ခ်င္းလူထု ဖြံ႔ျဖိဳးေရး ကြန္ယက္အဖြဲ႕ (Network for Chin Community Development (NCCD) ဦးေဆာင္မႈျဖင့္ လူထု ဖြံ႕ျဖိဳးေရး ေဆြးေႏြးပြဲ (Community Development Dialogue)ကုိ ခ်င္းျပည္နယ္ေျမာက္ ပုိင္း တီးတိန္ၿမိဳ႕ နယ္အ တြင္း က်င္းပျပဳလုပ္ ခဲ့သည္ဟု သိရသည္။
Author: Editor
၁၉၈၅ – ၈၆ ၀န္းက်င္က ေရပန္းစားခဲ့ေသာ ခ်င္းအဆုိရွင္ Mai FarMeng (၄၂ ႏွစ္)သည္ ယခုလ ၂၃ ရက္ေန႕ ညေန ၂း ၄၅ မိနစ္တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ Victoria ေဆးခန္း၌ ကြယ္လြန္သြားခဲ့သည္ဟု ၾကားသိရသည္။ Mai FarMeng သည္ ခ်င္းျပည္နယ္ၿမိဳ႕ေတာ္ဟားခါးေန Pu Thang Heng ႏွင့္ Pi Tum Ci တုိ႕၏ စတုတၱေျမာက္ သမီး ျဖစ္ၿပီး BA ( IR) ဘြဲ႕ရရွိထားသည္။ တခ်ိန္က ဟားခါးၿမိဳ႕ရွိ Deirel တီး၀ုိင္း၏ ပင္တုိင္အဆုိရွင္ျဖစ္ခဲ့ၿပီး အေနာက္တုိင္း အဂၤလိပ္သီခ်င္းကုိ အားသန္ခဲ့သည္။ “ ႏွလုံးေရာင္ေရာဂါနဲ႕ ဆုံးသြားတာပါ၊ ေဆးရုံမွာ တလၾကာ ကုရတယ္၊ အခု သူ႕ရဲ့ခင္ပြန္းကုိ ေစာင့္ေနတာပါ၊ အ ေလာင္း ကိုေတာ့ ဟားခါးကုိ သယ္သြား ဘြယ္ရွိတယ္ ”ဟု ေဆြမ်ဳိးျဖစ္သူ Salai That Cin Thang က ေျပာသည္။ ဆက္လက္ၿပီး သူမဟာ ကုိယ့္အားကုိယ္ကုိးၿပီး ပညာသင္ယူခဲ့တယ္၊ တကယ္စြန္႕စားတဲ့ ပုဂၢဳိလ္ပါ၊ ဟု ဆက္ဆုိသည္။ Mai FarMeng သည္ ဖင္လန္ႏုိင္ငံသား တဦး နဲ႕ အိမ္ေထာင္က်ၿပီး လက္ရွိတြင္ တုိက္အမွတ္ ၅၀၄၊ ပည၀တီအိမ္ယာ၊ ရန္ကင္းၿမိဳ႕နယ္၊ ရန္ကုန္တြင္ ေနထုိင္စဥ္ ေသဆုံးျခင္းျဖစ္သည္။ ေသဆုံးခ်ိန္အထိ…
“ ခင္ဗ်ား တုိ႕ စစ္ဖိ နပ္ေအာက္ မွာ ဘယ္ေတာ့ မွ ဒူး မေထာက္ ပါ၊ ငါ့ ခႏၵာ ကုိယ္သာ သတ္ႏုိင္မွာ၊ ငါ့ ခံယူခ်က္၊ ငါ့ စိတ္ဓါတ္ ကုိဘယ္ေတာ့မွ ခင္ဗ်ား တုိ႕ သတ္ႏုိင္ မွမဟုတ္ ” ဟု ေျပာၿပီး ၾကိဳးစင္ တက္ အေသခံ သြားတဲ့ ခ်င္း သူရဲေကာင္း ဆလုိင္း တင္ေမာင္ဦး ၏ ၃၇ ၾကိမ္ေျမာက္ ေအာက္ေမ့ဘြယ္ အခမ္း အနား ကုိ အိႏိၵယ ႏုိင္ငံ ေဒလီရွိ Chin Student’s Union က ဦးေဆာင္ၿပီး ဇြန္လ ၂၆ ရက္ေန႕မွာ က်င္းပ သြား မည္ျဖစ္သည္။
မေကြး တုိင္း ေဒသႀကီးအတြင္းရိႇ ပုံေတာင္ ပုံညာေဒသေတြမွာ မုိးေရၾကီးမႈေၾကာင့္ ပခုကၠဴ၊ ေပါက္ၿမဳိ႕နယ္ စသည့္ ၿမဳိ႕နယ္ အတြင္း သဲေခ်ာင္းေတြဟာ ေမ ၂၀ ရက္ ၀န္းက်င္မႇ စတင္ၾကီးေနၿပီ ျဖစ္သည္။ “ အဓိကေတာ့ ကမ္းမျဖဴေခ်ာင္းေပါ့ကြာ၊ ေပါက္ၿမဳိ႕ အ၀င္နားေလးမွာေလ၊ ေခ်ာင္းက ေႏြရာသီဆုိ ခန္းတာ၊ မုိးရာသီဆုိ မလြယ္ဘူး၊ မတူပီကုိ အရင္က တစ္ညအိပ္နဲ ေရာက္တယ္၊ အခုက ေလးငါးရက္ေလာက္ၾကာေနၿပီ” ဟု မတူပီႏွင့္ ပခုကၠဴကုိ လုိင္းကား ဆဲြေနသည့္ ဂိတ္မွဴး တစ္ဦးက ခုိႏုမ္းသုန္ကုိ ေျပာသည္။ အခုခ်ိန္မွာ နုိင္ငံေတာ္ သမၼတႀကီးနဲ ေတြ႕ခြင့္ရမယ္ဆုိ အဲဒီ တံတား ထုိးေပးဖုိ႕ ေတာင္းဆုိခ်င္တယ္၊ အဲဒီ ေခ်ာင္း တံ တားက ႏွစ္ၾကိမ္ ခင္းေပးခဲ့တယ္၊ ေရးႀကီးမႈေတြေၾကာင့္ အကုန္ က်ဳိးကုန္တာ၊ အခု ျပန္မေဆာက္ေပးတာ ၃နွစ္ ေတာင္ရွိ ေတာ့မယ္၊ ခရီးသည္ေတြေရာ ကားသမားေတြေရာ၊ ဂိတ္ေတြပါ ဒုကၡေရာက္ေနၾကတာပါ ဟု ၄င္းက ဆက္ေျပာသည္။ အခု ဒီေခ်ာင္းေရႀကီးမႈေၾကာင့္ ခ်င္းျပည္ ေတာင္ပုိင္း မတူပီ၊ မင္းတပ္၊ ကန္ပက္လက္ နွင့္ ေပါက္၊ ေက်ာက္ထု၊ ေဆာ၊ ထီးလင္းစသည့္ ေဒသသုိ႔ ဆက္သြယ္သြားလာမႈ ခက္ခဲေနေၾကာင္း သိရသည္။ အရင္နွစ္ေတြဆုိရင္ ေခ်ာင္း၏ ဟုိဖက္ဒီဖက္ ကားရပ္ၿပီး ကားေတြ ခ်ိန္းေပးေနရေၾကာင္း၊ ေခ်ာင္းကုိ ေဒသခံေတြက…
အစုိးရစစ္သားေတြ လက္နက္ျပေငြေတာင္းဆဲပါ၊ အေနာက္ေျမာက္တုိင္းစစ္ဌာနခ်ဳပ္၊ ကေလးၿမိဳ႕အေျခစုိက္ ခလရ ၈၉ က ဗုိလ္ၾကီး ေက်ာ္ေဇယ်နဲ႕အဖြဲ႕ ႏြားကုန္သည္ တ ဦးထံ ေငြေတာင္းတဲ့ကိစၥပါ၊ က်ေတာ္က ထန္တလန္ၿမိဳ႕နယ္ ငလန္ရြာသားပါ၊ ႏြားကုန္သည္က ထန္တလန္ၿမိဳ႕နယ္ ေၾကာင္ထီးယားရြာက ပူး လ်န္ႏွင္းျဖစ္ပါတယ္၊ သူရဲ့ ႏြား ၆ ေကာင္ကုိ ဗုိလ္ၾကီး ေက်ာ္ ေဇယ် နဲ႕ အဖြဲ႕က ယခုလ ဇြန္္ ၁၆ ရက္ေန႕က ငလန္ရြာမွာ ဖမ္းဆီးၿပီး က်ပ္ေငြ ႏွစ္သိန္း( ၂၀၀၀၀၀) နဲ႕ ေရြးယူေစခဲ့ပါ တယ္၊ ယခုလအတြင္း ဒုတိယ ဗုိလ္မွဴးၾကီး ေက်ာ္ဇင္ ဦးေဆာင္တဲ့ စစ္ေၾကာင္းဟာ ခ်င္းျပည္နယ္အတြင္း နယ္လွည့္ေနတာပါ၊ ယခု ဗုိလ္ၾကီးေက်ာ္ေဇယ် နဲ႕အဖြဲ႕ဟာ အဲဒီ စစ္ေၾကာင္းထဲက ျဖစ္ပုံရပါတယ္၊ တခ်ဳိ႕ေသာ စစ္တပ္ေတြဟာ သူတုိ႕ စစ္ ေၾကာင္းမွဴးေတြ၊ အထက္အရာရွိေတြ လစ္ယင္ လစ္သလုိ ကုန္သည္ေတြထံမွာ လက္နက္ျပ ေငြေတာင္းေနတာမ်ဳိးရွိေန ေသးတယ္ဆုိတာ ေျပာခ်င္ပါတယ္၊ ယခင္ စစ္အစုိးရလက္ထက္ကတည္းက ျပည္သူ႕ခ်ဥ္ဖတ္ျဖစ္ေနခဲ့တဲ့ လက္ရွိ အစုိးရစစ္သားေတြထဲမွာ ေကာင္းတဲ့ ပုဂၢဳိလ္ ေတြ ရွိသလုိ အက်င့္စရုိက္ဆုိးေနတဲ့ စစ္သားေတြရွိေနေသးတာက စိတ္ကုန္စရာျဖစ္ေနပါတယ္၊ ဒါက အစုိးရ တပ္မ ေတာ္ ရဲ့ ဂုဏ္ သိကၡာ ကုိ ညွဳိးႏြမ္း ေစပါတယ္၊ အစုိးရ စစ္တပ္ဆုိတာ ျပည္သူ႕အသက္အုိးအိမ္စည္းစိမ္ကာကြယ္ဖုိ႕နဲ႕ ႏုိင္ငံေတာ္လုံျခဳံေရးအတြက္…
ခ်င္းခရစ္ယာန္ အသင္းေတာ္၏ ကုိယ္ထူကုိယ္ထ အလယ္တန္းေက်ာင္းအား အစုိးရက အေျခခံပညာ အလယ္တန္း ေက်ာင္းအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳလုိက္သည္။ အဆုိပါေက်ာင္းသည္ မရာ (ခ်င္း) ဧ၀ံေဂလိ အသင္းေတာ္မွ ကုိယ္ထူကုိယ္ထ တည္ေထာင္ထားေသာ အလယ္ တန္း ေက်ာင္းအား လက္ရွိ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏုိင္ငံ အစုိးရက အေျခခံပညာ အလယ္တန္း အျဖစ္ ၂၀၁၃ ေမလတြင္ အသိ အမွတ္ျပဳလုိက္ျခင္းျဖစ္သည္။ ရခုိင္ျပည္နယ္၊ ပု႑ားကၽြန္းျမိဳ႕နယ္ အထက္ၿမဲလွဲေက်းရြာရွိ အဆုိပါ ေက်ာင္းကုိ မရာဧ၀ံလိ အသင္းေတာ္မွ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္ တြင္ ထူေထာင္ ဖြင့္လွစ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ” ဒီ ေက်ာင္းမဖြင့္ခင္ ကာလမွာ မရူမ်ဳိးႏြယ္စုေတြ ေနထုိင္တဲ့ ဒီေဒသမွာ ဆယ္တန္းေအာင္သူ ၃ေယာက္ သာရွိေသးတာ၊ အခုဆုိရင္ ဘဲြ႕ရ ၇ေယာက္၊ ဆယ္တန္း ေအာင္သူ ၂၀ေက်ာ္ ရွိေနၿပီ၊ ဒီ ေက်ာင္း ဖြင့္လွစ္ တည္ေထာင္တာ အရမ္းကုိ ေက် နပ္တယ္၊ အခုဆုိ အစုိးရလည္း အစုိးရ အလယ္တန္းေက်ာင္း အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳလာေတာ့ က်ေတာ္တုိ႔ ၀မ္းသာ တာေပါ့ဗ်ာ၊ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ပင္ပန္းရက်ဳိးနပ္တယ္ေပါ့” ဟု ဆရာႀကီး Rotha (Head Supervisor ေဟာင္း, Private အလယ္တန္းေက်ာင္း၊ ၿမဲလွဲ) က ခုိႏုမ္းသုန္ကုိ ေျပာသည္။ ၁၉၉၈ ခုနွစ္ ကတည္း ကေန မရာဧ၀ံေဂလိ အသင္းေတာ္မွ ဘဲြ႕ရ…
အိႏိၵယႏုိင္ငံအေရွ႕ေျမာက္ဘက္တြင္တည္ရွိၿပီး ခ်င္းျပည္နယ္ ႏွင့္ နယ္နိမိတ္ခ်င္းထိစပ္ေနေသာ မီဇိုရမ္ျပည္နယ္ တြင္ တရားမ၀င္ေနထိုင္ၾကေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံသားတခ်ဴိ႕ကို အစိုးရမဟုတ္ေသာ အဖြဲ႔အစည္း တခ်ဴိ႕က ထပ္မံေမာင္း ထုတ္ဖြယ္ရွိသည္ဟု စံုစမ္းသိရွိရသည္။
ယခုလ တတိယပတ္အတြင္း အေနာက္ေျမာက္တုိင္းစစ္ဌာနခ်ဳပ္ လက္ေအာက္ခံ စစ္ကုိင္းတုိင္း ကေလးၿမိဳ႕အေျခစုိက္ (ေဒ သကြပ္ကဲေရး စစ္ဌာနခ်ဳပ္) မွ အစုိးရစစ္သားမ်ားသည္ ခ်င္းအမ်ဳိးသားတပ္မေတာ္ အေျခစုိက္ရာ တပ္စခန္းမ်ားသုိ႕ သြားေရာက္ေလ့ လာ သည္ဟု သိရသည္။
ဆလိုင္းေရာဘတ္ – ခ်င္းျပည္နယ္ တီးတိန္ၿမိဳ႕နယ္ ထဲမွာ ရွိတဲ့ ေျမြေတာင္၊ ဖားေတာင္ နီကယ္ သံသတၱဳ တူးေဖာ္ေရး စီမံကိန္းႀကီးဟာ ခုတေလာ မီဒီယာစာမ်က္ႏွာေပၚမွာ ခပ္စိတ္စိတ္ ပါလာ တာသတိ ထားမိ ပါတယ္။ ေဒသခံလူထု၊ အစိုးရ မဟုတ္တဲ့အဖြဲ႔ အစည္းေတြ၊ ခ်င္းႏုိင္ငံေရး ပါတီေတြ ကလည္း သူတို႔ သေဘာထားေတြ ထုတ္ျပန္ေနတာေတြလည္းေတြ႔ျမင္ၾကရမွာပါ။ ဒါနဲ႔ က်ေနာ္လည္း ဒီကိစၥကို ပိုမိုသိခ်င္တာနဲ႔ ေျမြေတာင္၊ ဖားေတာင္ကို သြားဖို႔ အိႏိၵယႏုိင္ငံ မီဇိုရမ္ျပည္နယ္ အိုင္ ေဇာလ္ၿမိဳ႕ကေန ျမန္မာႏုိင္ငံ စစ္ကိုင္းတိုင္းကေလးၿမိဳ႕ကို ေမလ ၂၉ ရက္ေန႔က သူငယ္ခ်င္း တေယာက္နဲ႔အတူ ထြက္လာ ခဲ့ပါတယ္။ ကေလးၿမိဳ႕ေရာက္ေတာ့ ကေလးၿမိဳ႕ကေန မိုင္ ၂၀ ေလာက္ေ၀းတဲ့ ေျမြေတာင္၊ ဖားေတာင္ေျခရင္းဆီကို ဆိုင္ကယ္ ၂ စီးနဲ႔ သူငယ္ခ်င္း ေလးေရာက္ ထြက္သြားၾကပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ က်ေနာ္ ေျမြေတာင္၊ ဖားေတာင္ စီမံကိန္းကုိ မေျပာခ်င္ေသးပါဘူး၊ အဲဒီေတာင္ေျခရင္းမွာရွိတဲ့ ဒိမ္ဇန္ ေက်းရြာမေရာက္ခင္မွာ ေခြလြီးႀကိဳးတံတားရဲ့အေၾကာင္းေလးကို ေျပာခ်င္တာပါ။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ အဲဒီၾကိဳး တံတား ေပၚမွာ စတင္တည္ေဆာက္တဲ့ ခုႏွစ္၊ လ၊ ၿပီးဆံုးတဲ့ ခုႏွစ္၊ လ ေတြကို ကမၺည္းထိုးထားၿပီး၊ “ခ်င္းျပည္နယ္ အစိုးရမွ ကူညီပံ့ပိုးမႈျဖင့္ ေဆာက္လုပ္သည္” ဆိုၿပီး ကိုယ့္အစုိးရကို အမႊန္းတင္ ေရးသားထားတဲ့ စာတန္းကို ၾကည့္ၿပီး က်ေနာ္ အေတြးမ်ားစြာ ဆက္ေတြး ေနမိတယ္။ ဒီေခြလြီးႀကိဳးတံတားဟာ…
ခ်င္းျပည္နယ္ ပညာေရး၀န္ထမ္း အတြက္ အလုပ္ေလွ်ာက္ ထားသူမ်ား ႏႈတ္ေျဖ ေျဖဆုိမည့္ေန႕ရက္ ေၾကာ္ျငာခ်ိန္ႏွင့္ ႏႈတ္ ေျဖေျဖဆုိမည့္ အခ်ိန္ ကပ္လြန္းေသာေၾကာင့္ အလုပ္ေလွ်ာက္သူ အားလုံး နီးပါး အခ်ိန္ မ မွီၾကေတာ့ပါ။ “ အင္တာဗ်ဴး မည့္ေန႕ရက္ကုိ ယေန႕ ဇြန္လ ၁၈ ရက္ေန႕သတ္မွတ္ တယ္၊ ဒါေပမဲ့ ယမန္ေန႕ ၁၇ ရက္ေန႕ကပဲ အင္ တာဗ်ဴး မည့္ရက္ ကုိ ေၾကာ္ျငာတယ္ ဆုိေတာ့ နယ္က အလုပ္ေလွ်ာက္ထားသူေတြ လြဲကုန္တာေပါ့ဗ်ာ” ဟု ဟားခါးမွ အစုိးရ ၀န္ထမ္း တဦးက ေျပာသည္။