By Moe Kyaw – အိႏိၵယေရာက္ ခ်င္းဒုကၡသည္မ်ားအေနျဖင့္ UNHCR ၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ ေရြးခ်ယ္စရာနည္းလမ္း (၂) ခု ရွိသည့္အနက္ တစ္ခုခုကို ေရြးခ်ယ္ရမည့္ Notification Interview ကို ဒီဇင္ဘာ (၁၁) ရက္ေန႕က စတင္ျပဳလုပ္ခဲ့ရာ အဆိုပါေပးထားေသာ ေရြးခ်ယ္စရာႏွစ္ခုအနက္ နည္းလမ္း (၂) ကို ေရြးခ်ယ္သူ ပိုမ်ားေၾကာင္းသိရသည္။
အိႏိၵယႏိုင္ငံ၊ နယူးေဒလီၿမဳိ႕ရွိ UN အေနျဖင့္ နည္းလမ္း (၁) ကို ေရြးခ်ယ္ႏိုင္ေအာင္ အၾကံဥာဏ္အမ်ဳိးမ်ဳိးေပးခဲ့ေသာ္လည္း ဒီဇင္ဘာလ (၁၁) ရက္ေန႕ အင္တာဗ်ဴးအရ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက နည္းလမ္း (၂) ကို ေရြးခ်ယ္ခဲ့ၾကေၾကာင္း နယူးေဒလီရွိ Chin Human Right Organization (CHRO) ရံုးတာဝန္ခံ Salai Cung Dawt က ယခုလို ေျပာသည္။
“Notification Interview မွာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက Option 2 ကိုေရြးၾကတယ္၊ ကၽြန္ေတာ္သိရသေလာက္ မေန႔က အင္တာဗ်ဴးေျဖတဲ့သူ (၁၁) ေယာက္ေလာက္ရွိတယ္၊ (၁၀) ေယာက္က Option 2 ကို ေရြးၾကတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ UN ဘက္က Option 1 ကို ေရြးရင္မေကာင္းဘူးလားဆိုၿပီး စဥ္းစားခ်ိန္ေတြေပးတာတို႔ရွိတယ္၊ အာဏာနဲ႔ေတာ့မဟုတ္ဘူး၊ စဥ္းစားခ်ိန္က အၾကာႀကီးေတာ့မဟုတ္ဘူး နာရီဝက္၊ တစ္နာရီေလာက္ စဥ္းစားခ်ိန္ေပးၿပီး ျပန္ေျဖရမယ့္အ ေျခအေနမ်ဳိးျဖစ္တယ္ ဘာမွ ထူးျခားခ်က္မရွိဘူး” ဟု ေျပာသည္။
UNHCR ၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္တြင္ ဒုကၡသည္မ်ားအေနျဖင့္ ေရြးခ်ယ္စရာ နည္းလမ္း (၂) ခုရွိၿပီး ပထမတစ္ခုမွာ လက္ရွိကိုင္ေဆာင္ထားေသာ UN Register Card ကို ၂၀၁၉ ဒီဇင္ဘာလ (၃၁) အထိ ကိုင္ေဆာင္ခြင့္ေပးမွာျဖစ္ၿပီး ၂၀၂၀ ဇန္န၀ါရီလ (၁) ရက္ေန႔တြင္ အဆိုပါ Card သည္ အလိုအေလ်ာက္ ရပ္ဆိုင္းခံရမည္ျဖစ္သည္။
ဒုတိယတစ္ခ်က္မွာ ႏိုင္ငံတကာ၏ အကာကြယ္ေပးမႈ ဆက္လက္လိုအပ္ေသးသည္ဟု မိမိကိုယ့္ကိုယူဆလ်င္ UNHCR ႏွင့္ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းျခင္း ခံယူရမည္ျဖစ္ၿပီး (၂) လအတြင္း အေၾကာင္းျပန္ၾကားမည္ျဖစ္သည္။
ယင္းအေၾကာင္းျပန္ၾကားခ်က္အေပၚမူတည္ၿပီး ယခုလက္ရွိေနထိုင္သည့္ႏုိင္ငံတြင္ ဆက္ေနဖို႔ျဖစ္ေစ၊ တတိယႏုိင္ငံကို ထြက္ခြါဖို႔ျဖစ္ေစ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ျပန္ဖို႔ျဖစ္ေစ ဆံုးျဖတ္သြားရမည္ျဖစ္သည္။
“အင္တာဗ်ဴးမွာ ျမန္မာျပည္အေျခအေနကို သူတို႔ နည္းနည္းပါးပါး General အရေတာ့ Serious ျဖစ္တယ္၊ ၿပီးေတာ့ ၾသစေတးလ် ေလွ်ာက္တဲ့သူေတြကို ခင္ဗ်ားတို႕အတြက္ File Number လည္းရၿပီးသား၊ ဥပမာ-ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ၾသစေတးလ် Embassy မွာ အင္တာဗ်ဴးလုပ္ၿပီးသားသူေတြရွိတယ္၊ အဲဒီလူေတြအတြက္ Option 1 ေရြးရင္မေကာင္းဘူးလား၊ ဒါမွမဟုတ္ UN ကဒ္က ၂၀၁၉ မကုန္ခင္မွာ ခင္ဗ်ားတို႔ အင္တာဗ်ဴးမွာ မေအာင္ရင္ေတာ့ Expire ျဖစ္ႏိုင္တယ္ဆိုတာမ်ဳိး သူတို႔ဘက္က ေျပာတာရွိတယ္၊ အဓိကေတာ့ Option 1 ေရြးႏိုင္ေအာင္ အၾကံဥာဏ္ေတြအမ်ဳိးမ်ဳိးေပးခဲ့တယ္၊ ဒါေပမယ့္ မေန႔က အေျခအေနအရ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက Option 2 ကိုပဲေရြးၾကတယ္၊” ဟု Salai Cung Dawt ကဆက္ေျပာသည္။
အိႏိၵယေရာက္ ခ်င္းဒုကၡသည္မ်ားအေနျဖင့္ ယခုလို Option 2 ကို ေရြးခ်ယ္ျဖစ္ရတဲ့အေၾကာင္းရင္းမွာ ျမန္မာျပည္ကို မျပန္ခ်င္လို႔မဟုတ္ဘဲ ျမန္မာျပည္ကို အၿပီးျပန္ဖို႔အတြက္ လံုျခံဳစိတ္ခ်မႈ မရွိေသးသည့္အတြက္ေၾကာင့္ Option 2 ကို ေရြးခ်ယ္ရျခင္းျဖစ္သည္ဟု Salai Cung Dawt က ခိုႏႈမ္းသုန္သတင္းဌာနကို ယခုလိုဆက္ေျပာပါသည္။
“ျမန္မာျပည္ကို မျပန္ခ်င္တာမဟုတ္ဘဲနဲ႔၊ အၿပီးျပန္ဖို႔ကေတာ့ လံုျခံဳစိတ္ခ်မႈ မရွိေသးဘူး၊ ေၾကာက္ေနေသးတယ္ဆိုတာမ်ဳိးေပါ့၊ က်ေနာ္တို႔က ျပန္ခ်င္တယ္ဆိုရင္ UN ကို အေၾကာင္းၾကားမွဘဲ၊ UN က လုပ္ရမယ့္ဟာ ျဖစ္တယ္ဆိုတာမ်ဳိး၊ ေနာက္ၿပီး MOU Agreement လုပ္ထားတဲ့ဟာ ဘာမွမရွိေသးဘူး၊ UN ႏွင့္ ျမန္မာျပည္အစိုးရ Agreement လုပ္ထားတဲ့ဟာ ဘာမွမရွိေသးဘူး၊ ေနာက္တခ်က္က ျမန္မာျပည္အေျခအေနက စစ္အုပ္ခ်ဳပ္မႈ စစ္အာဏာက အရင္ကလိုဘဲ ေနရာတကာမွာ အာဏာရွိတယ္၊ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔အေျခအေနက ျပန္ဖို႔ေၾကာက္ေနတယ္ဆိုတာမ်ဳိးေၾကာင့္ Option 2 ေရြးၾကတာျဖစ္တယ္” ဟုေျပာသည္။
UN အေနနဲ႔ကလည္း ခုလို Option 1 ေရြးခ်ယ္ခိုင္းရသည့္အေၾကာင္းမွာ Option 2 ကိုေရြးၿပီး အင္တာဗ်ဴးျပန္လုပ္သည့္အခါ Qualify မျဖစ္ခဲ့ပါက လံုးဝ ကူညီေပးႏိုင္ေတာ့မည္မဟုတ္ေၾကာင္းႏွင့္ ၾသစေတးလ် Private Sponsor ေလွ်ာက္ထားသူမ်ား အေနျဖင့္ option 1 ကို ေရြးခ်ယ္ပါက ၂၀၁၉ ႏွစ္မကုန္ခင္အေတာအတြင္း ၾသစေတးလ်ႏိုင္ငံကို သြားႏိုင္သည့္အလားအလာရွိေၾကာင္း ေျပာဆိုခဲ့ၾကသည္ဟု Salai Cung Dawt က ေျပာသည္။
“ခင္ဗ်ားတို႕ Option-2 ကိုေရြးမယ္ဆိုရင္ ခင္ဗ်ားတို႔က UN ကို Challenge လုပ္တဲ့သေဘာျဖစ္တယ္၊ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ခင္ဗ်ားတို႔ Case ကို Individual Case နဲ႔ တင္ေတာ့မယ္၊ ခင္ဗ်ားတို႔ Individual Case ကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ကေတာ့ အင္တာဗ်ဴးမွာ က်မွာဘဲဆိုတာမ်ဳိး ေျပာတာရွိတယ္၊ ဘာလို႔ Option 1 ေရြးဖို႔ ေျပာထားရသလဲဆိုရင္ေတာ့ ခင္ဗ်ားတို႔ ၾသစေတးလ် Private Sponsor ေလွ်ာက္တယ္ဆိုရင္ Option 1 ေရြးရင္ေတာ့ လာမယ့္ ၂၀၁၉ ဒီဇင္ဘာအထိဆိုေတာ့ အဲဒီအေတာအတြင္းမွာ ၾသစေတးလ်သြားႏိုင္တဲ့ အလားအလာရွိတယ္၊ ဒါမွမဟုတ္ ခင္ဗ်ားတို႔ Option 2 ေရြးလို႔ကေတာ့ လာမယ့္ ဇန္နဝါရီမွာ ခင္ဗ်ားတို႔ကို အင္တာဗ်ဴး ျပန္လုပ္မယ့္အခ်ိန္မွာ ခင္ဗ်ားတို႔ Case က လံုးဝ Qualify မျဖစ္ဘူးဆိုရင္ ခင္ဗ်ားတို႔ UN ကဒ္ကို သိမ္းေတာ့မယ္၊ UN ရဲ႕ Protection ေအာက္မွာမေနေတာ့ဘူး၊ ဘာမွလည္း ကူညီေပးႏိုင္မွာ မဟုတ္ေတာ့ဘူး၊ ၾသစေတးလ်လည္း သြားႏိုင္မွာမဟုတ္ဘူး၊ ျမန္မာျပည္ျပန္ခ်င္ရင္လည္း ကူညီမွာမဟုတ္ဘူး၊ အဲဒါေၾကာင့္ ခင္ဗ်ားတို႔အတြက္က Option 1 က ပိုေကာင္းပါတယ္ဆိုၿပီး ေျပာဆိုခဲ့ၾကတယ္” ဟု ဆက္ေျပာပါသည္။
