ချင်းပြည်နယ်၊ ဟားခါးမြို့နယ်၊ ဆူရ်ခွာမြို့တွင် အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီနှင့် ဆက်နွယ်မှုရှိသည်ဟုဆိုကာ ဖမ်းဆီးခံရသော ကက်သလစ် ဘုန်းတော်ကြီးတစ်ပါးနှင့် ခရစ်ယာန်သင်းအုပ်ဆရာတစ်ဦးကို ကတိခံဝန်ချက်ဖြင့် သြဂုတ်လ ၄ ရက်နေ့က ပြန်လွှတ်ပေးလိုက်ပြီဟု Chinland Defense Force (CDF) ထံမှ သိရသည်။ ဆူရ်ခွါမြို့တွင် တာဝန်ထမ်းဆောင်နေသော Catholic Rev. Fr. Noel Hrang Tin Thang နှင့် သင်းအုပ်ဆရာတော် Pu Cung Hnin တို့နှစ်ဦးကို စစ်ကောင်စီနှင့် ပတ်သက်ဆက်နွယ်မှု၊ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကြောင့် CDF-Hakha တပ်ဖွဲ့က ဇူလိုင် ၂၆ ရက်နေ့က ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ယမန်နေ့ သြဂုတ်လ ၄ ရက်နေ့ CDF-Hakha တာဝန်ရှိသူများနှင့် ကက်သလစ်အသင်းတော်မှ အသင်းလူကြီး တွေ့ဆုံဆွေးခဲ့ကြပြီး၊ CDF ဘက်မှတောင်းဆိုသည့်အချက် ၄ ချက်ကို သဘောတူကတိခံဝန်ချက် လက်မှတ်ရေးခဲ့ကြပြီးနောက် ပြန်လွှတ်ပေးခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ CDF – Hakha မှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက “မနေ့ည ၁၀ နာရီ ချိန်းထားတဲ့နေရာ ရွာတစ်ရွာမှာ ကျနော်တို့ ကမ်းလှမ်းထားတဲ့အတိုင်း ထုတ်ပြန်တဲ့အတိုင်း သူတို့လက်ခံလို့ လက်မှတ်ထိုးပြီးပြီ၊ သူတို့ဖက်ကလည်း နှစ်ယောက် ဟားခါးကနေတစ်ယောက် ဆူရ်ခွားကနေတစ်ယောက် ကျနော်တို့ CDF တွေရဲ့သတင်း မဟုတ်မမှန်သတင်းတွေ သူများကိုပို့တာလည်းရှိတယ်၊ အဲဒါတွေနောက်မလုပ်ဖ်ို့ လက်မှတ်ထိုးခိုင်းပြီးတော့ ပြန်လွှတ်ပေးလိုက်တာ” ဟု ပြောသည်။ ယခုကဲ့သို့ ပြန်လွှတ်ရခြင်းသည် လူအများလေးစားရသည့် ပုဂ္ဂိုလ်များဖြစ်သည့်အတွက်ကြောင့် ပြစ်ဒဏ်ကို လျော့ပေါ့သည့်အနေဖြင့် ပြန်လွှတ်ရခြင်းဖြစ်ပြီး အရပ်သားတစ်ဦးမှ လုပ်ဆောင်ပါက လုံးဝလက်ခံခွင့်လွှတ်မည်မဟုတ်ကြောင်း CDF-Hakha က…
Author: Editor
ချင်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်း၊ ပလက်ဝမြို့တွင် ယနေ့ ကိုဗစ်ပိုးတွေ့လူနာ ၄ ဦးထပ်မံတွေ့ရှိပြီး လက်ရှိတွင် ကိုဗစ်ပိုးတွေ့လူနာ ၉၇ ဦး ဆေးကုသမှုခံယူလျှက်ရှိကြောင်း သိရသည်။ “ဒီနေ့က ပိုးတွေ့လူနာ ၄ ယောက်ရှိတယ်၊ သူတို့က Facility Quarantine ထားတဲ့ထဲက ၂ ယောက်နဲ့ ဆေးရုံဝန်ထမ်းထဲက ဆရာမ ၂ ယောက်ပါ၊ ဒီီနေ့တွေ့တဲ့ဟာနဲ့ဆိုရင် ၉၇ ယောက်က ကုသနေဆဲ၊ ပလက်ဝမှာ စုစုပေါင်းကပိုးတွေ့လူနာက ၃၀၅ ယောက်ရှိသွားပြီ” ဟု ပလက်ဝမြို့ ပြည်သူ့ဆေးရုံက ဒေါက်တာခိုင်ဝင်းက ပြောသည်။ ပလက်ဝမြို့နယ်အတွင်းရှိ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါပိုးကူးစက်မှု မြင့်မားလျှက်ရှိပြီး ပလက်ဝမြို့ပေါ်တွင် ကိုဗစ်ပိုးတွေ့လူနာ ၂၇၇ ဦး၊ မြိတ်ဝ ၂၈ ဦး၊ ဆမီး ၄ ဦး၊ စုစုပေါင်း (၃၀၅) ဦးအနက် (၂၁၀) ဦးမှာ သက်သာပျောက်ကင်းသောကြောင့် ဆေးရုံမှ ဆင်းသွားကြပြီးဖြစ်ကာ ငှက်ဖျားရောဂါဖြင့် သေဆုံးသူ (၁) ဦး၊ အသည်းရောင်ရောဂါဖြင့် သေဆုံးသူ (၁) ဦး၊ စုစုပေါင်း (၂) ဦးသေဆုံးသည်ဟု သိရသည်။ အလားတူ ချင်းပြည်နယ် မင်းတပ်မြို့တွင်လည်း ကိုဗစ်ပိုးတွေ့လူနာ (၂၅) ဦးရှိပြီး (၁၀) ဦးမှာ သက်သာပျောက်ကင်းပြီး လက်ရှိတွင် ကုသမှုခံယူနေသူ ၁၅ ဦး၊ သြဂုတ်လ ၂ ရက်နေ့က မန္ထလေးက ဆေးကုပြီး မင်းတပ်မြို့ကိုပြန်လာသူ အသက် ၅၅ နှစ်အရွယ် အမျိုးသမီးတစ်ဦး နေအိမ်တွင် သေဆုံးပြီးမှ ကိုဗစ်ပိုးတွေ့ရှိခဲ့ကြောင်းလည်း သိရသည်။…
ချင်းပြည်နယ်၊ ကန်ပက်လက်မြို့တွင် တာဝန်ကျ လုံခြုံရေးရဲတပ်သား ၂၃ ဦးထံတွင် ကိုဗစ်ပိုးတွေ့ရှိခဲ့ပြီး လက်ရှိ ကန်ပက်လက်မြို့တွင် ကိုဗစ်ပိုးတွေ့လူနာ ၄၄ ဦးမှာ ဆေးကုသမှုခံယူနေသည်ဟု သိရသည်။ “နေပြည်တော်ကနေပြီး တာဝန်လာကျတဲ့ ရဲတပ်ရင်းကအဖွဲ့တွေ၊ သူတို့က ထွေအုပ်ရုံးမှာ သီးသန့် လုံခြုံရေးယူထားတဲ့သူတွေ၊ မြို့တွင်းကနေပဲ ကူးစက်ခံရတာထင်တယ်၊ ၃၀ ကိုစစ်တဲ့အခါ ၂၃ ဦးကို ပိုးတွေ့တာ၊ အစက အ.ထ.က ကျောင်းမှာ အဖွဲ့တွေပေါင်းပြီး နေကြပေမယ့် အခု ပိုးတွေ့ ၂၃ ယောက်ကို ကျောင်းဆောင်တခုမှာပဲ သီးသန့်ခွဲထားကြတယ်၊ သူတို့က လုံခြုံရေးအဖွဲ့ဖြစ်တဲ့အပြင် ဆေးရုံတက်ရလောက်တဲ့အထိ အရမ်းပြင်းထန်တဲ့လက္ခာတွေလဲ မရှိကြဘူး၊ တယောက်က အနံ့သိပ်မရလို့ ပိုးစစ်ကြည့်တော့ တွေ့ကြတာပါ၊ ကိုဗစ်လူနာအားလုံးက ၅၄ ယောက်ရှိခဲ့ပြီး ၁၀ ယောက် ဆေးရုံကနေ ဆင်းခွင့်ရတော့ လက်ရှိ ၄၄ ယောက် ဆေးကုသမှုခံယူနေကြတယ်” ဟု ကန်ပက်လက်မြို့ ဒေသခံတစ်ဦးက ပြောသည်။ အဆိုပါ ပိုးတွေ့လူနာများသည် ကန်ပက်လက်မြို့နယ်တွင် လုံခြုံရေးယူရန်ရောက်ရှိလာသော ရဲတပ်ရင်းက ရဲတပ်သားများနှင့် မြို့ပေါ်နေပြည်သူများဖြစ်ပြီး ၎င်းတို့၏ ကျန်းမာရေးမှာလည်း စိုးရိမ်ရသည့်လူနာများမရှိကြောင်း သိရသည်။ ကန်ပက်လက်မြို့၊ ပြည်သူ့ဆေးရုံတွင် ဆေးရုံအုပ်မရှိပဲ တာဝန်ယူကြပ်မတ်ပေးသော ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်း ၇ ဦးသာရှိပြီး ကိုဗစ်ပိုးတွေ့လူနာများအတွက် ဆောင်ရွက်ရာတွင် အခက်အခဲကြုံတွေ့နေရသောကြောင့် ဆရာဝန်ကြီးလိုအပ်နေကြောင်းလည်း ၎င်းကပြောသည်။ ကန်ပလက်မြို့တွင် ကိုဗစ်-၁၉ ပိုးတွေ့လူနာ (၅၄) ဦးအထိရှိခဲ့ပြီး (၁၀) ဦးမှာ ကျန်းမာရေးကောင်းမွန်သောကြောင့် ဆေးရုံကနေ ဆင်းခွင့်ပြုကာ လက်ရှိတွင် ကိုဗစ်ပိုးတွေ့လူနာ ၄၄ ဦး…
စစ်အာဏာသိမ်းမှု ခြောက်လပြည့်တွင် မင်းအောင်လှိုင်က နိုင်ငံတော်အာဏာကို ယာယီ ခေတ္တသာ ထိန်းသိမ်းခြင်းဖြစ်သည်ဟု ပြည်သူကို မျက်လှည့်ပြလိုသဖြင့် အိမ်စောင့်အစိုးရကို ဖွဲ့စည်းလိုက်ပါသည်။ ထို့ပြင် အာဏာကို ၂၀၂၃ ခုနှစ် အထိသာ ကိုင်ထားမည်ဖြစ်ကြောင်းနှင့် ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နှစ်ဝတ်တွင် ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပကာ အာဏာလွှဲပေးမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားလာပါသည်။ စစ်ခေါင်းဆောင်အနေဖြင့် မည်သည့် ရည်ရွယ်ချက်ကြောင့် ထိုကဲ့သို့ လုပ်ဆောင်လာသနည်း။ – အိမ်စောင့်အစိုးရသမိုင်း ၁၉၅၈ ခုနှစ်မှာ ဒီမိုကရေစီအစိုးရက မြန်မာ့တပ်မတော်ထံ နိုင်ငံအာဏာကို လွှဲအပ်ခဲ့သည့် အတွက် ဗိုလ်ချုပ်ကြီး နေဝင်း က “အိမ်စောင့်အစိုးရ” ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့ပါသည်။ ယင်းကဲ့သို့ အာဏာလွှဲ အပ်ခြင်းသည် ဖဆပလ နှစ်ခြမ်းကွဲမှု၏နောက်ဆက်တွဲပြဿနာဟု သာမာန်အားဖြင့် သိရှိခဲ့ကြသော် လည်း အာဏာလွှဲအပ်ခဲ့သူ ဝန်ကြီးချုပ် ဉီးနု ကိုယ်တိုင်က နောက်ပိုင်းမှာ ရေးသားသည့်စာအရ စစ်တပ်မှ “အာဏာသိမ်းမှာ မလိုလားသည့်အတွက် ဖြစ်ကြောင်း” ထုတ်ဖော်ခဲ့သည်။ ထိုစဉ်က စစ်ခေါင်းဆောင် တစ်ချို့၏ ‘အာဏာသိမ်းမည်’ဆိုသည့် ချိန်းခြောက်မှု လေသံများ ပြန့်ခဲ့ပါသည်။ သေချာသည်မှာ ၁၉၅၈-အိမ်စောင့်အစိုးရသည် နေဝင်း၏ အာဏာသိမ်း အစီအမံထဲက ကနေဉီးခြေလှမ်းဖြစ်ပါသည်။ – လက်ရှိအိမ်စောင့်အစိုးရ မင်းအောင်လှိုင် ဝန်ကြီးချုပ်တာဝန်ယူမည့် လက်ရှိအိမ်စောင့်အစိုးရသည်လည်း ၁၉၅၈ခုနှစ် သမိုင်းဆိုးကြီးကို တစ်ကျော့ပြန်လည်စေသည့် အပေါစား မျက်လှည့်သာဖြစ်ပါမည်။ အိမ်စောင့်အစိုးရ (Caretaker Government)ကို Cambridge Dictionary က အဓိပ္ပယ်ဖွင့်ဆိုရာတွင် a government that has power for a short…
အမှန်တကယ်တွင် ချင်းတို့သည် စစ်နှင့်ယဉ်ပါးနေသောမျိုးနွယ်စုများဖြစ်သောကြောင့် စစ်ကိုခုံမင်ခဲ့ဖူးသော လူမျိုးများဖြစ်ခဲ့သည်ဟုဆိုပါက မှားမည်မထင်ပေ။ သို့သော် ချင်းလူမျိုးများအဘယ်ကြောင့် လက်နက်ကိုင်ခဲ့သည်၊ တိုက်ပွဲဝင်ခဲ့သည်ဆိုသည်ကို သေချာလေ့လာဆန်းစစ်ရန်လိုအပ်ပေသည်။ ထိုဆန်းစစ်ချက်များမှ တဆင့် မိမိတို့၏အမှားနှင့် အမှန်ကိုသုံးသပ်ကာ ပိုမိုကောင်းမွန်သော အနာဂတ်ကိုပြင်ဆင်နိုင်ရန်ရည်ရွယ်ပါသည်။ မြန်မာသမိုင်းဆရာကြီး ဒေါက်တာသန်းထွန်းက ဗမာလူမျိုးများ အေဒီ ၉ ရာစုခန့်က မြန်မာနိုင်ငံ အလယ်ပိုင်း သို့ဝင်ရောက်ရာတွင် ချင်းတွင်းမြစ်ဝှမ်းနှင့် ဧရာဝတီမြစ်ဝှမ်းတွင် ရှိနှင့်နေထိုင်နှင့်သော ချင်းတို့နှင့် တိုက်ခိုက် ရခြင်းမရှိသောကြောင့် မိတ်ဆွေရင်း၊ အချင်းချင်းသင့်မြတ်သောလူမျိုးများဖြစ်သောကြောင့် “ချင်း” ဟူသော အမည်ဖြင့်ခေါ်ကြောင်းဆိုပေသည်။ သို့သော် ပုဂံခေတ်နှင့် နောက်ပိုင်းကာလများတွင် ချင်းလူမျိုးများ ချင်း တောင်တန်းများဆီသို့ရွှေ့ပြောင်းရခြင်းသည် လူမျိုးစုစစ်ပွဲများ၊ နောက်ရောက်လူမျိုးများကြောင့် ပင်ဖြစ်သည် မဟုတ်ပါလော။ မှတ်တမ်းမှတ်ရာများမရှိသောကြောင့် ရှေးကျသော စစ်ပွဲများအကြောင်းကို မသိရှိနိုင်တော့ပေ။ ထို့ကြောင့် ချင်းတောင်တန်းနှင့် ပတ်ပတ်လည် မြေပြန့်ဒေသများတွင်နေထိုင်သည့်အချိန်မှ လက်လှမ်းမှီရာမှတ်တမ်းများအရ ချင်းတို့၏ စစ်သမိုင်းအကျဉ်းကိုဖော်ပြအပ်ပါသည်။ (၁) #သက်ဦးဆံပိုင်ဘုရင်များလက်အောက်ခံခေတ် (Tributary War Period) မြေပြန့်ဒေသတွင်နေထိုင်သော ချင်းမျိုးနွယ်စုများသည် နီးစပ်ရာ သက်ဦးဆံပိုင်ဘုရင်များနှင့် ဆက်သွယ်မှု ပိုမိုများပြားခဲ့ကြသကဲ့သို့ သြဇာခံများလည်းဖြစ်တတ်ကြပါသည်။ အထူးသဖြင့် ရခိုင်ဘုရင်များ၊ မြန်မာဘုရင်၊ ကသည်းဘုရင်များ အားအထူးသြဇာခံကြကြောင်းကိုတွေ့မြင်နိုင်လေသည်။ #ကံရာဇာကြီးမင်း(အေဒီ ၃၅၀-၁၁၀၀) ၏တပ်တော်တွင် ပါဝင်သောလူမျိုးများတွင် ချင်းတို့ကိုစတင်တွေ့ ရလေသည်။ မောရင်း ၃ဝဝဝ ကို မျဉ်တည် (မေတေး-Meitei)တပ်၊ ချင်း ၃ဝဝဝ ကို ရာဇဂြိုဟ်တပ်ဟုဖော်ပြထားသည်။ ရာဇဂြိုဟ်သည် ကလေးမြို့မြောက်ဖက်နားတွင်တည်ရှိသည်။ #ရခိုင်ဘုရင်မင်းဖလောင်းလက်ထက် (၁၆၁၂- ၁၆၂၂) အရှေ့သို့ စစ်ချီရာတွင်လည်း “ညီတော်ကုလတန်စား ချစ်နှောင်းကိုလည်း မြုံ၊…
ချင်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်း၊ မင်းတပ်မြို့နယ်တွင် CDF–Mindat နှင့် စစ်ကောင်စီတို့အကြား တကျော့ပြန်တိုက်ပွဲ ဖြစ်ပွားမှုတွင် CDF ဘက်မှ ၁၂ ဦးကျဆုံးခဲ့ပြီး စစ်ကောင်စီဘက်က အနည်းဆုံး ၁၆ ဦးသေဆုံးခဲ့သည်ဟု CDF-Mindat အဖွဲ့က ထုတ်ပြန်သည်။ CDF-Mindat နှင့် စစ်ကောင်စီအကြား အပစ်ခတ်ရပ်စဲရေး သက်တမ်းတိုးရန် ဆွေးနွေးမှုပျက်ပြယ်ခဲ့ပြီးနောက် ဇူလိုင် ၁၉ ရက်နေ့ကစ၍ စကစတပ်ဖွဲ့များသည် စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုရှိလာကာ မင်းတပ်မြို့နယ် ရွှေတွင်းတူးကျေးရွာဘက်တွင် ဇူလိုင်လ ၂၁ ရက် မနက်ပိုင်းက တိုက်ပွဲပြန်လည်ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ဇူလိုင်လ ၂၂ ရက်နေ့တွင် ရန်းချောင်းရွာဘက်တွင် နှစ်ဖက်တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားကာ CDF-Mindat ဘက်မှ ရဲဘော်ဆလိုင်းဟုန်းအွမ် ကျဆုံးခဲ့ပြီး စစ်ကောင်စီဘက်ကလည်း ထိခိုက်ဒဏ်ရာရသူအများအပြားနှင့် သေဆုံးသူရှိသော်လည်း အတိအကျမသိနိုင်ကြောင်း CDF-Mindat က ထုတ်ပြန်ထားသည်။ ထို့အပြင် ဇူလိုင် ၂၂ ရက်နေ့တွင်ပင် CDF-Mindat တပ်ဖွဲ့သည် မကွီအိမ်နူးမြို့ရှိ ရဲစခန်းနှင့်တပ်စခန်းကို သိမ်းပိုက်ကာ စကစဗိုလ်ကြီးတစ်ဦး CDM ဝင်ခဲ့ပြီး အရာခံဗိုလ်တစ်ဦးနှင့် စစ်သား ၄ ဦးကိုမူ စခန်းမှ အသာတကြည်ထွက်ခွာခွင့်ပေးခဲ့ကာ လက်နက်များအတူ စခန်းနှစ်ခုစလုံးကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်ဟု သိရသည်။ ဇူလိုင် ၂၃ ရက်နေ့တွင် စကစတပ်သည် ရမ်ပန်းရွာအထိတက်လာကာ ဘုန်းကြီးကျောင်းတွင် တပ်စွဲထားပြီး CDF-Mindat နှင့် တိုက်ပွဲပြန်ဖြစ်ကာ စကစတပ်သား ၂ ဦးသေဆုံးပြီး အများအပြား ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ကြသည်။ နောက်တစ်နေ့ ဇူလိုင် ၂၄ ရက်နေ့တွင် စကစတပ်များ နောက်ဆုတ်သွားပြီး CDF-Mindat က နောက်ကလိုက်သွားကာ ရွှေတွင်းတူးရွာအထိ နယ်မြေရှင်းလင်းခဲ့ကြသည်။…
စစ်တိုင်းဒေသကြီး၊ တမူးခရိုင်၊ မြို့သစ်မြို့နယ်ခွဲ မင်းသာကျေးရွာအုပ်စု ကျွန်းပင်သာရွာက ချင်းလူငယ် ၄ ဦးကို စစ်ကောင်စီက ၁၅ ရက်အကြာ ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခဲ့ပြီးနောက် ဇူလိုင်လ ၂၆ ရက်နေ့က ပြန်လည်လွတ်မြောက်လာပြီဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။ “၂၆ ရက်နေ့က လူငယ် ၄ ယောက်ကို ပြန်လွတ်ပေးခဲ့ပြီ၊ သူတို့က ဘာအပြစ်မှမလုပ်ထားလို့နေမှာ၊ ခံဝန်ကတိ လက်မှတ်ထိုးခိုင်းတယ်၊ သူတို့က ၃-၄ လလောက် အပြင်မထွက်ခိုင်းဘူး၊ အိမ်မှာပဲနေဖို့ပြောတယ်၊ ကျန်းမာရေးတော့ကောင်းကြတယ်၊ သူတို့မေးမြန်းတာတွေအရ PDF တွေနဲ့ ပက်သက်မှုရှိတယ်ဆိုတဲ့ သံသယစိတ်နဲ့ ဖမ်းတာနေမှာ” ဟု ဒေသခံတစ်ဦးက ပြောသည်။ ကျွန်းပင်သာကျေးရွာက အဖမ်းခံရသည့် ချင်းလူငယ် ၄ ဦးမှာ ကိုဟင်လင်းမာန်၊ ဦးရမ်လင်မုံ၊ ကိုဆွန်မင်ထန်၊ ကို Lal Lin San တို့ဖြစ်ကြဖြစ်ပြီး ၎င်းတို့ကို ဇူလိုင်လ ၉ ရက်နေ့က စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့က ဖမ်းဆီးခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ဇူလိုင်လ ၁၀ ရက်နေ့ညတွင်လည်း စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့က တမူးခရိုင်၊ နောင်ကတ်ရွာသစ်က ချင်းလူငယ် ၄ ဦးကို ပစ်သတ်ခဲ့ပြီး အလောင်းဖျောက်ခဲ့ကြသည်။ ကျွန်းပင်သာကျေးရွာသည် တမူးမြို့မှ ၁၉ မိုင်ခန့်ကွာဝေးပြီး ကူကီးချင်းမျိုးနွယ်စု အများဆုံးနေထိုင်ကြကြောင်းလည်း သိရသည်။
ချင်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်း၊ ပလက်ဝမြို့တွင် ဇူလိုင်လ ၂၃ ရက်နေ့ကစပြီး မိုးအဆက်မပြတ်ရွာသွန်းခြင်းကြောင့် ပလက်ဝမြို့ပေါ် စိုက်ပျိုးရေးကွင်းရှိ IDP Camp ရေမြုပ်ပြီး လူနေအိမ် (၅) ဆောင် ပြောင်းရွေ့ပေးရသည်ဟု သိရသည်။ “အခု ရေတက်နေဆဲပဲ၊ အိမ်ခြေ ၅ ဆောင်လောက်တော့ မြုပ်ပြီ၊ စိုက်ပျိုးရေးကွင်းမှာရှိတဲ့ Camp လူဦးရေက ခန့်မှန်းခြေ ၂၀ ကျော်တော့ရှိမယ်၊ အခုက ရေက တက်နေဆဲပဲဖြစ်သေးတယ်၊ မိုးအရမ်းရွာတယ်ဆိုလို့ရှိရင် နောက်ထပ် ပြောင်းရမဲ့အနေအထားဖြစ်မယ်၊ အခု တိုင်းရင်ဆေးပေးခန်းကို ပြောင်းရွေ့ပေးထားတယ်၊ ဒီအဆောင်က အများဆုံးဆံ့ရင်တောင် ၁ဝ ဆောင်လောက်ပဲဆံနိုင်မယ်၊ အခုက ၅ ဆောင်လောက်က ရောက်နေပြီဆိုတော့ တကယ်လို့ရေမြုပ်မယ်ဆိုရင်တော့ နေရာအနေအထားတော့မရှိဘူး၊ နည်းနည်းအခက်အခဲ စိုးရိမ်စရာတော့ရှိတယ်” ဟု ပလက်ဝမြို့ လူမှုကယ်ဆယ်ရေးလုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်နေသူ ဦးကျော်ရှိန်းက ပြောသည်။ ပလက်ဝမြို့ပေါ် စိုက်ပျိုးရေးကွင်း စစ်ဘေးရှောင်စခန်းသည် ကုလားတန်မြစ်ကမ်းဘေးတွင်ရှိပြီး အိမ်ခြေ ၂၁၉ အိမ်ထောင်စု၊ လူဦးရေ ၁၀၆၅ ဦးနေထိုင်ကြသည်ဟု သိရသည်။ ပလက်ဝမြို့တွင် မိုးများရွာသွန်းမှုသည် ရက်သတ္တပတ်ခန့်ရှိလာပြီး ကုလားတန်မြစ်ရေသည် လက်ရှိတွင် အမြင့်ပေ ၂၀ အထိ ရေတက်နေကာ ဆက်လက်မိုးများ ရွာသွန်းမှုရှိလာပါက ယခုထက် ရေကြီးရေလျှံမှုများဖြစ်လာနိုင်ပြီး IDP Camp လူနေအိမ်တွေအတွက် စိုးရိမ်ဖွယ်ဖြစ်လာနိုင်သည်ဟုလည်း သိရသည်။ ပလက်ဝမြို့နယ်သည် အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီနှင့် ရက္ခိုင့်တပ်တော် (AA) တို့အကြား တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားမှုကြောင့် အကြီးအကျယ် စစ်ဘေးဒဏ်ခံခဲ့ရသောဒေသဖြစ်ပြီး လက်ရှိမှာလည်း ဒေသခံ တစ်သောင်းနီးပါးခန့် စစ်ဘေးရှောင်နေကြရဆဲဖြစ်သည်။
ချင်းပြည်နယ်၊ ကန်ပလက်နှင့် မင်းတပ်မြို့နယ်အကြားတွင် ဇူလိုင်လ ၂၇ ရက်နေ့က အဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့နှင့် CDF-Mindat/Kanpetlet တို့အကြား တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားမှုကြောင့် အနီးအနားကျေးရွာ ၁၀ ရွာခန့်မှ လူဦးရေ ၅၀၀ ဝန်းကျင်ခန့် ထပ်မံစစ်ဘေးတိမ်းရှောင်နေကြရသည်ဟု စစ်ဘေးရှောင်ကူညီရေးအဖွဲ့များထံမှ သိရသည်။ “တိုက်ပွဲက ခါနန်းနဲ့ ရန်စဲကြားကဖြစ်တယ်ဆိုတော့ အနီးအနားကရွာတွေကအစ အခုက ကြောက်နေကြတော့ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေကြတယ်၊ ဒီခါရိုင်း စစ်ဘေးရှောင်စခန်းမှာတော့ ၅၀၀ ဝန်းကျင်တော့ရှိနေပြီ အခု၊ အခု ရန်စဲရွာကဆိုရင် သူတို့ဟိုရွာလည်းမရောက် ဒီရွာလည်းမရောက် ကြားထဲမှာပျောက်နေကြတဲ့သူတွေ၊ မိသားစုတွေ တရွာလုံးနီးပါး ဘယ်နေရာမှာ ရှောင်လို့ရှောင်ကြမှန်းမသိဘူး၊ ပျောက်နေတယ်။ ရန်စဲ၊ မြောင်၊ ခါနန်း၊ မုလောင်း၊ ချောင်းမု၊ မသာဒါ၊ ရှင်ဘောင်၊ ပြီးတော့ လက်နက်ကြီးအသံတွေကြားပြီး စိုးရိမ်စိတ်နဲ့ ရှောင်နေကြတာ ၁၀ ရွာဝန်းကျင်ရှိတယ်၊ ရွာလုံးကျွတ်ထွက်ပြေးကြတယ်၊ လူဦးရေက အားလုံးပေါင်းရင် ထောင်ဂဏန်းလောက်ရှိမယ်။ လက်ရှိမှာ တောထဲ၊ ချောင်းထဲမှာ ဖြစ်ဖို့များတယ်။ လုံးဝ ရွာထဲမှာလည်းမရှိကြဘူး၊ ပျောက်နေကြတယ်” ဟု ကန်ပလက်မြို့ စစ်ဘေးရှောင်ကူညီရေး အဖွဲ့တာဝန်ခံတစ်ဦးက ပြောသည်။ စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့နှင့် CDF-Mindat/Kanpetlet ပူးပေါင်းတပ်ဖွဲ့တို့သည် ဇူလိုင် ၂၇ ရက် နံနက်ပိုင်းက ကန်ပက်လက်မြို့နယ် ခါနန်းအုပ်စု၊ ခါနန်းကျေးရွာတွင် နှစ်ဘက် အပြန်အလှန်တိုက်ပွဲများ ပြင်းထန်ခဲ့ပြီး နှစ်ဘက်ထိခိုက်ကျဆုံးမှုလည်း ရှိခဲ့သည်ဟု သိရသည်။ ခါရိုင်းကျေးရွာသည် ကန်ပလက်မြို့နှင့် မိုင် ၄၀ ဝန်းကျင်ကွာဝေးပြီး ယခုရက်ပိုင်း တိုက်ပွဲကြောင့် စစ်ဘေးတိမ်းရှောင်လာသူများ ခိုလှုံနိုင်ရန်အတွက် ခါရိုင်းကျေးရွာ ရပ်မိ/ရပ်ဖနှင့် ဘာသာရေးအဖွဲဲ့အစည်းမှ စစ်ဘေးရှောင်စခန်းတစ်ခုဖွင့်လှစ်ကာ လက်ရှိတွင်…
ချင်းပြည်နယ်၊ ဟားခါးမြို့နယ်၊ ဆူရ်ခွားမြို့က ကက်သလစ်ဘုန်းတော်ကြီးတစ်ပါးနှင့် သင်းအုပ်ဆရာတစ်ဦးတို့ကို အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီနှင့် ဆက်သွယ်မှုရှိသည်ဟုဆိုကာ CDF-Hakha တပ်ဖွဲ့က ထိန်းသိမ်းထားသည်ဟု သိရသည်။ “စစ်တပ်နဲ့ အဲဒီ Father (ကက်သလစ်ဘုန်းတော်ကြီး) က အဆက်အသွယ်ရှိတယ်၊ ခုထိပဲ၊ Father ကို စစ်တပ်ကခေါ်လို့ သွားနေတာကို သတင်းရတယ်၊ အဲဒါကြောင့် ကျနော်တို့က ရန်သူနဲ့ပတ်သက်ဆက်နွယ်မှုနဲ့ သူတို့ကို ဖမ်းဆီးပြီးတော့ မေးမြန်းတဲ့အခါမှာ သူ့ဘက်ကလည်း ဝန်ခံတယ်၊ လုံခြုံရေးအရ လောလောဆယ် ထိန်းသိမ်းထားတာဖြစ်ပါတယ်” ဟု CDF တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက ပြောသည်။ ကက်သလစ်ဘုန်းတော်ကြီးတစ်ပါးနှင့် သင်းအုပ်ဆရာတစ်ဦးတို့သည် ဇူလိုင် ၂၆ ရက်နေ့က ဆူရ်ခွါမြို့မှ ဟားခါးမြို့သို့ စစ်တပ်နှင့်တွေ့ဆုံရန် သွားရောက်စဉ် လမ်းခုလတ်တွင် CDF-Hakha တပ်ဖွဲ့ဝင်များက ဖမ်းဆီးခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ဆူရ်ခွါမြို့တွင် ပြီးခဲ့သည့် မေလ ၈ ရက်နေ့က ရဲစခန်းကို CDF-Hakha တပ်ဖွဲ့မှဝင်သိမ်းပြီး မီးရှို့ဖျက်ဆီးခဲ့ပြီးနောက် စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့များရောက်ရှိလာကာ မေလ ၃၁ နှင့် ဇွန်လ ၁ ရက်နေ့တို့တွင် တိုက်ပွဲများဖြစ်ပွားပြီး ဆူရ်ခွါမြို့အပါအဝင် ဟားခါး-မတူပီအကြား ကားလမ်းနဘေးရှိ ကျေးရွာ ၁၀ ရွာကျော်ခန့်က ဒေသခံပြည်သူများ တောထဲသို့ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်ခဲ့ကြရသည်။ ထို့ကဲ့သို့ ဒေသခံပြည်သူများ တောထဲသို့ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေစဉ် အဆိုပါ ကက်သလစ်ဘုန်းတော်ကြီးတို့သည့် မြို့မှာကျန်ရစ်ခဲ့ပြီး စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့များနှင့် အဆက်အသွယ်ရှိသူဖြစ်သည်ဟု CDF အဖွဲ့ထံမှ သိရသည်။ ယခုအဖမ်းခံရသည့် ကက်သလစ်ဘုန်းတော်ကြီးနှင့် သင်းအုပ်ဆရာတို့သည့် စစ်ကောင်စီနှင့် အမှန်တကယ် အဆက်အသွယ်ရှိ/မရှိ၊ မည်ကဲ့သို့ ဆက်သွယ်မှုရှိသည်ကိုမူ ခိုနူမ်းသုန်သတင်းဌာနအနေဖြင့် သီးသန့်အတည်ပြုချက်တော့ မရှိသေးပေ။