Author: Editor

(004SS) ချင်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း တွန်ဇံမြို့ပေါ်တွင် နေထိုင်သော ‌ဒေသခံပြည်သူများအနေဖြင့် ဇိုမီးတော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့ ZRA က တွန်းဇံမြို့ကို သိမ်းမည်ဟု သတင်းထုတ်လွှင့်သည့်အပေါ် မစိုးရိမ်ကြရန်နှင့် မြို့ကို စွန့်ခွာခြင်းမပြုကြရန် CDF-Tonzang က ယနေ့တွင် အသိပေးချက် ထုတ်ပြန်သည်။ “ ZRA က တွန်ဇံမြို့ပေါ်မှာ မြို့သိမ်းတော့မယ်ဆိုပြီး သတင်းတွေလွှင့်တယ်၊ အဲဒီသတင်းကြောင့် ပြည်သူတွေ စစ်ဘေးရှောင် ဖို့ ထွက်ပြေးနေကြတယ်။ ပြည်သူတွေကို ခြောက်လှန့်နေတယ်” ဟု CDF-Tonzang က ချင်းလိုထုတ်ပြန်သော ကြေညာချက်တွင်ဖော်ပြထားသည်။ CDF-Tonzang တပ်ဖွဲ့နှင့် CNA တပ်ဖွဲ့များသည် တွန်ဇံမြို့နယ်၏ လုံခြုံရေးအတွက်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေပြီး ZRA တပ်ဖွဲ့မှ လာရောက်တိုက်ခိုက်ပါကလည်း ပြန်လည်တိုက်ထုတ်မည်ဖြစ်ကြောင်း CDF-Tonzang က ဆိုသည်။ ထို့ကြောင့် ပြည်သူများအနေဖြင့် စစ်ဘေးတိမ်းရှောင်ခြင်းမပြုကြရန်နှင့် စစ်ဘေးတိမ်းရှောင်သူရှိပါက ZRA နှင့် ပူးပေါင်း သည်ဟု မှတ်ယူကာ လိုအပ်ပါက အရေးယူမှုများ ပြုလုပ်သွားမည်ဟု CDF-Tonzang က ထုတ်ပြန်ထားသည်။ CDF-Tonzang တပ်ဖွဲ့အပါအဝင် ချင်းလဲန်းကောင်စီပူးပေါင်းတပ်ဖွဲ့သည် တွန်းဇံမြို့ နယ်တစ်ခုလုံးကို ယခုနှစ် မေလ ၂၃ ရက်နေ့က သိမ်းပိုက်ခဲ့ကြသည်။ ထိုသို့သိမ်းပိုက်ပြီးနောက် တွန်းဇံမြို့ပေါ်နဲ့အနီးတဝိုက်တွင်သာ အခြေချတပ်စွဲကြပြီး ကျီခါးမြို့တွင်တပ်စွဲနိုင်ခြင်းမရှိခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ နောက်ပိုင်းတွင် ဇိုမီးတော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့သည် ကျီခါးမြို့ပေါ်သို့ ပြန်လည်အခြေချတပ်စွဲလာပြီး တွန်းဇံမြို့ကိုသိမ်းပိုက်မည် ဟု သတင်းလွှင့်လေ့ရှိသည်ဟု သိရသည်။ ထိုမှတဆင့် တွန်းဇံမြို့နှင့် ၁၅ မိုင်ခန့်သာကွာဝေးသော မွလ်ကွေးကျေးရွာသို့ နယ် မြေချဲ့လာကြပြီးနောက် တွန်းဇံမြို့သို့ သိမ်းရန်စစ်ရေးပြင်ဆင်လာကြသောကြောင့် CDF-Tonzang နှင့် CNA…

(004SS) ချင်းပြည်နယ် တီးတိန်မြို့နယ်တွင် အခြေစိုက်လှုပ်ရှားနေသော PDF-Zoland တပ်ဖွဲ့၏ လက်နက်ကြီးပိုင်းတာဝန်ယူထားသော ဒု-စိတ်မှူးသည် ရောဂါကြောင့် ယနေ့ မနက်ပိုင်း ၇ နာရီဝန်းကျင်တွင် ရုတ်တရက် ကွယ်လွန်သွားကြောင်း PDF-Zoland က ထုတ်ပြန်သည်။ PDF-Zoland မှ ဒုစိတ်မှူး အသက် ၄၀ အရွယ် ဦးပေါင်ခန့်ခိုင် (ခ) ကိုစစ်သားသည် နေမကောင်းခြင်းကြောင့် တစ်လနီးပါးခန့် ဆေးကုသမှုခံယူနေရသော်လည်း ဆေး‌ဝါးမလုံလောက်မှု၊ ထိရောက်စွာကုသနိုင်မှုမရရှိခြင်းတို့ကြောင့် မီဇိုရမ်ပြည် ယ်သို့ ဆေးဝါးကုသရန် သွားရောက်နေစဉ် အိန္ဒိယ-မြန်မာနယ်စပ် တီအိုချောင်းတွင် ယနေ့မနက်ပိုင်းက သေဆုံးခဲ့သည်ဟု သိရသည်။ “သူက နေမကောင်းတာ တစ်လလောက်ရှိပြီ၊ ဆေးရုံမှာကုတာ နဲနဲသက်သာပြီဆိုတာနဲ့ မီဇိုရမ်ဘက်ကို ဆေးကုသဖို့ နယ်စပ်တောင်ရောက်နေပြီ၊ ဒီမနက်ဆိုလဲ သူ့ဟာသူထနိုင်တယ်၊ မုန့်လဲစားတယ်၊ စားပြီးတော့ ခေါင်းမူးသလိုပဲဆိုပြီး အိပ်ယာပေါ်လှဲတာ အဲလိုနဲ့ အသက်ထွက်သွားတာ။ ကျွန်တော်တို့ဆီမှာက ဆေးဝါးလည်း စုံစုံလင်လင်မရှိဘူး ပြန်ကောင်း လိုက် ပြန်ဖြစ်လိုက်နဲ့ဆိုတော့ ထိထိရောက်ရောက် ကုသနိုင်အောင်ဆိုပြီး မီဇိုရမ်ဘက် ထွက်လာတာပါ။ ရောဂါကတော့ တိတိကျကျမသိရဘူး” ဟု PDF-Zoland Central Council မှ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ကိုအာပီက ပြောသည်။ ကွယ်လွန်သွားသူ ကိုစစ်သားသည် ယခင်က စစ်တပ်တွင် လက်နက်ကြီး ကြီးကြပ်တာဝန်ယူထားသူတစ်ဦးဖြစ်ပြီး စစ်အာဏာသိမ်းမှုဖြစ်ပွားပြီးနောက် CDM လှုပ်ရှားမှုတွင် ပါဝင်လာကာ PDF-Zoland ၏ လက်နက်ကြီးပိုင်း တာဝန်ယူထမ်းဆောင်သူဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။ စစ်အာဏာရှင်စနစ်တော်လှန်ရေးနဲ့ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီတည်ဆောက်ရေးအတွက် တက်တက်ကြွကြွပါဝင်ပြီး အမြင့်ဆုံးပေးဆပ်ခဲ့သော သူရဲကောင်းတစ်ဦး ဆုံးရှုံးလိုက်ရသည့်အပေါ် အလွန်ပင် ဝမ်းနည်းကြောင်းနှင့်…

ဘုရားကျောင်းထဲ အထိုင်စခန်းချတာမရှိကြောင်း CDF- မတူပီ၊ တပ်မဟာ – ၁ ငြင်းဆို (006SV) ချင်းပြည်နယ်၊ မတူပီမြို့နယ်၊ ငလိုင်ကျေးရွာ ဘုရားကျောင်း အပါအဝင် ကျေးရွာအတွင်း ခြေကုတ်ယူတပ်စခန်းချခြင်းများကို အမြန်ဆုံးရုပ်သိမ်းပေးရန် CDF- မတူပီ၊ တပ်မဟာ – ၁ နှင့် မဟာမိတ်အဖွဲ့များကို ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ငလိုင်အဖွဲ့အစည်း – GNO က တောင်းဆိုကြောင်း ထုတ်ပြန်သည်။ စစ်ရှောင်ပြည်သူများ နေရပ်ဒေသ မပြန်နိုင်အောင် ရည်ရွယ်လျက် CDF – မတူပီ၊ တပ်မဟာ – ၁၊ ချင်းညီနောင်နှင့် အာရက္ခ တပ်တော် (AA) တို့သည် ငလိုင်ကျေးရွာ သမိုင်းဝင် ခရစ်ယာန်ဘုရားကျောင်းဝန်း၊ ဆေးရုံဆေးပေးခန်းနှင့် နေရာအနှံ့တွင် ကတုတ်ကျင်းတူး၊ အခိုင်အမာ ခြေကုတ်ယူ တပ်စခန်းချခြင်းများကို ပြုလုပ်နေသည်ဟု GNO က နိုဝင်ဘာလ ၁ ရက်က ထုတ်ပြန်သည်။ စစ်ဘေးရှောင်ပြည်သူများ လုံခြုံစိတ်ချမှု ရှိမှာသာလျှင် အိမ်ပြန်နိုင်မည်ဖြစ်သောကြောင့် အကြောင်းပြချက် တစုံတရာ မပြုဘဲ ချင်းညီနောင်မဟာမိတ်အဖွဲ့များ ငလိုင်ကျေးရွာအတွင်း ခြေကုတ်ယူ တပ်စခန်းချခြင်းကို အမြန်ဆုံး ရုပ်သိမ်းပေးရန် GNO အဖွဲ့က တောင်းဆိုသည်။ ယခုကိစ္စနဲ့တပ်သက်၍ CDF – မတူပီ၊ တပ်မဟာ – ၁၊ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိ သူက ငလိုင်ကျေးရွာက ဘုရားကျောင်းဝန်းများအတွင်း အထိုင်စခန်းချခြင်း မရှိကြောင်း ငြင်းဆိုသည်။ “ဘုရားကျောင်းထဲ အထိုင်စခန်းချတာ၊ ဘုရားကျောင်းဖျက်ဆီးတာ မရှိဘူး။ ငလိုင်ရွာကို CB နဲ့ မဟာမိတ်က…

(002MG)ချင်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်း၊ မင်းတပ်မြို့နယ်ကို စစ်ကောင်စီက အောက်တိုဘာလအတွင်း လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှု အကြိမ် ၈၀ နီးပါးပြုလုပ်ခဲ့ကြောင်း CDF-Mindat က ထုတ်ပြန်သည်။စစ်ကောင်စီသည် ဂျက်ဖိုက်တာ၊ ထောက်ပို့ကင်းထောက် Y-12 လေယာဉ်များအသုံးပြုကာ အောက်တိုဘာလ (၁၈) နေ့တွင် မင်းတပ်မြို့တိုက်နယ် အမှတ်(၄) နေရာအား (၄) ကြိမ်နှင့် အောက်တိုဘာလ (၁၉) ရက်တွင် (၃) ကြိမ် နှင့် အောက်တိုဘာ (၂၆) ရက်နေ့တွင် (၇၀) ကြိမ် စုစုပေါင်း (၇၇) ကြိမ် ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့ကြောင်းသိရသည်။ စစ်ကောင်စီ၏ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မူကြောင့် CDF-Mindat တပ်ရင်း (၂)မှ ဆလိုင်း ယောမောင်းကီး၊ တပ်ရင်း (၅) မှ ဆလိုင်းတဲ့ကီး နှင့် တပ်ရင်း (၆) မှ ဆလိုင်းချွဲဟုန်းတို့ကျဆုံးခဲ့ရပြီး မင်းတပ် တပ်ရင်း (၅) မှ ဆလိုင်း နိုင်းလိန်းသည်လည်း ယာဉ်မတော်တဆကြောင့် ကျဆုံးခဲ့ရကြောင်း သိရသည်။မင်းတပ်မြို့ဒေသခံတစ်ဦးက “လေကြောင်းက မြို့ထဲတော့ မဝင်ဘူး မြို့ပြင် ပတ်ပတ်လည်တော့ ဗုံးလာကြဲတာ၊ ပျက်စီးမှု ကတော့ တဲ၊ဥယျာဉ်ခြံတွေထိတာ ကျန်တာတော့ မကြားရဘူး၊ လူငယ်ဖက်က ကြားသလောက်တော့ (၃) ယောက် လောက်ကျတယ် လို့ကြားတယ်၊ တိုက်နယ် အမှတ် (၄) ဖက်အရှေ့ခြမ်း ပတ်ဝန်းကျင်တွေကိုလည်း လာကြဲတယ်” ဟု ပြောသည်။စစ်ကောင်စီသည် အောက်တိုဘာလအတွင်း မင်းတပ်မြို့ အနောက်ရပ်ကွက်ရှိ အရပ်သားနေအိမ် ၂၈ လုံး၊ အရှေ့ ပြင်ရပ်ကွက်ရှိ နေအိမ် ၂ လုံး စုစုပေါင်း…

(006SV) အိန္ဒိယနိုင်ငံ၊ မဏိပူရ်ပြည်နယ် အကျဉ်းထောင်ထဲမှာ ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံထားရသည့် မြန်မာစစ်ဘေးရှောင် ၁ ဦးသည် ထောင်တွင်း ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု လုံလောက်စွာမရရှိသောကြောင့် အရေးပေါ်အကူအညီ လိုအပ်နေကြောင်း India for Myanmar တည်ထောင်သူ ဆလိုင်းဒိုရ်ခါက ပြောသည်။ မဏိပူရ် အကျဉ်းထောင်တွင်း ဖမ်းဆီးခံထားရသည့် အသက် ၅၀ ကျော်အရွယ် ဦးအောင်မင်းသည် နာတာရှည် အဆုပ်ရောဂါ ဖြစ်ပွားနေပြီး ဆေးဝါးကုသမှု ခံယူရန် လိုအပ်နေကြောင်း ဆလိုင်းဒိုရ်ခါက ပြောသည်။ “ဦးအောင်မင်းဟာ အဆုပ်ထဲမှာ ရေရှိတော့ စုပ်ထုတ်ဖို့ အရေးပေါ် အကူအညီ လိုအပ်နေတာပါ။ အရင်က တည်းကနေ ထုတ်ပေးနေကြလူဆိုတော့ သူက ထောင်ထဲ ရောက်သွားတော့ ပုံမှန် မစုပ်ဖြစ်တော့ သူ တော်တော်လေး ဒုက္ခရောက်နေတဲ့ အခြေအနေလို့ ကျနော်တို့ကို သတင်းပို့လာတာပါ” ဟု ဆလိုင်းဒိုရ်ခါက ပြောသည်။ လာမည့် သောကြာနေ့တွင် ဦးအောင်မင်းကို ခွဲစိတ်ကုသမှုပြုလုပ်ရန် စီစဉ်ထားပြီး ခွဲစိတ်မှု မပြုလုပ်မှီ ကြိုတင်ပြင်ဆင် မှုအနေဖြင့် သောက်သုံးရမည့် ဆေးဝါးများလည်း လိုအပ်နေကြောင်း၊ အကျဉ်းထောင်မှလည်း ဆေးဝါးကူညီထောက်ပံ့မှုများ မရရှိ၍ အခက်အခဲများ ကြုံတွေ့နေရကြောင်း သိရသည်။ မဏိပူရ်အကျဉ်းထောင်ထဲက စစ်ဘေးရှောင် ဦးအောင်မင်းသည် အိန္ဒိယ၏ နိုင်ငံခြားသားအက်ဥပဒေဖြင့် ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံထား ရသည့်မှာ နှစ်ချီကြာမြင့်နေပြီဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။ အိန္ဒိယပြည်နယ်ထဲက အကျဉ်းထောင်များအတွင်း ဦးအောင်မင်းကဲ့သို နာတာရှည်ရောဂါများဖြင့် ဆေးဝါးကုသရန် အကူအညီများ လိုအပ်နေသူ ၁၃ ဦးထက်မနည်းရှိကြောင်း India For Myanmar ၏ စာရင်းများအရ သိရသည်။…

(006SV) ချင်းပြည်ကောင်စီ၊ ချင်းပြည်လွှတ်တော်သည် ချင်းပြည် ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေးဥပဒေကို ယခုလ နိုဝင်ဘာလအတွင်းကျင်းပမည့် ပဥ္စမအကြိမ် လွှတ်တော်ပုံမှန်အစည်းအဝေးတွင် အတည်ပြုပြဌာန်းတော့မည်ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။ တော်လှန်ရေးကာလ ချင်းပြည်နယ်၊ မြို့နယ်နှင့် ဒေသများတွင် အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့များကို ဖွဲ့စည်းရာတွင် ဒေသခံများ၏ စုပေါင်း ခေါင်းဆောင်မှုပုံစံဖြင့် အုပ်ချုပ်ရေးယန္တရာ လည်ပတ်နိုင်ရေးအတွက် ရေးဆွဲပြဌာန်းထားကြောင်း ချင်းပြည်လွှတ်တော်ဥက္ကဌ Pu Hung Naing က ပြောသည်။ “ဒီဥပဒေက ချင်းပြည် (Chinland) အစိုးရအဖွဲ့ကို အာဏာပေးတာတစ်ခုမှ မပါဘူး။ သက်ဆိုင်ရာ မြို့နယ်နှင့်ဒေသရဲ့ ဥပဒေအတိုင်းပဲ ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခွင့်၊ ခန့်အပ်ပိုင်ခွင့်ပေးထားတယ်။ ဒါ့အပြင် မြို့နယ်နှင့်ဒေသမှာလည်း တိုက်နယ်/ ဧရိယာ/ တောင်ကျောအလိုက် အုပ်ချုပ်ရေးမှာ ပါဝင်နိုင်ခွင့်ရအောင်ဆိုတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် ဥက္ကဌနှင့် အတွင်းရေးမှူးစနစ်နဲ့ Local Administration Law ပြဋ္ဌာန်းဖို့ဖြစ်မယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။ လက်ရှိ မြို့နယ်နှင့် ဒေသအသီးသီးတွင် ချင်းတော်လှန်ရေးအင်အားစုများသည် ၎င်းတို့၏ ဥပဒေများဖြင့် အုပ်ချုပ်နေကြပြီး တနေရာနှင့် တနေရာ မတူညီမှုများရှိနေသည်၊ ယင်းဥပဒေကို ပြဌာန်းပြီးပါက မြို့နယ်နှင့်ဒေသ အုပ်ချုပ်ရေးပိုင်းတာဝန်ရှိသူများ အချင်းချင်းကြားတွင်ဖြစ်စေ၊ ချင်းပြည်အစိုးရနှင့်ဖြစ်စေ လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်မှုများတွင် ပိုမိုအဆင်ပြေချောမွေ့လိမ့်မည်ဟု သိရသည်။ ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေးဥပဒေမတိုင်ခင်ကလည်း သက်ဆိုင်င်ရာမြို့နယ်နှင့် ဒေသအကြီးအကဲများကို ဖိတ်ခေါ်ပြီး ညှိနှိုင်းအစည်းအဝေး ပြုလုပ်ခဲ့ကြောင်း၊ ယင်းနောက် ဥပဒေကြမ်းကော်မတီကို ဖွဲ့စည်းပြီး ရေးဆွဲခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။ အောက်တိုဘာလက ပထမအကြိမ်၊ ချင်းပြည်(Chinland) လွှတ်တော်၊ စတုတ္ထပုံမှန် အစည်းအဝေးတွင်လည်း ဒေသန္တရအုပ်ချုပ် ရေးဥပဒေကြမ်းကို ချင်းလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များ ဆွေးနွေးခဲ့ကြကြောင်း သိရသည်။ ချင်းပြည်လွှတ်တော်၏ ဥပဒေမူကြမ်းရေးဆွဲရေးကော်မတီသည်…

ရေး – သြသနီရယ်လ် တင်မ်ပို (၁) ၃၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၁ တွင် မင်းကိုနိုင်က လူမှုကွန်ယက်ပေါ်၌ စာတစ်ပုဒ်တင်လိုက်သည်။ “ခေါင်းတွဲ ဖြုတ်လိုက်ပေမယ့် တွဲအားလုံးမှာ စက်ခေါင်းပါတယ်၊ လိုရာမောင်းလျက် ခရီးဆက်…ဟေ့” ဟူ၏။ “တွဲတိုင်းမှာ စက်ခေါင်းပါတယ်” ဟူသော စကားသည် ထိုနေ့မှ အစပြုခဲ့သည်ဟုယူဆရသည်။ ယင်း စာသည် မြန်မာ့နွေဦးတော်လှန်ရေး ဟန်းနီးမွန်းကာလ၌ ရေပန်းစားသောအယူအဆတစ်ရပ်ဖြစ်ခဲ့ သလို Gen Z လူငယ်များအတွက် တော်လှန်သောအတွေးအမြင်တစ်ခုလည်း ဖြစ်ခဲ့သည်။ အမှန်စင်စစ် မြန်မာ့ နွေဦးတော်လှန်ရေးကို နိုင်ငံရေးအီးလစ် (elites) များက အစပျိုးဦးဆောင်ခဲ့သည်မဟုတ်။ မြက်မြစ် (grassroots) လူငယ် Gen Z များက စတင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် တွဲတိုင်းမှာ စက်ခေါင်းပါခြင်းသည် မြန်မာ့ရေမြေတလွှား နေရာအနှံ့အပြား၌ တစ်စုံတစ်ဖွဲ့၏ကြိုးကိုင်မှုမပါသော အော်ဂင်းနစ် (organic) လှုပ်ရှားမှုများ အပြိုင်းအရိုင်းပေါ်ပေါက်လာစေရန် အားပေးနိုင်ခဲ့ပါသည်။ သို့သော် ယခုအခါ နွေဦးတော်လှန်ရေးသည် ကြီးကောင်ဝင်လာပြီး၊ တော်လှန်ရေးလောကဓံ လှိုင်းကြမ်းကို စတင်ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့ရစပြုလာသည်သာမက၊ ရန်သူကလည်း တော်လှန်သူတို့၏ အားနည်း၊ အားသာချက်များကို ယခင်ကထက်ပို၍သိရှိနားလည်လာသောအခါ တွဲတိုင်း၌ စက်ခေါင်းပါခြင်းသည် မည်မျှ အကျိုးရှိ/မရှိ ပြန်လည်စောကြောသုံးသပ်ရန် လိုအပ်လာပြီဖြစ်သည်။ (၂) ၂၀၂၁ ၏ ချင်းအခင်းအကျင်းသည် ချင်းတို့ထုံးစံအတိုင်း အစပျိုးကောင်းခဲ့သည်ဟုဆိုနိုင်သည်။ ၁၃၊ ဧပြီ ၂၀၂၁ တွင် ချင်းနိုင်ငံရေးအီးလစ်များဖြင့်ဖွဲ့စည်းခဲ့သော ကြားကာလ ချင်းအမျိုးသားအတိုင်ပင်ခံ ကောင်စီ (ICNCC) သည် တာထွက်ကောင်းခဲ့သည်ဟုဆိုနိုင်ငြားလည်း ၂၀၂၂ ထဲရောက်သောအခါ စက်ခေါင်း ၄…

ရေး – Exodus အိန္ဒိယနိုင်ငံ အရှေ့မြောက်ဖက်ပိုင်း မဏိပူရ်ပြည်နယ်တွင် ၂၀၂၃ ခုနှစ်မေလအတွင်း၌ ကသည်းလူမျိုးများနှင့် ကူကီး-ဇို လူမျိုးများအကြား လူမျိုးရေးအဓိကရုဏ်း စတင်ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ (၄) ရက်နေ့တွင် ထုတ်ပြန်သည့် စာရင်းအရ အထက်ပါပဋိပက္ခအတွင်း သေဆုံးသူ (၁၄၂) ဦးရှိပြီး (၃၀၀) ဦး ဒဏ်ရာရရှိကာ လူဦးရေ ၅၄,၄၈၈ ကျော် အိုးအိမ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးခဲ့ကြရသည်ဟု ထုတ်ပြန်ထားသည်။ (၁) “𝗦𝗖, 𝗦𝗧, 𝗢𝗕𝗖, 𝗚𝗲𝗻 သတ်မှတ်ချက်နှင့် မဏိပူရပြည်နယ်အတွင်းရှိ လူမျိုးစုများ” မဏိပူရပြည်နယ်အတွင်းရှိ လူမျိုးစုများအား သတ်မှတ်ရာတွင် 1950 အိန္ဒိယ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံ ဥပဒေအရ SC (Scheduled Caste), ST (Scheduled Tribe), OBC (Other Backward Class) နှင့် Gen (General Caste) ဟု ခွဲခြားသတ်မှတ်ထားသည်။ ကသည်းလူမျိုးများအား SC (ဇာတ်အနိမ့်အမြင့် ခွဲခြားမှုအရ အနိမ့်ဆုံးလူမျိုးစု (ဝါ) အစိုးရမှအထူးအကူအညီ ပံ့ပိုးပေးရမည့်လူမျိုးစု) အနေဖြင့်၎င်း၊ OBC (ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနည်းပါးသည့်လူမျိုးစု) အဖြစ်နဲ့သာမက Gen (လူမှုရေး၊ စီးပွားရေးနှင့် ပညာရေးတွင် အခြေခံလူတန်းစားများထက် ပိုမိုမြင့်မားသည့် ကြွယ်ဝမှုရှိသောကြောင့် SC,STနှင့် OBC များ၏ အခွင့်အရေးခံစားမှုများနှင့်အကြုံးမဝင်သည့် လူတန်းစား) အဖြစ်ပါ သတ်မှတ်ထားပြီး၊ ကူကီး-ဇို နှင့် နာဂလူမျိုးများကိုမူ ST (တောင်တန်းဒေသနေ ဌာနေတိုင်းရင်းသားလူမျိုးစု) အဖြစ် သတ်မှတ်ထားသည်။ ၂၀၁၁ ခုနှစ်တွင်…

(006SV) ချင်းပြည်နယ်တွင် အာဏာသိမ်း ၄ နှစ်နီးပါးအတွင်း စစ်ကောင်စီက လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ချင်းအရပ်သားပြည်သူ ၁၀၀ ကျော် ထိခိုက်သေဆုံးခဲ့ရာမှာ ၃၀ နီးပါးမှာ ချင်းကလေးငယ်များဖြစ်ကြောင်း ချင်းလူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့ (CHRO) ၏ စာရင်းများအရ သိရသည်။ “ချင်းပြည်နယ်မှာ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုက ကြည့်တဲ့အခါမှာ စကစက စစ်ရေးပစ်မှတ်မဟုတ်ပဲနဲ့ အရပ်သားပစ်မှတ်တွေကိုပါ တိုက်ခိုက်လာတာကိုပါ ကျနော်တို့က သက်သေတွေနဲ့တကွ ထုတ်ဖော်ချင်တာဖြစ်တယ်” ဟု CHRO ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဆလိုင်းမာန်ဟရဲလျန်က ပြောသည်။ ၂၀၂၁ အာဏာသိမ်းချိန်မှ ၂၀၂၄ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလအထိ စစ်ကောင်စီ၏ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ချင်းအရပ်သားပြည်သူ ၁၀၈ ဦးသေဆုံးပြီး ယင်းတို့အထဲ လသားအရွယ်ကလေးငယ်များအပါအဝင် ချင်းကလေးငယ်ပေါင်း ၂၉ ဦး ပါဝင်သည်ဟု CHRO က အောက်တိုဘာလ ၂၉ ရက်ညက ထုတ်ပြန်သည်။ ချင်းအရပ်သားပြည်သူ ၂၃၁ ဦးမှာ ခန္တာကိုယ်အစိတ်အပိုင်းများ ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုအပါအဝင် ထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိမှုများရှိခဲ့ပြီး ယင်းတို့အထဲ ၂၁ ဦးမှာ ကလေးငယ်များဖြစ်သည်ဟု သိရသည်။ “တချို့လူတွေက ခြေ၊ လက်အင်္ဂါပြတ်ပြီး အကူအညီမဲ့တဲ့ လူတွေ လည်း ရှိတယ်။ တချို့က မိဘမဲ့ကလေးတွေဖြစ်သွားကြတယ်။ သူတို့မှာ ဘဝကို ရုန်းကန်နေရတဲ့ အနေအထားပေါ့။ ဒီဟာက လူတဦးတယောက်ရဲ့ ဘဝကိုဖြစ်စေ၊ သူတို ရပ်တည်ရမှုကိုဖြစ်စေ၊ အများကြီး အခက်အခဲ ဖြစ်စေတယ်။ တချို့က ဆွေးမျိုးအသိုင်းအဝိုင်းက ကူညီစောင့်ရှောင်ပေးတာမျို့ရှိတယ်။ တချို့က လူသားစာနာထောက်ပံ့မှုနဲ့ ခရီးဆက်တဲ့ လူတွေလည်း ရှိတယ်။ အဓိကက သူတို့ရဲ့ လူမှုစီးပွားဘဝဟာ အများကြီး…

(004SS) ချင်းကျန်းမာရေးအဖွဲ့-CHO က ချင်းပြည်နယ်တွင် ၃ နှစ်တာကာလအတွင်း ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်နှင့် ၅ နှစ်အောက်ကလေး ငယ်အပါအဝင် လူနာပေါင်းတစ်သိန်းခွဲကျော်ကို ကျန်းမာရေးကြည့်ရှုကုသမှုပေးနိုင်သည်ဟု ထုတ်ပြန်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် စစ်တပ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် Chin Health Organization ချင်းကျန်းမာရေးအဖွဲ့အနေဖြင့် ၂၀၂၁ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၆ ရက်နေ့မှစ၍ ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇွန်လအထိ ၃ နှစ်နီးပါးအတွင်း ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်နှင့် ၅ နှစ်အောက်ကလေးအပါအဝင် လူနာစုစုပေါင်း ၁၅၆,၇၃၈ ဦးအား ကျန်းမာရေး ကြည့်ရှုကုသစောင့်ရှောက်ပေးခဲ့သည်ဟု ယနေ့ အောက်တိုဘာလ ၃၀ ရက်နေ့တွင် ထုတ်ပြန်ခြင်းဖြစ်သည်။ လက်ရှိချင်းပြည်နယ်အတွင်း ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုများကို ဆေးရုံ ၁၃ ရုံ၊ ဆေးခန်း ၁၀ ခုနှင့် ရွေ့လျားဆေးခန်း ၁၄ ခုပေါ်အခြေခံ၍ စုစုပေါင်းကျန်းမာရေးအင်အားစု ၅၀၀ ခန့်ဖြင့် ဆောင်ရွက်နေပြီး ချင်းပြည်နယ် လူဦးရေ ၃၄၆၉၃၇ နှင့် ကျေးရွာပေါင်း ၇၉၈ ရွာကို လွှမ်းခြုံနိုင်ခဲ့ပြီးဖြစ်သည်ဟု CHO ကဆိုသည်။ ကျန်းမာရေးဝန်ဆောင်မှုများတွင် မိခင်၊ကလေး၊ပျိုရွယ်သူနှင့်မျိုးဆက်ပွားကျန်းမာရေး၊ စိတ်ကျန်းမာရေးနှင့် အာဟာရစောင့်ရှောက်မှုများပါဝင်သော ပမာဏကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု နှင့် ခွဲစိတ်ကုသရေးလုပ်ငန်းများ၊ ငှက်ဖျား၊ တီဘီ၊ အိပ်ချ်အိုင်ဗီနှင့် မသန်စွမ်းသူများကျန်းမာ ရေးလုပ်ငန်းများပါဝင်ကြောင်းသိရသည်။ အရေးပေါ်လူနာလွှဲပြောင်းကုသရာတွင် ၂၀၂၃ ခုနှစ်အထိ လူနာပေါင်း ၇၉၆ ဦးကိုပံ့ပိုးနိုင်ခဲ့ပြီး ကာကွယ်ဆေးထိုးလုပ်ငန်းအနေဖြင့် မိခင်နှင့် ကလေးစုစုပေါင်း ၃၀၀၀၀ ကျော်ကို အသက်အရွယ်အလိုက် ရရှိရမည့်ကာကွယ်ဆေး ၇ မျိုးကို ထိုးနှံခဲ့ပြီးဖြစ်သည်ဟုလည်းဆိုပါသည်။ ထို့အပြင် ပြည်တွင်းတွင်သာမကပဲ နယ်စပ်တစ်လျှောက်ရှိ စစ်ဘေးရှောင်ပြည်သူများကိုလည်း ကျန်းမာစောင့်ရှောက်မှုများပေးနေပြီး…