဒါေပမဲ့ ဟားခါးေစာ္ဘြားေတြ ျပည္သူလူထုေတြက ဟိုမွာေသမယ့္အစားဒီမွာေသတာပိုေကာင္းတယ္ဆိုျပီး မသြားပဲနဲ႔ အဂၤလိပ္ေတြကိုတိုက္မယ္ဆိုျပီးေတာ့ သူတို႔စစ္ဆင္ေရးလုပ္တာေပ့ါေလ လုပ္ေတာ့ အဲဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ျပီးေတာ့ ဟားခါးနယ္မွာ ရြာေပါင္း (၂၀) ရြာေလာက္ကို မီးရႈခံရတယ္ ျပီးေတာ့ ဖမ္းျပီးေတာ့ ေထာင္ထဲမွာ (၆) ေယာက္အထိ အသက္ဆံုးရံႈးခဲ့ရတယ္ အဲဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔က အဂၤလိပ္ေတြကို သူမ်ားထက္ ေစာျပီးေတာ့ ေတာ္လွန္ခဲ့ၾကတယ္ဆိုတဲ့ အထိမ္းအမွတ္နဲ႔ သူတို႔အသက္ကို စေတးခဲ့တဲ့ လူၾကီးေတြကို ဂုဏ္ျပဳေသာအားျဖင့္ လုပ္ျခင္းျဖစ္ပါတယ္” ဟု ခ်င္းျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ဥကၠဌ ပူးဇိုဘြဲ႕ကေျပာသည္။ ပထမကမၻာစစ္ၾကီးစတင္ျဖစ္ပြားလာသည့္အခ်ိန္တြင္ ျပင္သစ္စစ္ေျမျပင္၌ စစ္မႈထမ္းရန္အတြက္ ျဗိတိသ်ွအစိုးရသည္ ခ်င္းျပည္နယ္တခြင္တြင္ လုပ္သားစုေဆာင္းျခင္းမ်ားျပဳလုပ္ခဲ့ၾကသည္။ ထိုလုပ္ရပ္အား ခ်င္းလူမ်ိဳးမ်ားက မေက်မနပ္ျဖစ္ၾကျပီး ခ်င္းျပည္ရွိ ျဗိတိသ်ွအစိုးရအား ေတာ္လွန္ခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ ဟားခါးနယ္ Farrawn ရြာသူၾကီး Pu Hreng Awr ေခါင္းေဆာင္ေသာ ခ်င္းမ်ိဳးခ်စ္စစ္သည္ေတာ္မ်ားသည္ ၁၉၁၇ ႏို၀င္ဘာလ ၂၃ ရက္ေန႔တြင္ ျဗိတိသ်ွစစ္သားမ်ားရွိရာ ဟားခါးစခန္းကို စတင္သြားေရာက္တိုက္ခိုက္ခဲ့ရာမွ ခ်င္းျပည္သမိုင္းတြင္ အၾကီးဆံုးေတာ္လွန္ေရးတစ္ခုျဖစ္ခဲ့သည့္ ဟားခါးေတာ္လွန္ေရးၾကီး (The Famous Hakha Revolution) စတင္ခဲ့သည္ဟု…
By လားႏြန္ – ခ်င္းျပည္နယ္၊ ဟားခါးျမိဳ႕တြင္ ရာသီတုပ္ေကြးေရာဂါ (Influenza A (H1N1) pdm09) ျဖစ္ပြားသူ (၂) ဦး စတင္ေတြ႕ရိွေၾကာင္း က်န္းမာေရးႏွင့္အားကစား၀န္ၾကီးဌာန၊ ျပည္သူ႔က်န္းမာေရးဦးစီးဌာန၊ ဗဟိုကူးစက္ေရာဂါတိုက္ဖ်က္ေရးဌာနခြဲ၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္အရသိရသည္။ ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ ခ်င္းျပည္နယ္တြင္ H1N1 ေရာဂါျဖစ္ပြားသူ (၂) ဦးရိွျပီး လက္ရွိအခ်ိန္၌ ျမန္မာႏိုင္ငံတစ္၀ွမ္းလုံးတြင္ H1N1 ေၾကာင့္ေသဆံုးသူ (၁၀၆) ဦးအထိရိွလာေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။ ခ်င္းျပည္နယ္၌ H1N1 ကူးစက္ေရာဂါစစ္ေဆးခ်က္အရ ယခုေရာဂါျဖစ္ပြားသူ (၂) ဦးမွာ ေဆးရံုတက္ရေလာက္သည့္ အေျခအေနမ်ိဳးတြင္မရွိေသးေၾကာင္း ျပည္နယ္က်န္းမာေရးဦးစီးဌာန ညႊန္ၾကားေရးမွဴး ေဒါက္တာေအာင္ေငြစံကေျပာသည္။ “ေတြ႕ရိွပါတယ္၊ ဒါေပမဲ့ လူနာေတြက ေဆးရံုေတာင္မတက္ရပါဘူး၊ ဖ်ားတာ၊ နာတာ၊ ေခ်ာင္းဆိုးတာနဲ႔ ဆရာတို႔က ဒါမ်ားတြဲျပီးျဖစ္ႏိုင္မလားဆိုျပီး စစ္လိုက္တာ၊ စစ္လိုက္ေတာ့ ေရာဂါပိုးေတြ႔တယ္၊ လူနာေတြက ေဆးရံုေတာင္တက္ဖုိ႔မလိုေသးဘူး၊ ဟားခါးျမိဳ႕ေပၚကပဲ၊ ေယာက္်ားေလးတစ္ေယာက္နဲ႔ မိန္းကေလးတစ္ေယာက္ပါ၊ ဆယ္ရက္၀န္းက်င္ေလာက္ေတာ့ရွိျပီ၊ အရမ္းစိုးရိမ္ရတဲ့အေျခအေနမွာေတာ့ မရိွေသးပါဘူး၊ အခု ဒီႏွစ္ေယာက္ေတြ႔တယ္ဆိုတာကလည္း ဒီႏွစ္ေယာက္က အိပ္ရာထဲလဲသြားရေလာက္တဲ့အထိ မျဖစ္ေသးဘူး၊ သာမန္ ဖ်ားတာ၊ နာတာ၊ ေခ်ာင္းဆိုးတာဆိုေတာ့၊ ကဲဒါေလးေတာ့ စစ္ၾကည့္ရေအာင္ဆိုျပီးေတာ၊့ H1N1 ျဖစ္ေနႏိုင္မလားေပါ့ ဆိုျပီးစစ္လိုက္တာပါ၊ စစ္လိုက္ေတာ့ ေရာဂါပိုးေတြ႔တယ္၊ လူနာက ေဆးရံုေတာင္မတက္ရပါဘူး၊ ေအးေအးေဆးေဆးပါပဲ” ဟု ေဒါက္တာေအာင္ေငြစံကေျပာသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ၂၀၁၉ ၾသဂုတ္လ ၃၀ ရက္ေန႔အထိ စာရင္းအရ H1N1 ကူးစက္ေရာဂါပိုးရွိ/မရွိ ဓာတ္ခြဲစစ္ေဆးခံရသူ စုစုေပါင္း (၁၅၁၁) ဦးရွိျပီး ၎တို႔အထဲမွ ဓာတ္ခြဲအတည္ျပဳျဖစ္ပြားသူ (၆၄၄) ဦးႏွင့္ ဓာတ္ခြဲအတည္ျပဳေသဆံုးသူ…
By လားႏြန္ – ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ႏွင့္ ရကိၡဳင့္တပ္မေတာ္ (ေအေအ) တို႔ တိုက္ပြဲမ်ားျဖစ္ပြားေနသည့္ ခ်င္းျပည္နယ္ေတာင္ပိုင္း၊ ပလက္၀ၿမိဳ႕နယ္တြင္ ခ်င္းလူမ်ဴိးအရပ္သား အနည္းဆံုး (၁၀) ဦးအထိ ေပ်ာက္ဆံုးေနၿပီး ယေန႔ခ်ိန္ထိ မည္သည့္သတင္းအစအနမရရွိေသးေၾကာင္း ခူမီးခ်င္းမ်ိဳးႏြယ္စုမ်ားေရးရာ ေပါင္းစပ္ညိွႏိႈင္းေရးေကာင္စီ (KACC) က ၾသဂုတ္လ (၃၀) ရက္ေန႔တြင္ ေၾကညာခ်က္ထုတ္ျပန္လိုက္သည္။ “ကၽြန္ေနာ္တို႔ လံုးလံုးအဆက္သြယ္မရတာက အဲဒီ (၁၀) ေယာက္ေလ၊ သူတို႔ေပ်ာက္သြားတဲ့အခ်ိန္ကေတာ့ မတူဘူး၊ တစ္ျပိဳင္တည္းေပ်ာက္တာမဟုတ္ဘူးေပါ့ အဲဒါေၾကာင့္ စစ္ပြဲနဲ႔မသက္ဆိုင္တဲ့ အရပ္သားေတြကိုေတာ့ ျပန္လႊတ္ေပးပါဆိုျပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ေတာင္းဆိုလိုက္တာျဖစ္တယ္၊ က်ေနာ္တို႔ ဒီလိုျဖစ္ေနတယ္ဆိုတာကို လူထုကသိေအာင္ က်ေနာ္တို႔ထုတ္ျပန္တာျဖစ္တယ္၊ မိသားစုမ်ားကလည္း တကယ္ပဲ သူတို႔ အသက္ရွင္လ်က္ရိွေနလား ဒါမွမဟုတ္လည္း တစ္ခုခုမ်ားျဖစ္သြားျပီလား အဲလိုမ်ိဳးေတြျဖစ္ေနတယ္ ဘာသတင္းမွမၾကားဘူး၊ တခ်ိဳ႕ ပုဂၢိဳလ္ေတြဆိုရင္ တစ္ႏွစ္ေက်ာ္ေပ်ာက္ေနျပီေလ၊ သူတို႔အေၾကာင္းကို ဘာအစအနမွမၾကားဘူး” ဟု KACC ၏ညိွႏိႈင္းေရးမွဴး ဦးေစာျမက ေျပာသည္။ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုုဘာလအတြင္း ပလက္၀ၿမိဳ႕နယ္၊ အထက္ပိုုင္း ပီေခ်ာင္းေဒသ၊ ရပ္ေခ်ာင္းေက်းရြာမွ ဦးခိုုလိုုး (Kho Lo) (အသက္ ၆၀ႏွစ္)၊ ၎၏တူေတာ္စပ္သူမ်ားျဖစ္သည့္ ေမာင္ဘင္ယာမင္ (Ai Benjamin) (၁၄ ႏွစ္) ႏွင့္ ေမာင္ေက်ာ္ႏိုုင္ (Ai Kyaw Naing) (၁၅ ႏွစ္) တို႔သည္ ေတာထဲတြင္ဟင္းစားထြက္ရွာရင္း ေပ်ာက္ဆံုးခဲ့သည္။ ၎တို႔ (၃) ဦးကို မည္သည့္လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႔မွ ဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္သြားသည္ကိုမူ မသိရေၾကာင္း KACC ကဆိုသည္။ ၂၀၁၉ ခုႏွစ္ ဇြန္လ…
By လားႏြန္ – ခ်င္းျပည္နယ္၊ ပလက္၀ျမိဳ႕နယ္တြင္ စက္တင္ဘာလ (၁) ရက္ေန႔ မနက္ပိုင္းမွစျပီး ဆက္သြယ္ေရး၀န္ၾကီးဌာနမွ ဆက္သြယ္ေရးအင္တာနက္လိုင္းျပန္လည္ဖြင့္လွစ္ေပးေၾကာင္း သိရသည္။ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ႏွင့္ ရခိုင္လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕ (AA) တို႔ၾကားတိုက္ပြဲမ်ားေၾကာင့္ ဆက္သြယ္ေရး၀န္ၾကီးဌာနမွ ဇြန္လ (၂၁) ေန႔မွစျပီး ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း (၈) ျမိဳ႕နယ္ႏွင့္ ခ်င္းျပည္နယ္၊ ပလက္၀ျမိဳ႕နယ္တို႔ကို ဆက္သြယ္ေရးအင္တာနက္လိုင္းမ်ား ျဖတ္ေတာက္ထားခဲ့သည္။ ပလက္၀ျမိဳ႕နယ္မွာ အင္တာနက္လိုင္းမ်ားျပန္ဖြင့္ေပးသည့္အတြက္ ေဒသခံမ်ားအေနျဖင့္ အခ်င္းခ်င္းဆက္သြယ္လို႔ရေနျပီျဖစ္ေသာ္လည္း လိုင္းေတာ့ ေႏွးေနေသးသည္ဟု ပလက္၀ျမိဳ႕ အရပ္ဖက္အဖြဲ႕အစည္းမွ ေဒၚေအာင္မျဖဴကေျပာသည္။ “ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္လိုင္းဖြင့္လာေတာ့ အရမ္းေကာင္းတာေပါ့ ျပန္ဖြင့္ေပးေတာ့ က်မတို႔အခ်င္းခ်င္းဆက္သြယ္မႈေတြရေနျပီေလ လိုင္းေတာ့ သိပ္မေကာင္းေသးဘူး လူေတြကလည္း အားလံုးဆက္သြယ္ေရးအဆင္ေျပလာတယ္၊ ေငြလႊဲတာဆိုလည္း ရမယ္ လိုင္းဖြင့္ေပးေနျပီဆိုေတာ့၊ အင္တာနက္လိုင္းရတာက တစ္ခ်ိဳ႕ကေျပာတာေတာ့ ည ၁၂ နာရီေလာက္ကေနရျပီတဲ့ က်မေတာ့ မနက္မွသိတယ္” ဟု ေဒၚေအာင္မျဖဴကေျပာသည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္းေတာ၊ ေျမာက္ဦး၊ ေက်ာ္ေတာ္၊ မင္းျပား၊ ပု႑ားကၽြန္း၊ ရေသ့ေတာင္၊ ေျမပံုႏွင့္ ခ်င္းျပည္နယ္ေတာင္ပိုင္းပလက္၀ျမိဳ႕နယ္တြင္ ပို႔ေဆာင္ေရးႏွင့္ ဆက္သြယ္ေရး၀န္ၾကီးဌာန၏ ညႊန္ၾကားခ်က္ျဖင့္ အင္တာနက္လိုင္းမ်ားကို ပိတ္ပင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ပို႔ေဆာင္ေရးႏွင့္ ဆက္သြယ္ေရး၀န္ၾကီးဌာန၏ ညႊန္ၾကားခ်က္ျဖင့္ ႏွစ္လေက်ာ္ အင္တာနက္လိုင္းမ်ားျဖတ္ေတာက္သည့္ ျမိဳ႕နယ္မ်ားတြင္ ရခိုင္ျပည္နယ္ဘက္မွ ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္ေတာႏွင့္ မင္းျပား၊ ခ်င္းျပည္နယ္ ပလက္၀တို႔တြင္ လက္ရိွ ဆက္သြယ္ေရးလိုင္းမ်ားျပန္လည္ဖြင့္လွစ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ အင္တာနက္လုိ္င္းျဖတ္ေတာက္ထားျခင္းေၾကာင့္ ေငြလြဲကိစၥ၊ အင္တာနက္၊ အီးေမလ္းအသုံးျပဳလုိ႔မရတာေၾကာင့္ အခက္အခဲမ်ားစြာကုိ ရင္ဆုိ္င္ခ့ဲရျပီး ပလက္ဝျမဳိ႕နယ္မွ ေဒသခံမ်ားအတြက္ အင္တာနက္လုိင္းျပန္ရျခင္းအတြက္ ဝမ္းသာေနရသည္သာမက အေဝးေရာက္ ပလက္ဝျမဳိ့နယ္သူ/သားမ်ားလည္း အလားတူ ဝမ္းသာေနၾကသည္ဟု ခူမီးမီဒီယာတြင္ေဖာ္ျပထားသည္။
လာမည့္ ၂၀၂၀ ခုႏွစ္တြင္ က်င္းပျပဳလုပ္မည့္ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ခ်င္းျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ကို သိမ္းပိုက္မည္ဟု ခ်င္းအမ်ဴိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဴပ္ (CNLD) ပါတီဥကၠဌ ပူးဇိုဇမ္က ႀကံဳး၀ါးေျပာဆိုလိုက္သည္။ ယေန႔နံနက္ပုိင္းက က်င္းပျပဳလုပ္ေသာ ခ်င္းအမ်ဴိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဴပ္(CNLD) ပါတီ၏ ကေလးၿမိဳ႕နယ္ ပါတီရံုးဖြင့္ ပြဲတြင္ ပူးဇိုဇမ္းက ထိုကဲ့သို႔ေျပာၾကားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ “ CNLD ပါတီဟာ ခ်င္းအေရးအရာကိစၥလုပ္ဖို႔အတြက္တာ၀န္ယူထားတာ ၂ ခ်က္ရွိပါတယ္၊ ၁ အခ်က္ Chin State Building နံဘတ္ ၂ Chin Nation Building အဲဒီအေနအထားေပၚမွာ ခ်င္းျပည္တခြင့္မွာ Chin State Building အတြက္ ေအာင္ျမင္စြာက်ေနာ္တို႔ျပဳလုပ္ႏိုင္ခဲ့ပါၿပီ၊ သေဘာကေတာ့ ၂၀၂၀ ေရြးေကာက္ပြဲက်ရင္ ခ်င္းျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ကို CNLD ပါတီက သိမ္းပိုက္မွာျဖစ္ပါတယ္၊ ေနာက္တစ္ခါ ခ်င္းျပည္နယ္အစိုးရကို CNLD အေနနဲ႔ ဦးေဆာင္ၿပီးမွ က်ေနာ္တို႔သိမ္းပိုက္မွာျဖစ္ပါတယ္’’ ဟု ပါတီရံုးဖြင့္ပြဲ အဖြင့္မိန္႔ခြန္းတြင္ ပူးဇိုဇမ္းကေျပာဆိုခဲ့သည္။ CNLD ပါတီကို ခ်င္းႏုိင္ငံေရးပါတီႀကီး ၃ ခုျဖစ္ေသာ ခ်င္းအမ်ဳိးသားဒီမိုကရက္တစ္ပါတီ(CNDP)၊ ခ်င္းတိုးတက္ေရးပါတီ(CPP) ႏွင့္ ခ်င္းဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဴပ္(CLD) ပါတီတို႔က တစ္ပါတီအျဖစ္ပူးေပါင္း၍ ဖြဲ႔စည္းခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ ၎တို႔ပါတီအေနျဖင့္ ခ်င္းလူမ်ဴိးမ်ားအတြက္ နစ္နာေစေသာ ဥပေဒမ်ားကိုလည္း အကုန္ရိုက္ခ်ဴိးပစ္မည္ဟု ပူးဇိုဇမ္းက ဆက္ေျပာသည္။ “က်ေနာ္တို႔ႏုိင္ငံေရးက က်ေနာ့ႏုိင္ငံေရးက ခ်င္းျပည္သူအတြက္ အသံုးမတည့္တဲ့ ခ်င္းျပည္သူရဲ့ဘ၀ကို နစ္နာေစတဲ့ ဥပေဒေတြအကုန္လံုး ရိုက္ခ်ဴိးပစ္မွာ ႏုိ္င္ငံေရးသမားဆိုတာ ဥပေဒအရဘဲသြားတဲ့သူက ႏုိင္ငံေရးသမားမဟုတ္ဘူး ျပည္သူအတြက္အသံုးမက်တဲ့ ျပည္သူကို ဒုကၡေပးတဲ့ဥပေဒေတြကို မတိုက္ဖ်က္ရဲတဲ့ ႏုိင္ငံေရးသမား ႏုိင္ငံေရးထဲ၀င္ရင္ အလကားပဲ’’ ဟု ပူးဇိုဇမ္ကေျပာသည္။…