(004SS) စစ်ကိုင်းတိုင်း ကလေးမြို့နယ်၊ မွန်းလိုင်ရပ်ကွက်နေ အသက် ၁၀ နှစ်အရွယ် ချင်းအမျိုးသမီးငယ်၂ ဦးသည် ကားမဲလ် ဆုတောင်းတောင် သွားရာလမ်းရှိ ဆည်ကြီးချောင်း (ခ) ကွဲချောင်းကို ဖြတ်ကူးစဉ် ရေနစ်ပြီး သေဆုံးခဲ့ကြောင်း ဒေသခံများထံမှ သိရသည်။ သေဆုံးသွားသူများမှာ အသက် ၁၀ နှစ်ဝန်းကျင်ရှိ Lia Cing San Nuam နှင့် Lia Nuam Lam Cing တို့ဖြစ်ကြသည်။ ဖြစ်စဉ်မှာ စက်တင်ဘာလ ၆ ရက်နေ့မနက်ပိုင်း ၇ နာရီဝန်းကျင်တွင် သေဆုံးသွားသူ ၂ ဦးသည် ၎င်းတို့၏ သူငယ်ချင်းတစ်ဦးနှင့်အတူ မွန်လိုင်ရပ်ကွက်မှ ကားမဲလ်ဆုတောင်းတောင် တက်ရန်သွားရောက်ခဲ့ကြရာ ဆင်ရွာအကျော်ရှိ ချောင်းကို ဖြတ်ကူးရစဉ်တွင် ရေစီးနှင့်အတူ မျောပါသွားခဲ့ကြခြင်းဖြစ်သည်။ ကျန်တစ်ဦးမှာ ရေစီးသန်သည့်အတွက် ချောင်းကိုမဖြတ်ကူးရဲဘဲ နေအိမ်သို့ပြန်လာပြီးနောက် အဖြစ်အပျက်အား ပြောပြခဲ့ရာ ဆွေမျိုးများနှင့် ရပ်ကွက်သူ/သားများက လူစုခွဲကာ ရှာဖွေကယ်ဆယ်ရေးလုပ်ငန်းများ စတင်ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြသည်။ “သူတို့ သူငယ်ချင်းသုံးယောက် ကားမဲလ်တောင်တက်ဖို့ သွားတာပါ၊ နှစ်ယောက်က ချောင်းဖြတ်ကူးတဲ့ချိန်မှာ ရေနစ်သွားတာပေါ့နော်။ ကျနော်အဒေါ်ရဲ့သမီး နူးနူးကိုကျတော့ ဆေးရုံကို ပို့လိုက်သေးတယ်။ သူကတော့ဆေးရုံရောက်ပြီးမှ ဆုံးသွားတာပေါ့နော်။ နောက် သူ့ရဲ့သူငယ်ချင်းတစ်ယောက်ကကျတော့ ကျောက်တုံးတွေကြားမှာ တွေ့ရှိရတာပေါ့၊ သူကတော့ချောင်းမှာတင် ဆုံးသွားပြီပေါ့နော်။ အဆိုးထဲကနေ ကျေးဇူးတော်ကြောင့် အလောင်းကို ပြန်တွေ့တယ်ဆိုတော့ ကောင်းကောင်းမွန်မွန် သဂြိုလ်ခွင့်ရတာကိုပဲ ကျေးဇူးတင်ရမှာပေါ့နော်” ဟု Lia Cing San Nuam (ခ) နူးနူး၏ ဝမ်းကွဲအကိုဖြစ်သူက ပြောသည်။ သေဆုံးသွားသူ…
Author: Editor
(006SV) ချင်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်း၊ မင်းတပ်မြို့နယ်ထဲရှိ ကျေးရွာ ၄၀ ကျော်က ဒေသခံချင်းတောင်သူများ၏ စိုက်ခင်းများတွင် ပိုးကျမှု ဖြစ်ပွားနေပြီး ကူးဆက်ပျံ့နှံ့မှု လျင်မြန်သောကြောင့် ပြောင်းသီးနှံများ ပျက်စီးမှုပမာဏ များပြားနေကြောင်း ဒေသခံများထံမှ သိရသည်။ မင်းတပ်မြို့နယ်၊ တိုက်နယ်အမှတ် (၄) နှင့် အမှတ် (၁၂)တို့က ချင်းတောင်သူများ၏ သီးနှံစိုက်ခင်းများတွင် ကနဦး ပိုးကျခဲ့ပြီး လက်ရှိမှာ ကျေးရွာပေါင်း ၄၀ ကျော်က သီးနှံစိုက်ခင်းများတွင် ကူးဆက်ခံနေရသည်ဟု မင်းတပ်ဒေသခံက ပြောသည်။ “အဓိကကတော့ ပြောင်းဖူးခင်းတွေကို ပိုးထိုးနေတာပါ။ ပိုးနာမည်ကိုတော့ အတိအကျ မပြောတတ်ပါဘူးခင်ဗျာ။ ဖျက်ပိုး ဝင်ရတဲ့အကြောင်းရင်းကိုတော့ သေချာမသိရပါဘူး။ တစ်နေရာနဲ့တစ်နေရာ ကူးစက်နှုန်း အတော်မြန်ပါတယ်။ အကြမ်းအားဖြင့် နှစ်ရက်အတွင်း တစ်ဧကနှုန်းလောက် မြန်ပါတယ်” ဟု အဆိုပါတိုက်နယ်ရှိ ဒေသခံကိုချင်းက ပြောသည်။ ဩဂုတ်လ နောက်ဆုံးပတ်အတွင်းမှာ အသီးအနှံ့များ ဖွံ့ဖြိုးကြီးထွားစ၊ အောင်မြင်ခါစအချိန်တွင် စိုက်ခင်းများအတွင်း စတင်ပိုးဝင်ရောက်မှုကို တွေ့ရှိခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး လက်ရှိမှာ နှစ်ရက်ကို တစ်ဧက နှုန်းထိ ကူးဆက်ပျံ့နှံမှု မြန်ဆန်နေသည်ဟု သိရသည်။ စစ်တပ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် မင်းတပ်ဒေသခံများသည် စစ်တပ်၏ လေကြောင်းအပါအဝင် တိုက်ခိုက်မှု ပုံစံမျိုးစုံကြောင့် အိုးအိမ်စွန့်ခွာ စစ်ဘေးရှောင်နေရကာ ရွေ့ပြောင်းတောင်ယာစနစ်ဖြင့် ဝမ်းစာကို ဖြည့်တင်း နေကြရချိန်တွင် လက်ရှိ ၎င်းတို့ အားကိုးသော တောင်ယာခင်းများ ဖျက်စီးခံလိုက်ရမှုကြောင့် တောင်သူ အများအပြားသည် စားဝတ်နေရေး အခက်အခဲများစွာ ကြုံတွေ့နေရသည်ဟု သိရသည်။ “အဓိကကတော့ ပြောင်းဖူးစိုက်တဲ့ တောင်သူတွေ အတော်ကို နစ်နာပါတယ်။ ဆန်ဈေးတွေက ရွာဖက်အရောက်ဆို…
(006SV) ချင်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်း၊ မင်းတပ်မြို့နယ်၊ မင်းတပ်- မတူပီကားလမ်းမ မိုင် ၇၀ အနီး၊ လေရှိကျေးရွာတွင် နေအိမ်ဖောက်ထွင်း ခိုးယူပြီး လူသတ်မှု ကျူးလွန်သူကို တည်ဆဲဥပဒေနှင့်အညီ အရေးယူနိုင်ရေး ဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။ “လက်ရှိမှာက ပြစ်မှု ကျူးလွန်သူကို ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းထားပါတယ်။ တည်ဆဲဥပဒေနဲ့ ကျနော်တို့ အရေးယူဖို့ ရှိပါတယ်။ ကျနော် တို့မှာ ပြည်သူ့ရဲဌာန ရှိတယ်၊ တရားစီရင်ရေးဌာနရှိတယ်။ တရားစီရင်ရေးကလည်း တည်ဆဲဥပဒေနဲ့ လွတ်လွတ်လပ်လပ် စွဲချက်တင်ပြီးမှ အရေးယူဆောင်ရွက်သွားဖို့ ရှိပါတယ်” ဟု မင်းတပ်မြို့နယ် ပြည်သူ့အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့မှ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ကိုယောမာန်က ပြောသည်။ စက်တင်ဘာလ ၄ ရက် မွန်လွဲ ၁ နာရီခန့်က မင်းတပ်မြို့နယ်၊ လေရှိကျေးရွာတွင် နေအိမ်များကို ဖောက်ထွင်းခိုးယူနေသူက အသက် ၃၁ နှစ်အရွယ် ဒေသခံအမျိုးသမီးတစ်ဦးအား သတ်ဖြတ်မှု ကျူးလွန်ခြင်းဖြစ်သည်ဟု သိရသည်။ “လေရှိရွာမှာ အိမ်တွေကို ဖောင်ထွင်းခိုးယူနေရင်မှ အိမ်တစ်အိမ်ကို ဖောက်ထွင်းခိုးယူပြီးတော့ နောက်တစ်အိမ်ကို ခိုးယူဖို့ လုပ်နေတဲ့အချိန်မှာ အဲဒီအမျိုးသမီးက အော်ဟစ်ပြီး ပတ်ဝန်းကျင်ကို အကူအညီတောင်းဖို့ ကြိုးစားတယ်။ အဲဒါကို တားဖိုး ကြိုးစားရင်းနဲ့ သေဆုံးတဲ့အထိ ဓါးနဲ့ အကြိမ်ကြိမ်ထိုးသတ်တာပါ” ဟု ကိုယောမာန်က ပြောသည်။ ကျူးလွန်သူသည် မကွေးတိုင်း၊ ဆောမြို့နယ်ထဲရှိ ကျေးရွာတစ်ရွာမှ လူငယ်တစ်ဦးဖြစ်ပြီး ၎င်းကို လက်ရှိမှာ ဖမ်းဆီးရမိထား သည်ဟု သိရသည်။ CDF – မင်းတပ်နှင့် တော်လှန်ရေးအင်အားစုများက မင်းတပ်မြို့နယ်ကို ၂၀၂၄ နှစ်ကုန်ပိုင်းက တိုက်ခိုက် သိမ်းပိုက်ပြီးနောက်…
(004SS) မြန်မာနိုင်ငံ၏ လက်ရှိအခြေအနေနှင့်ပတ်သက်၍ ထိရောက်သော အရေးယူဆောင်ရွက်မှုများ ပြုလုပ်ရန်အတွက် ချင်းလူ့အခွင့်အရေး (CHRO) အပါအဝင် မြန်မာ၊ ဒေသတွင်းနှင့် နိုင်ငံတကာ အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းပေါင်း ၂၀၆ ဖွဲ့တို့က ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံ (UNGA) နှင့် အတွင်းရေးမှူးချုပ်ထံသို့ အိတ်ဖွင့်ပေးစာတစ်စောင် ယမန်နေ့က ပူးတွဲပေးပို့ခဲ့ကြသည်။ အဆိုပါပေးစာသည် UNGA ၏ လာမည့် ၈၀ ကြိမ်မြောက် အစည်းအဝေးတွင် ကုလသမဂ္ဂအနေဖြင့် စစ်အာဏာရှင်အဖွဲ့၏ အတုအယောင်ရွေးကောက်ပွဲကို ပြတ်ပြတ်သားသား ရှုတ်ချရန်နှင့် မြန်မာပြည်သူများ၏ ဒီမိုကရေစီဆန္ဒများကို တရားဝင် ထောက်ခံရန် အချက်များပါဝင်သော အဓိကအချက် (၃) ချက်ကို အလေးပေး ဆောင်ရွက်ရန် တိုက်တွန်းထားခြင်း ဖြစ်သည်။ စစ်ကော်မရှင်အနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် မည်သည့်ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းစဉ်ကိုမဆို ဆောင်ရွက်ရန် ဥပဒေအရ အခွင့်အာဏာသော်လည်းကောင်း၊ နိုင်ငံရေးအရ တရားဝင်မှုမရှိသည့်အပြင် နိုင်ငံအပေါ် ထိရောက်သော ထိန်းချုပ်မှု မရှိသည့်အတွက် ဒီဇင်ဘာလ ၂၈ ရက်နေ့မှာကျင်းပမယ့် စစ်ကော်မရှင်၏ ရွေးကောက်ပွဲကို ပြတ်ပြတ် သားသား ပယ်ချရန်တောင်းဆိုထားသည်။ ဒုတိယအချက်မှာ ရွေးကောက်ခံကိုယ်စားလှယ်များ၊ သတင်းသမားများ၊ အာဏာဖီဆန်ရေးလှုပ်ရှားမှုမှ အဖွဲ့ဝင်များနှင့် အခြားလူ့အခွင့်အရေးကာကွယ်သူများ အပါအဝင် လက်ရှိဖမ်းဆီးခံရသော နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသား ၂၂,၀၀၀ ကျော်ကို ခြွင်းချက်မရှိ ချက်ချင်းလွှတ်ပေးရေး ဖြစ်သည်။ တတိယအချက်မှာ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် သံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်းကိုသာ ဆက်လက် အသိအမှတ်ပြုရန်နှင့် မြန်မာ့အရေးကို ထိရောက်စွာ ကိုင်တွယ်နိုင်ခြင်းမရှိသော မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ကုလ အထူးကိုယ်စားလှယ်ရာထူးကို ဖယ်ရှားပြီး မြန်မာ့ပဋိပက္ခအတွက် ကုလ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ်က တိုက်ရိုက်ကိုင်တွယ်ရန်ဆိုသည့်…
(004SS) ချင်းပြည်နယ်၊ ထန်တလန်မြို့နယ်တွင် အသက် ၂၆ နှစ်အရွယ် စစ်ဘေးရှောင် အမျိုးသမီးတစ်ဦးသည် သုံးမွှာပူးကလေးများ မွေးဖွားပြီးနောက် မိခင်နှင့်အတူ ကလေးငယ်သုံးဦးစလုံးမှာလည်း ဆုံးပါးသွားခဲ့ကြောင်း ဒေသခံများထံမှ သိရသည်။ ယနေ့ စက်တင်ဘာလ ၅ ရက်နေ့ မနက်ပိုင်းက ထန်တလန်မြို့နယ်၊ ဟရီဖီး (Hriphi) ကျေးရွာတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ကွယ်လွန်သူအမျိုးသမီးမှာ ဒေါ်မန်ထားပါရ် (Mang Tha Par) ဖြစ်ပြီး၊ စစ်အာဏာမသိမ်းမီက ထန်တလန်မြို့ပေါ်တွင် နေထိုင်ခဲ့သူဖြစ်ပြီး တိုက်ပွဲများကြောင့် ခင်ပွန်း၏ ဇာတိဖြစ်သော ဟရီဖီးကျေးရွာသို့ စစ်ဘေးရှောင်ခဲ့ကြခြင်း ဖြစ်သည်။ သတင်းရင်းမြစ်များ၏ ပြောဆိုချက်အရ ဒေါ်မန်ထားပါရ်သည် စက်တင်ဘာလ ၄ ရက်နေ့ညက သုံးမွှာပူး သားယောက်ျားလေးများကို မွေးဖွားခဲ့သည်။ မွေးဖွားပြီးနောက် မိခင်နှင့် ကလေးငယ်နှစ်ဦးမှာ ယနေ့နံနက်ပိုင်းတွင် ကွယ်လွန်ခဲ့ပြီး ၎င်းတို့၏ ရုပ်အလောင်းများကို သဂြိုလ်ရန် ပြင်ဆင်နေစဉ် နောက်ထပ်ကလေးတစ်ဦးလည်း ထပ်မံဆုံးပါးသွားခြင်းဖြစ်သည်ဟု သိရသည်။ မိခင်နှင့် ကလေးငယ် သုံးဦးစလုံး၏ ရုပ်အလောင်းများကို ခရစ်ယာန်ထုံးစံအတိုင်း အခေါင်းတစ်ခုတည်းတွင်ထည့်ကာ မြေမြှုပ်သင်္ဂြိုဟ်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။
(006SV) ချင်းတော်လှန်ရေး အင်အားစုများ၏ ချင်းအမျိုးသားတက္ကသိုလ် (CNU) ၏ အကြိုကောလိပ် ဒီပလိုမာသင်တန်း ဒုတိယအသုတ်ကို စတင်ခေါ်ယူနေပြီးဖြစ်ကြောင်း ချင်းပြည်အစိုးရ၊ ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနက ကြေညာသည်။ အကြိုကောလိပ် ဒီပလိုမာသင်တန်း ဒုတိယအသုတ်ကို ယခုနှစ် နိုဝင်ဘာလတွင် စတင်ဖွင့်လှစ်သွာမည်ဟု စက်တင်ဘာလ ၃ ရက်မှာ ချင်းပညာရေးဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်သည်။ ၂၀၂၁ မတိုင်မီ တက္ကိသိုလ်ဝင်တန်း အောင်မြင်ခဲ့သူများ၊ စစ်အာဏာသိမ်းမှုကြောင့် တက္ကသိုလ် ဆက်မတက်ဘဲ ရပ်နားထားသူများ၊ အခြေခံပညာ ပြီးမြောက်ကြောင်း လက်မှတ် (BECC of MoE or NUG MoE) ရရှိထားသူများ၊ အိမ်နီးနားချင်း နိုင်ငံများမှ Grade 12 အောင်မြင်သူများ၊ GED စာမေးပွဲ အောင်မြင်ထားသူများ၊ IGCSE စာမေးပွဲ အောင်မြင်ထားသူများ ၊ တိုင်းရင်းသားပညာရေးစနစ်များမှ အထက်တန်းပညာ ပြီးမြောက်အောင်မြင်ထားသူများ လျှောက်ထားနိုင်သည်ဟု သိရသည်။ လျှောက်လွှာများကို ချင်းပြည်အစိုးရ ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ဆိုရှယ်မီဒီယာနှင့် သက်ဆိုင်ရာမြို့နယ်နှင့် ဒေဿပညာရေးဌာနများမှ တောင်းယူ ရရှိနိုင်သည်ဟု သိရသည်။ ဝင်ခွင့်လျှောက်လွှာများကို စက်တင်ဘာလ ၃၀ ရက် နောက်ဆုံးထားပြီး လိုအပ်သော ပညာအရည်အချင်း လက်မှတ် အထောက်အထား မိတ္တူများ၊ သက်ဆိုင်ရာ မြို့နယ်နှင့် ဒေသ ပြည်သူ့အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ ပညာရေးဌာန၏ ထောက်ခံစာများနှင့်အတူ chinnationaluniversity@gmail.com သို့ ပေးပို့ရမည်ဟု သိရသည်။ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများမှ Grade 12 အောင်မြင်ထားသူများသည် အောက်လက်မှတ်အပြင် ကျောင်းအုပ်ထောက်ခံစာပါ ပူးတွဲတင်ပြနိုင်ရမည်ဖြစ်ပြီး သင်တန်းကာလ ၉ လအတွက် သင်တန်းကြေး လစဉ်…
ချင်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်း မင်းတပ်မြို့နှင့် မတူပီမြို့အကြား မိုင် (၇၀) ဝန်းကျင်တွင် ယနေ့ နေ့လယ်ပိုင်းက ချင်းအမျိုးသမီးတစ်ဦး လုယက်သတ်ဖြတ်ခံရသည်ဟု မင်းတပ်ဒေသခံ Hkl-Mindat က ဖော်ပြသည်။ ယနေ့ စက်တင်ဘာလ ၄ ရက်နေ့တွင် သက်လတ်ပိုင်း ချင်းအမျိုးသမီးတစ်ဦးသည် အမျိုးသားတစ်ဦးက ငွေနှင့် ပစ္စည်းများလုယူကာ ဓားဖြင့်ထိုးသတ်သွားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။ အဆိုပါအမျိုးသမီးကို လုယက်သတ်ဖြတ်သူမှာ ယောနယ်ဘက်က အမျိုးသားတစ်ဦးလို့သိရပြီး ဖမ်းဆီးရမိထားပြီဟု သိရသည်။ အသေးစိတ်အခြေအနေများများဆက်လက်စုံစမ်းနေဆဲဖြစ်သည်။
(004SS) ချင်းပြည်နယ်၊ Hualngoram ဒေသတွင် HPO/CDF-Hualngoram ဒေသန္တရအစိုးရလက်အောက်ရှိ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးဌာနက အခမဲ့ကျန်းမာရေးဝန်ဆောင်မှု ပြန်လည်ဆောင်ရွက်ပေးနေသည်ဟု သိရသည်။ HPO အနေဖြင့် လုံခြုံရေးအခြေအနေကြောင့် ရပ်ဆိုင်းခဲ့ရသည့် ဒေသန္တရလုပ်ငန်းများအားလုံးကို ပြီးခဲ့သည့် တစ်လကျော်ခန့်ကစပြီး ရွာစဉ်လှည့်လည်ကာ အခမဲ့ ဆေးကုသမှုများ ဆောင်ရွက်ပေးကာ ပုံမှန်အတိုင်း ပြန်လည် လည်ပတ်လျက်ရှိနေပြီဟု CDF- Hualngoram တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက ပြောသည်။ “လက်ရှိ ကျွန်တော်တို့ အုပ်ချုပ်ရေး run နေတဲ့ နေရာတွေ တော်တော်များများရောက်ဖြစ်တယ်။ လုံခြုံရေးအရ သွားလို့ရတဲ့ ရွာတွေ အကုန်ရောက်ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနှစ် ၂၀၂၅ ထဲမှာဆိုရင် ကျွန်တော်တို့ ရွာပေါင်း ၃၀ ကျော်မှာ သွားရောက်ပြီးတော့ အခမဲ့ ဆေးကုသမှု ပေးနေပါတယ်။ သွားရောက်ဖို့ ဝေးလံခက်ခဲတဲ့ရွာတွေတော့ရှိသေးတာပေါ့၊ ဒါပေမဲ့ ဒီနှစ်ထဲမှာ အကုန် ရောက်ဖြစ်အောင် ကြိုးစားနေပါတယ်” ဟု CDF- Hualngoram တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးကပြောသည်။ Hualngoram ဒေသသည် ချင်းပြည်နယ် ဖလမ်း၊ တီးတိန် နှင့် တွန်းဇံ မြို့နယ် ၃ ခုတွင် ဟွာလ်းငိုးမျိုးနွယ်စုများ ဘိုးဘွားစဉ်ဆက်ကတည်းက နေထိုင်ကြသော ကျေးရွာ၊ ဒေသများကို သတ်မှတ်ထားခြင်းဖြစ်ပြီး ရွာပေါင်း ၅၈ ရွာရှိရာ ရွာသစ်များပါ ထည့်သွင်းပါက ရွာပေါင်း ၆၀ ဝန်းကျင်ရှိကြောင်း သိရသည်။ ယခုနှစ် ၂၀၂၅ ခုနှစ်ထဲတွင် ရွာပေါင်း ထက်ဝက် ကျော်သို့ ဆေးကုသမှုများ ပေးနိုင်ခဲ့ကြပြီဟုသိရသည်။ ပြီးခဲ့သည် ၂၀၂၃ ခုနှစ် အစောပိုင်းတွင် NGO များနှင့်…
(006SV) စစ်အာဏာရှင်တော်လှန်ရေးအတွင်း မြန်မာ – အိန္ဒိယနယ်စပ် ချင်းပြည်နယ်သည် မူးယစ်ဆေးဝါးကုန်သွယ်မှု လမ်းကြောင်း မျက်နှာစာသစ်ဖြစ်လာနေပြီး တရှိန်ထိုး မြင့်တက်လာနေသော မူးယစ်းဆေးဝါးကုန်ကူးမှုသည် ကွန်ယက်ဖွဲ့စည်း၍ လုပ်ဆောင်နေသော နိုင်ငံတကာရာဇဝတ်မှုအဆင့် ဖြစ်လာသည်။ ၂၀၂၃ – ၂၀၂၄ ခုနှစ်အတွင်းမှာပင် ဖမ်းဆီးရမိသော မူးယစ်ဆေးဝါးကုန်ကူးမှုသည် ၂၆ မှု မှ ၅၅ မှုအထိ၊ ရာခိုင်နှုန်းအားဖြင့် ၈၉ အထိတိုးလာသည်ဟု Chin Center For Peace and Reconciliation (CCPR) ထံမှ သိရသည်။ “ဒီကိစ္စက ပေါ့ပေါ့သေးသေးကိစ္စတော့ မမြင်သင့်ဘူး။ ပြည်သူလူထုပဲ ဖြစ်ဖြစ်၊ ဘာသာရေးခေါင်းဆောင်ပဲ ဖြစ်ဖြစ်၊ ချင်းတော် လှန်ရေးအင်အားစုတွေကလည်း အားလုံးပူးပေါင်းပြီး ဒီမူးယစ်ဆေးဝါးတိုက်ဖျက်ရေးမှာ ပါဝင်ဖို့ လိုတယ်။ ကိုယ်တိုင်ကလည်း သက်ဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်းတွေ ဖြစ်ဖြစ်၊ တစ်ဦးတစ်ယောက်ပဲ ဖြစ်ဖြစ် မူယစ်ဆေးဝါးမှာ မပါဝင်ဖို့ အရေးကြီးတယ်” ဟု CCPR ၏ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ Salai Van Bawi Mang က ပြောသည်။ ၂၀၂၂ မှ ၂၀၂၅ ဇူလိုင်လအထိ မူးယစ်ဆေးဝါးတန်ချိန် ၂.၇ တန်ခန့် ဖမ်းဆီးရမိခဲ့ပြီး ဈေးကွက်တန်ဖိုးမှာ ကန်ဒေါ်လာ ၁၇၁ သန်း ခန့်ရှိကြောင်း၊ အဓိက တင်သွင်းသော မူးယစ်းဆေးဝါးများမှာ ဘိန်းဖြူ ၁၄၃၂၇. ၂၅ ကီလိုဂရမ်၊ မက်- စိတ်ကြွ ဆေးပြား ၁၂၈၅. ၄၂ ကီလိုဂရမ်ဖြစ်ကြောင်း CCPR ရဲ့ မှတ်တမ်းတွေအရ သိရသည်။…
(005MK) မီဇိုရမ်ပြည်နယ် Saitual ခရိုင်အတွင်း လှိုင်ဂူတစ်ခုမှာ နှစ်ပေါင်း ၇၀၀ ကျော်သက်တမ်းရှိသော အရိုးစုများ ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သည်ဟု INTACH, Mizoram Chapter အဖွဲ့က ယနေ့ ထုတ်ပြန်ကြေညာသည်။ INTACH, Mizoram Chapter အဖွဲ့မှ တာဝန်ရှိသူများသည် ယနေ့စက်တင် ဘာလ ၂ ရက်နေ့တွင် အိုင်ဇောလ်မြို့ Press Club တွင် သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲကျင်းပပြုလုပ်ကာ Saitual ခရိုင် Vanbawng နှင့် North Khawlek ကျေးရွာကြားက လှိုင်ဂူတစ်ခုမှာ အဆိုပါအရိုးစုများကို တွေ့ရှိခဲ့ကြသည်ဟု ဆိုသည်။အဆိုပါလှိုင်ဂူကို Khawlek ရွာသား Laltlanhlua က ယခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၁၁ ရက်နေ့မှာတွေ့ရှိကာ လှိုင်ဂိုထဲတွင် အရိုးစု ဦးခေါင်းခွံ ၉ ခု၊ လူ့ခန္ဓကိုယ်အပိုင်းအစအရိုးစုများနှင့် ကွဲကြေနေသော အိုးအပိုင်းအစများလည်းတွေ့ရှိခဲ့သည်ဟု INTACH, Mizoram Chapter ဦးဆောင်သူ Rin Sanga, IAS (Retd.) က ပြောသည်။ ယင်းအရိုးစုများကို အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ဖလော်ရီဒါပြည်နယ် မိုင်ယာမီမြို့က Beta Analytic Laboratory မှာ စစ်ဆေးရန်ပို့ပြီးနောက် ဓာတ်ခွဲခန်းအဖြေရလဒ်ကိုပြန်လည်ပို့ဆောင်လာရာမှာ အရိုးစုများသည် လွန်ခဲ့သော AD ၁၂၆၀ မှ ၁၃၂၀ ကြားကဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရှိရသည်ဟုဖော်ပြထားသည်။ သို့သော်လည်း အဆိုပါအရိုးစုများသည် မည်သည့်မျိုးနွယ်စုနှင့် မည်သူများဖြစ်ကြသည်ကိုမူ အတည်ပြုရန် ဆက်လက်ကြိုးစားသွားမည်ဟု INTACH, Mizoram Chapter ကပြောဆိုသည်။ India National Trust For Art…