UNHCR ၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ႏွင့္ ဒီဇင္ဘာ (၁၁) ရက္ေန႕တြင္ စတင္ျပဳလုပ္မည့္ notification interview ကိစၥကို သေဘာမတူသည့္အေနျဖင့္ အိႏိၵယေရာက္ ရာနဲ႕ခ်ီေသာခ်င္းဒုကၡသည္မ်ား UN ရံုးေရွ႕တြင္ ဒီကေန႕ ဆႏၵျပခဲ့ၾကေၾကာင္း သိရသည္။
အဆိုပါကိစၥနဲ႕ပတ္သက္ၿပီး နယူးေဒလီၿမဳိ႕ရွိ Chin Human Right Organization (CHRO) ရံုးတာဝန္ခံ Salai Cung Dawt ကို ခိုႏူမ္းသုန္သတင္းဌာနမွ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းခဲ့ရာ ယခုလိုေျပာပါသည္။
“UNHCR ဆံုးျဖတ္ထားသည့္အတိုင္း ေရြးခ်ယ္စရာ နည္းလမ္း (၁) ႏွင့္ (၂) ေရြးခ်ယ္ရမည့္ Notification Interview ကိစၥကို ဆႏၵျပဖို႕ အစကေန စီစဥ္ၿပီးသားျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ UNHCR ရဲ႕ အေျခအေနကို က်ေနာ္တို႕ ေစာင့္ေနတယ္။ Notification Interview ကို မနက္ျဖန္စဖို႕လုပ္ထားတယ္၊ မစခင္မွာ က်ေနာ္တို႕ လံုးဝသေဘာမတူဘူးဆိုတာ ျပတဲ့အေနနဲ႕ ခုလို ဆႏၵျပရျခင္းျဖစ္တယ္။ အခုဆႏၵျပတဲ့ပြဲမွာ ခ်င္းဒုကၡသည္အားလံုးသြားခ်င္တယ္ ဒါေပမယ့္ UN ရံုးေရွ႕မွာက ေနရာသိပ္မရွိဘူး ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႕ ေကာ္မတီလူႀကီးေတြ၊ သက္ႀကီးရြယ္အိုေတြကိုေရြးၿပီး လူ ၁၀၀ ေလာက္ သြားၾကတယ္။” လို႕ ေျပာသည္။
UNHCR ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို လံုးဝသေဘာမတူေၾကာင္းႏွင့္ ဒီဇင္ဘာ ၁၁ ရက္ေန႕တြင္ ျပဳလုပ္မည့္ notification interview ကိစၥကို လည္း သေဘာမတူေၾကာင္း Salai Cung Dawt က ဆက္ေျပာသည္။
“အဓိကကေတာ့ UNHCR ရဲ႕ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို သေဘာမတူဘူး၊ ဒီ Notification Interview ဆိုတာလည္း သူတို႕ Guideline လုပ္ထားတဲ့ဟာလည္း မျဖစ္ႏိုင္ဘူး၊ By force နဲ႕ ေရြးခ်ယ္စရာ နည္းလမ္း (၁) ကို ေရြးခ်ယ္ဖို႕ လုပ္လိုက္တဲ့ သေဘာမ်ဳိး က်ေနာ္တို႕ လံုးဝသေဘာမတူဘူးဆိုတာ သြားျပတာျဖစ္တယ္။” လို႕ ဆက္ေျပာသည္။
အဆိုပါ ဆႏၵျပပြဲကို မနက္ ၁၁ နာရီတြင္ စတင္ခဲ့ၿပီး UN ရံုးေရွ႕တြင္ နာရီဝက္ခန္႕ရပ္ၿပီး ဆႏၵျပခဲ့ၾကၿပီးေနာက္ UN လူႀကီးမ်ားက ခ်င္းဒုကၡသည္မ်ားဆိုင္ရာလူႀကီးမ်ားကိုေခၚၿပီး ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကေၾကာင္းႏွင့္ အင္တာဗ်ဴးကိစၥကို ရက္ေရြ႕ဆိုင္းေပးဖို႕ ေတာင္းဆိုခဲ့ ေသာ္လည္း UNHCR ဆံုးျဖတ္ထားသည့္အတိုင္း ဒီဇင္ဘာ (၁၁) ရက္ေန႕တြင္ အင္တာဗ်ဴးလုပ္သြားမယ္လို႕ ဆက္ေျပာသည္။
“UN က လူႀကီးေတြက ခ်င္းလူႀကီးေတြနဲ႕ ေတြ႕ဖို႕ေခၚၿပီး ေဆြးေႏြးၾကတယ္။ က်ေနာ္တို႕ေရးထာားတဲ့ statement ေတြကို ေပးတယ္၊ ဘာေၾကာင့္ ဆႏၵျပတယ္ဆိုတာေတြကို ရွင္းျပတယ္။ Interview ကိစၥကို ရက္ေရြ႕ဆိုင္းေပးဖို႕ေတာင္းဆိုခဲ့တာရွိတယ္ ဒါေပမယ့္ အင္တာဗ်ဴးက မနက္ျဖန္စေတာ့မွာျဖစ္တဲ့အတြက္ သူတို႕က ေရြ႕လို႕မရေတာ့ဘူးလို႕ ေျပာဆိုခဲ့တယ္” လို႕ ေျပာသည္။
အိႏိၵယေရာက္ခ်င္းဒုကၡသည္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားသည္ Australia ႏိုင္ငံကိုသြားေရာက္ဖို႕ ဗီဇာေစာင့္ေနေသာသူ အမ်ားအျပား ရွိသည့္အေပၚ UNHCR မွ အတတ္ႏိုင္ဆံုးကူညီေဆာင္ရြက္ေပးသြားမည္ဟု ေျပာဆိုခဲ့ေၾကာင္း Salai Cung Dawt က ခိုႏႈမ္းသုန္သတင္းဌာနကို ခုလို ဆက္ေျပာပါသည္။
“ေဒလီမွာရွိတဲ့ ခ်င္းဒုကၡသည္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကလည္း Australia ကို ေလွ်ာက္ၾကတယ္။ အင္တာဗ်ဴးလုပ္ထားၿပီးသားသူေတြ လည္းရွိတယ္၊ ဗီဇာေစာင့္တဲ့လူေတြေပါ့၊ အဲဒီလူေတြအတြက္ေရာ္ ဘယ္လိုအစီအစဥ္ရွိလဲ၊ ဘယ္လိုလုပ္ထားသလဲ၊ လံုးဝလမ္းမပိတ္ နဲ႕ ဆိုၿပီး demand လုပ္ထားတယ္။ UNHCR က ေျပာတာက ခင္ဗ်ားတို႕သြားႏိုင္ဖို႕ကို ႀကဳိးစားေပးမယ္၊ ဆိုလိုတာက ဘာမွ block မလုပ္ထားဘူး၊ ဥပမာ-ဗီဇာ ေစာင့္တဲ့ သူေတြဆိုရင္ visit permit က အစ၊ က်ေနာ္တို႕ တတ္ႏိုင္တဲ့ဟာ၊ recommendation ေရးေပးမယ္၊ အစိုးရမွာ visit permit ရႏိုင္ေအာင္ေပါ့၊ file number ရၿပီး အင္တာဗ်ဴးလုပ္ၿပီးသားလူေတြကို လံုးဝ block မလုပ္ဘူး ဒီ process ကို သြားႏိုင္ေအာင္ က်ေနာ္တို႕ တတ္ႏိုင္တဲ့နည္းလမ္းကေန recommendation ေရးေပးမယ္ဆိုတာမ်ဳိး ေျပာထား တယ္။” လို႕ ေျပာသည္။
UNHCR မွ notification interview လုပ္ၿပီးသြားရင္ နည္းလမ္း (၁) ဘဲျဖစ္ျဖစ္ နည္းလမ္း (၂) ဘဲျဖစ္ျဖစ္ ေရြးတဲ့ခါမွာ UN ကဒ္ကို သိမ္းေတာ့မယ္ဆိုၿပီး ေျပာထားတဲ့အေပၚ ခ်င္းလူႀကီးမ်ားက ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကေၾကာင္း သိရၿပီး UN ကဒ္ကို မသိမ္းဖို႕၊ ေပးထားတဲ့သက္တမ္းအတိုင္းဆက္ၿပီး ကိုင္ေဆာင္ခြင့္ေပးဖို႕ေတာင္းဆိုထားေၾကာင္း အဆိုပါဒီကိစၥကို Geneva က လူႀကီးေတြ နဲ႕ျပန္လည္ညႈိႏႈိင္းၿပီးေတာ့ ျပန္ၿပီးအေၾကာင္းၾကားမယ္လို႕ UN ဘက္က ေျပာဆိုခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။
